Στη “Βάρδια” του Γρηγόρη Ρέντη – Η καρμική αναμέτρηση με τον “εχθρό” μας αφορά όλους

Το ντοκιμαντέρ “Βάρδια” (Dogwatch) του Γρηγόρη Ρέντη κάνει πρεμιέρα στο CineDoc και έρχεται για τρεις προβολές στον κινηματογράφο ΔΑΝΑΟ – στις 18, 20 και 21 Ιανουαρίου. Και οι τρεις προβολές θα πραγματοποιηθούν παρουσία του σκηνοθέτη, με τον οποίο θα ακολουθήσει συζήτηση μετά το τέλος της ταινίας.

Η “Βάρδια” έκανε διεθνή πρεμιέρα την περασμένη άνοιξη στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Visions du Réel και στη συνέχεια ταξίδεψε και σε άλλα διεθνή φεστιβάλ, όπως τα True/False (Αμερική), Raindance (Αγγλία), Brooklyn International Film Festival, Transylvania International Film Festival, DocPoint Helsinki, Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού, Βergamo Film Meetings, ενώ απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Μόσχας και τον Αργυρό Αλέξανδρο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2023.

Παράλληλα με τις προβολές του ΔΑΝΑΟΥ, ο σκηνοθέτης θα παρουσιάσει στο φουαγιέ του κινηματογράφου μία φωτογραφική έκθεση με τίτλο “Hurry Up and Wait”, με υλικό από τα γυρίσματα της ταινίας. Επιπλέον προβολές του ντοκιμαντέρ θα πραγματοποιηθούν σε Ρέθυμνο (13/1) και Θεσσαλονίκη (17/1).

Γρηγόρης Ρέντης: Μια ταινία είναι βιωματική εμπειρία

Ο Γρηγόρης Ρέντης σπούδασε αρχικά Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Λονδίνο και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη σκηνοθεσία στο California Institute of the Arts. Τα τελευταία χρόνια έχει σκηνοθετήσει πολλά επιτυχημένα και βραβευμένα διαφημιστικά και βίντεο κλιπ, ενώ η μικρού μήκους ταινία του με τίτλο “Sundown”, προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ. To μεγάλου μήκους ντεμπούτο του, το ντοκιμαντέρ “Βάρδια”, πραγματοποίησε την πρεμιέρα του στο φεστιβάλ Visions du Réel της Νιόν.

Γενικότερα, πιστεύει ότι ο ρόλος του σινεμά δεν είναι απλώς να καταγράφει γεγονότα, αλλά να επικοινωνήσει μία άλλου είδους αλήθεια, μία αλήθεια που τη βιώνεις όχι μόνο εγκεφαλικά, αλλά και σωματικά. Για αυτό και στράφηκε στο είδος του ‘ντοκιμαντέρ’ για την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία. Για εκείνον, μία ταινία οφείλει να αποτελεί βιωματική εμπειρία, ένα ταξίδι στη διάρκεια του οποίου σκέφτεσαι ενεργά και έχεις άποψη για τη διαδρομή.

Μιλώντας στο News24/7 ο Γρηγόρης Ρέντης μας υπενθυμίζει την υπόθεση του ντοκιμαντέρ: “Η ταινία ακολουθεί τις ιστορίες τριών μισθοφόρων που προστατεύουν εμπορικά πλοία από τους πειρατές στα ύδατα ανοιχτά της Σομαλίας. Αν και ο καθένας βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο της ζωής του, όλοι τους μοιράζονται την ίδια προσμονή: να αναμετρηθούν με τον εχθρό. Όσο οι πειρατικές επιθέσεις μειώνονται, τα χρόνια που περνούν γράφουν πάνω τους και το παράθυρο ευκαιρίας για αυτή τη μεγάλη στιγμή ολοένα και μικραίνει. Αυτή η συνειδητοποίηση με έκανε να νιώσω ότι πρόκειται για μία ιστορία που μας αφορά όλους.”

Στον προσωπικό του “χάρτη”… ανακάλυψε τον κόσμο του maritime security μέσω του θείου του, που ήταν από τους πρώτους μισθοφόρους που δούλεψαν στην περιοχή, εκείνη που αργότερα έγινε γνωστή ως high risk area. Στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, καθώς πολλοί Έλληνες ασχολήθηκαν με αυτόν τον χώρο, έκανε έρευνα συναντώντας μισθοφόρους, ανακαλύπτοντας ιστορίες τους, γνωρίζοντας την επιθυμία τους για ‘επαφή με τον εχθρό’ και την προσμονή τους για ‘τη σύγκρουση που σπάνια συνέβαινε’. Και κάπως έτσι γεννήθηκε η πρώτη ιδέα…

Πιστεύει ότι η ταινία του αποκτά έξτρα επικαιρότητα σε μία περίοδο που δυστυχώς οι επιθέσεις προς πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν γίνει σχεδόν καθημερινότητα; 

“Η πειρατεία υπάρχει από την απαρχή της ναυτιλίας και μάλιστα στο συγκεκριμένο σημείο, στα στενά του Άντεν μεταξύ Σομαλίας και Υεμένης, υπάρχει πειρατική δραστηριότητα από αρχαιοτάτων χρόνων. Ως εκ τούτου, η πειρατεία αποτελεί έναν κίνδυνο που πάντα θα ελλοχεύει. Αυτό που αλλάζει είναι η ένταση του φαινομένου και φυσικά, ο λόγος που κινητοποιεί τους πειρατές. Όταν πρωτοξεκίνησα την ταινία, η πειρατεία στην περιοχή ήταν σε έξαρση, τα επόμενα όμως χρόνια οι επιθέσεις μειώθηκαν σημαντικά, γεγονός στο οποίο συνέβαλε η παρουσία ένοπλων φρουρών στα πλοία. Το τελευταίο διάστημα ο κίνδυνος έχει επανεμφανιστεί, αυτή τη φορά από την πλευρά της Υεμένης, κάνοντας την ταινία πιο επίκαιρη από ποτέ.”

