Τρεις καθηλωτικές ταινίες ενός σπουδαίου Έλληνα ντοκιμαντερίστα που δεν πρέπει να χάσετε

«Ο κάθε άνθρωπος που γνωρίζουμε στη ζωή μας είναι ένα ταξίδι και πολλές φορές νιώθουμε από την αρχή αν θα ταξιδέψουμε μαζί του πρώτη θέση ή χωρίς αποσκευές και με άδειες τσέπες».

Ο Σταύρος Ψυλλάκης, ένας από τους σημαντικότερους ντοκιμαντερίστες της εποχής μας, παρατηρεί μέσα από το σινεμά του, στοχάζεται. Με ταινίες που έχουν ως σημείο εκκίνησης κάποιο κοινωνικό ή προσωπικό ζήτημα αλλά επεκτείνονται στη σφαίρα του δοκιμίου, δίνοντας σε εμάς τους θεατές κάτι παραπάνω από μια ιστορία ή μια πληροφορία– αλλά εφόδια για να αναλογιστούμε την ίδια μας την ύπαρξη.

Αυτό το εορταστικό τριήμερο, το Cinobo παρουσιάζει ένα σημαντικό αφιέρωμα στο σινεμά του Ψυλλάκη, προβάλλοντας τις τρεις τελευταίες του, μια τριλογία με γενικό τίτλο Ωδές Στην Ύπαρξη. Οι προβολές θα γίνουν 28, 29, και 30 Οκτωβρίου στην Ταινιοθήκη παρουσία του σκηνοθέτη, με εισηγήσεις ειδικών και συζητήσεις με το κοινό.

Αυτές είναι οι τρεις ταινίες που θα προβληθούν:

• «ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ η μνήμη του τόπου» (για τον αντάρτη Γιάννη Λιονάκη) (αθηναϊκή πρεμιέρα της ταινίας)
• «ΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟΥΣ συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη» (για τον λεγεωνάριο, συγγραφέα και μουσικό Γιώργο Μανιάτη) και
• «ΟΦΕΙΛΗ» (για τον φίλο μας Αλέκο Ζούκα)

Όπως λέει κι ο ίδιος ο σκηνοθέτης, πρόκειται για τρεις τίτλους «πολυσήμαντος, που το νόημά τους διαρκώς μετατοπίζεται και δεν λέει να καταλαγιάσει μέσα μου. Δεν είμαι σίγουρος σε ποια από τις τρεις ταινίες ταιριάζει ο κάθε τίτλος. Κάθε ταινία εστιάζει σ’ ένα μόνο πρόσωπο -όχι ως βιογραφία ή πορτρέτο- και ουσιαστικά είναι ένα ταξίδι στη γεωγραφία της ψυχής του “ήρωά” της».

ΤΙ ΑΦΟΡΟΥΝ ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ η μνήμη του τόπου

Ο Γιάννης Λιονάκης, 87 χρονών, διωκόμενος και επικηρυγμένος αντάρτης, σ’ ένα ταξίδι αποχαιρετισμού στον τόπο που καθόρισε τη ζωή του, μας αφηγείται μια απίστευτη προσπάθεια επιβίωσης, 14 χρόνων (1948-1962), που ξεκινάει με το τέλος του Εμφυλίου στην Κρήτη. Κορμός της ταινίας είναι αδημοσίευτο υλικό που γυρίστηκε το 2007, στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ Άλλος Δρόμος Δεν Υπήρχε.

«Ο Αποχαιρετισμός αφορά μια ιστορία που διαδραματίζεται στο Ν. Χανίων την περίοδο 1948-1962, μετά το τέλος του Εμφυλίου στην Κρήτη», εξηγεί ο Σταύρος Ψυλλάκης. «Τυπικά είναι μια ταινία που μέσω του αντάρτη Γιάννη Λιονάκη, αφορά την ιστορική μνήμη. Όμως η προσέγγισή μας δεν εξαντλείται στην εικόνα ενός ανθρώπου, πιστού αγωνιστή στα ιδανικά του. Όταν σκέφτομαι τη ζωή του ο νους μου προσπερνά το ιστορικό πλαίσιο που έζησε και έδρασε. Σκέφτομαι τους ήρωες των δημοτικών τραγουδιών και της λαϊκής μας παράδοσης. Τέτοια ήταν η στόφα του».

ΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟΥΣ συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη

Ο Γιώργος Μανιάτης (1939-2018) λεγεωνάριος στην Αλγερία στα 18 του, συγγραφέας και μουσικός στη συνέχεια, ορίζει τον εαυτό του ως “δημόσιο κίνδυνο”. Η ταινία δεν είναι μια βιογραφία του Μανιάτη. Αναζητά την περιπέτεια της ψυχής του, μιας συνείδησης σε διαρκή εγρήγορση, εμπρηστικής και αυτοπυρπολούμενης. «Αλλάζει τη ζωή, όποιος αλλάζει ζωή», μας λέει.

«Ο Μανιάτης ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο», τονίζει ο σκηνοθέτης. «Η συνήθης φόρμα των πορτρέτων -συνεντεύξεις του ίδιου και άλλων προσώπων, σε συνδυασμό με βιογραφικά και πραγματολογικά στοιχεία- δεν με ικανοποιούσε. Στην περίπτωσή του, η διαίσθηση με ωθούσε σε μια βασική επιλογή: να είναι μόνον αυτός και το Έργο του. Στην ταινία που τελικά έγινε, παρακολουθούμε τον τιτάνιο αγώνα μιας συνείδησης, σε διαρκή εγρήγορση, εμπρηστικής και αυτοπυρπολούμενης, που θέλει να βρει σ’ αυτόν τον κόσμο μια θέση που να τη δικαιούται».

ΟΦΕΙΛΗ

Ο Αλέκος Ζούκας είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα αγαπητός, γλεντζές και ταυτόχρονα βαθιά σκεπτόμενος και στοχαστικός. Ένας άνθρωπος που δύσκολα τον ξεχνάς αν τον γνωρίσεις. Στην ταινία, τα ταξίδια του σκηνοθέτη με τον Αλέκο Ζούκα και τους φίλους του στην Πυρσόγιαννη εναλλάσσονται με τις εκμυστηρεύσεις του Αλέκου για την εμπειρία του με τον καρκίνο. Ένα εγκώμιο στη φιλία από έναν άγγελο αμαρτωλό.

«H ταινία δεν είναι μια βιογραφία του Αλέκου και δεν μιλά για τον καρκίνο, την εμπειρία που βιώνει», ξεκαθαρίζει ο Σταύρος Ψυλλάκης. «Μιλά για ποιότητες ζωής. Μιλά για τους καρκίνους που καταδυναστεύουν τη ζωή μας, γι’ αυτά που χάσαμε, που ξεχάσαμε ή που νιώθουμε ανήμποροι πια να γευτούμε, σε μια καθημερινότητα που μας συνθλίβει κι εμείς άκριτα αποδεχόμαστε και αναρωτιέται, μέσω του ήρωά μας, “πότε θα καταλάβει ο άνθρωπος ότι οφείλει περισσότερα στην ποίηση απ’ ό,τι στην εφορία;”».

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΒΟΛΩΝ

Παρασκευή 28 Οκτωβρίου

19:00 | ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ η μνήμη του τόπου (88’)

20:30 | Συζήτηση με τους Μενέλαο Χαραλαμπίδη (διδάκτορας ιστορίας, Παν/μιο Αθηνών) και Νίκο Βαφέα (ιστορικός κοινωνιολόγος, Παν/μιο Κρήτης)

Συντονίζει ο Τάσος Μελεμενίδης (Υπεύθυνος προγράμματος Cinobo)

Σάββατο 29 Οκτωβρίου

18:00 | ΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟΥΣ συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη (98’)

20:00 | ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ η μνήμη του τόπου (88’)

Κυριακή 30 Οκτωβρίου

18:00 | ΟΦΕΙΛΗ (76’)

19:30 | Ο κριτικός κιν/φου Γιάννης Ζουμπουλάκης συζητά με τον Σταύρο Ψυλλάκη για την τριλογία ΩΔΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ

20:00 | ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ η μνήμη του τόπου (88’)

Πώληση εισιτηρίων στο ταμείο του κινηματογράφου τις ημέρες των προβολών και online προπώληση στο tickets.tainiothiki.gr. Η είσοδος για τους συνδρομητές Cinobo είναι δωρεάν, με το Cinobo Nights εισιτήριό τους. Περισσότερα στο cinobo.com/cinobonights.