“Η Βάρδια ακολουθεί τρεις μισθοφόρους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από μία διαδρομή στη ζώνη υψηλού κινδύνου μεταξύ Σομαλίας και Υεμένης. Ο πρώτος και νεότερος βρίσκεται στο παρθενικό του ταξίδι, ο δεύτερος, έμπειρος πλέον, βρίσκεται εν πλω, έτοιμος να αντιμετωπίσει κάθε απειλή και ο τελευταίος ψάχνει τρόπους να ολοκληρώσει την καριέρα του στη θάλασσα. Με κάποιον τρόπο οι τρεις ιστορίες γίνονται μία, αυτή ενός ανθρώπου που μεγαλώνει από βάρδια σε βάρδια, σε μία διαρκή προετοιμασία για κάτι μεγάλο” μας λέει για τις ιστορίες των πρωταγωνιστών.

Τι σημαίνει να είσαι δυνατός, να υπερασπίζεσαι όσα θεωρείς σημαντικά για εσένα, να είσαι εκεί για τους δικούς σου ανθρώπους;

Η “Βάρδια” είναι περισσότερο ταινία μυθοπλασίας ή τεκμηρίωσης; Άλλωστε η ταινία ξεχώρισε για την φωτογραφία της στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Μόσχας, σωστά; “Η ταινία είναι ντοκιμαντέρ παρατήρησης στον πυρήνα της, αλλά ήθελα η εμπειρία της να θυμίζει ταινία μυθοπλασίας. Στη Βάρδια εισερχόμαστε σε έναν κόσμο που οι περισσότεροι γνωρίζουμε μέσα από τον κινηματογράφο. Σε αυτές τις ταινίες, οι ήρωες καλούνται να ξεπεράσουν τα όρια, να αποδείξουν το ρόλο τους ως προστάτες μέσα από άπλετη δράση. Αλλά όπως είναι φυσικό, η πραγματικότητα διαφέρει αισθητά από τη μυθοπλασία.

Τα πράγματα συμβαίνουν σε άλλους χρόνους, με άλλες εντάσεις. Αλλά αυτός ο τρόπος κινηματογράφησης δημιουργεί μία προσδοκία στον θεατή ανάλογη με αυτή που έχουν οι χαρακτήρες και παράλληλα σε βάζει στη διαδικασία να αναρωτηθείς τι είναι πραγματικότητα και τι κατασκευή, τι αποτελεί προετοιμασία και τι δράση και τελικά αν έχει αξία αυτός ο διαχωρισμός.”

Οι προβολές της ταινίας στο Δαναό θα συνδυαστούν με μία φωτογραφική έκθεση. Τι ακριβώς θα δούμε σε αυτήν τη φωτογραφική παρουσίαση; “Πράγματι στο φουαγιέ του Δαναού θα παρουσιαστεί μία σειρά από ασπρόμαυρες φωτογραφίες που τράβηξα παράλληλα με το γύρισμα της ταινίας. Πρόκειται για μία αποτύπωση της συμβίωσης του τριμελούς συνεργείου και των τριών μισθοφόρων σε μία διαδρομή από τη Σρι Λάνκα έως το Σουέζ της Αιγύπτου. Οι εικόνες αυτές έρχονται να δώσουν μία διαφορετική οπτική πάνω στο θέμα, λειτουργώντας και ως μία εισαγωγή στον κόσμο της ταινίας…” μας λέει.

Αναφορικά με την επόμενη ταινία του; “Η επόμενη ταινία μου είναι μυθοπλασίας και έχει παρόμοιες θεματικές με τη Βάρδια, αλλά μέσα από ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο. Είναι η ιστορία μιας αθλήτριας της ενόργανης γυμναστικής στην προετοιμασία της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και πραγματεύεται το τι επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να θυσιάσουμε, στην προσπάθεια να καταφέρουμε τους στόχους μας. Ο τίτλος της είναι ‘Sydney Smile Future Perfect’.”

Οι πολλαπλές διακρίσεις που αποσπούν τα ελληνικά ντοκιμαντέρ στα διεθνή φεστιβάλ πιστοποιούν μία αξιοσημείωτη άνθιση. Είναι αισιόδοξος για την πορεία που διαγράφουν οι ελληνικές κινηματογραφικές δημιουργίες; “Το ελληνικό σινεμά έχει μία σταθερά ανοδική πορεία. Χαίρομαι ιδιαίτερα που ολοένα και περισσότερες ελληνικές ταινίες ξεχωρίζουν και διαμορφώνεται μία κινηματογραφία με πολλές διαφορετικές και δυνατές φωνές, τις οποίες είναι πολύ όμορφο να ανακαλύπτεις.”