Είδαμε τους “αγγελικούς αθλητές” της Martha Graham- Και το Μέγαρο γέμισε “φως”

Έμπειροι χορευτές με συνοχή και πάθος, αποτελούν την ιστορική ομάδα Martha Graham Dance Company της κορυφαίας Αμερικανίδας χορογράφου. Μιας γυναίκας-σύμβολο που καθόρισε με το έργο και το όραμά της την εξέλιξη της χορευτικής τέχνης στον 20ό αιώνα.

Οι χορευτές της Martha Graham Dance Company εμφανίστηκαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μόνο για τρεις βραδιές, την Παρασκευή 15, το Σάββατο 16 και την Κυριακή 17 Απριλίου (8:00 μ.μ.), οι οποίες έριξαν την αυλαία του Φεστιβάλ της Άνοιξης, μιας ξεχωριστής εαρινής γιορτής των τεχνών που φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε θεσμό της πολιτιστικής μας ζωής.

Η Martha Graham Dance Company παρουσίασε στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη σε ευρωπαϊκή πρεμιέρα τη νέα παραγωγή “Canticle for Innocent Comedians” (“Ψαλμός για αθώους κωμωδούς”) και ήμασταν εκεί.

“Μετράμε 96 χρόνια, αλλά νιώθουμε και νέοι”

Στη σκηνή εμφανίστηκε η καλλιτεχνική διευθύντρια της διάσημης εταιρίας χορού από το 2005, Janet Eilber. Η ίδια υπήρξε επικεφαλής χορεύτρια της ομάδας στο παρελθόν και έχει δουλέψει στενά με την ίδια τη Martha Graham, η οποία την έχει χορογραφήσει σε σπουδαία έργα. Στην εισαγωγική ομιλία της μίλησε για τη χαρά όλων των χορευτών που βρίσκονται στην Ελλάδα και έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν στο Μέγαρο τη “χορευτική τους τέχνη”.

“Η ομάδα χορού της Μάρθας Γκράχαμ μετράει 96 χρόνια. Και μπορεί σε εσάς εδώ στην Ελλάδα αυτό το νούμερο να μην προκαλεί εντύπωση, αλλά στην Αμερική είμαστε ο αρχαιότερος χορευτικός θίασος και καμαρώνουμε για αυτό. Την ίδια στιγμή νιώθουμε και νέοι, καθώς το αποψινό μας πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα ολοκαίνουργιο έργο από οκτώ σύγχρονους χορογράφος.

Η Μάρθα Γκράχαμ θεωρείται από τους πιο ταλαντούχους δημιουργούς του εικοστού αιώνα. Υπήρξε μία αληθινή επαναστάτρια στον κόσμο του χορού, καθώς οι αλλαγές που επέφερε ήταν ριζικές και οι καινοτομίες της μεγάλες, για αυτό και συχνά τη συγκρίνουμε με καλλιτέχνες του διαμετρήματος του Πικάσο ή του Στραβίνσκι.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα κλασικό έργο της, καθώς και ένα έργο που υπογράφουν σπουδαίοι χορογράφοι των ημερών μας.” είπε η Janet Eilber και έδωσε τη σκυτάλη στους χορευτές που “μίλησαν” με τη δική τους γλώσσα στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής.

“Φωτεινές χειρονομίες” στο πρώτο μέρος

Το πρόγραμμα άνοιξε με το αριστουργηματικό «Acts of Light» (“Φωτεινές χειρονομίες”) που χορογράφησε η Graham προς το τέλος της μακριάς καριέρας της, στα 87 της χρόνια.

Ο τίτλος “Φωτεινές χειρονομίες” (Acts of Light, 1981) είναι εμπνευσμένος από έναν στίχο της Αμερικανίδας ποιήτριας Emily Dickinson: «Σ’ ευχαριστώ για τις φωτεινές χειρονομίες σου, που ομόρφυναν ένα καλοκαίρι, ξεθυμασμένο πια». Ανέβηκαν για πρώτη φορά στις 26 Φεβρουαρίου 1981 στο Κέντρο Παραστατικών Τεχνών Τζ. Φ. Κένεντι της Ουάσινγκτον.

Το έργο που είδαμε χωρίστηκε σε τρεις χορογραφίες: “Κουβέντες εραστών”, “Θρήνος” και “Τελετουργικό για τον ήλιο” με τη μουσική του Carl Nielsen. Το ζευγάρι Xin Ying και Lloyd Knight χόρεψαν αριστουργηματικά το ντουέτο των εραστών και καταχειροτήθηκαν.

“H δεύτερη ενότητα με τον τίτλο Θρήνος παραπέμπει σε ένα εμβληματικό σόλο της Graham, με τίτλο Lamentation (1930), που ερμηνεύτηκε από μία χορεύτρια καθιστή τυλιγμένη σε υφάσματα και αποτέλεσε την πρώτη σαφή έκφραση του μοντερνισμού στο περιβάλλον του χώρου” μας ενημέρωσε στην ομιλία της η Janet Eilber.

Η τρίτη ενότητα ήταν το “Ritual to the sun”, ένα “Τελετουργικό στον Ήλιο”, όπου στην σκηνή μεταφέρθηκαν από τους χορευτές οι ασκήσεις που δημιούργησε η Graham στο πλαίσιο της διδασκαλίας του προσωπικού ριζοσπαστικού χορευτικού της ύφους. Με το δεδομένο ότι η Graham θεωρούσε αυτές τις ασκήσεις απαραίτητο καθημερινό τελετουργικό για τους χορευτές και τις χορεύτριες – σίγουρα οι επαγγελματίες στην αίθουσα του Μεγάρου είδαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτό το κομμάτι της παράστασης.

Ψαλμός για αθώους κωμωδούς στο δεύτερο μέρος

Στα δικά μου μάτια το δεύτερο μέρος της χορευτικής αυτής πανδαισίας, ήταν πολύ πιο συναρπαστικό και φορτισμένο ενεργειακά. Ήμασταν από τους πρώτους θεατές της χορογραφίας “Canticle for Innocent Comedians” (“Ψαλμός για αθώους κωμωδούς”), αφού πρόκειται για ένα έργο που έκανε πρεμιέρα πριν από λίγες εβδομάδες. Η ίδια η Γκράχαμ το είχε χαρακτηρίσει “ένας χορός χαράς, εγκώμιο για έναν κόσμο που γυρίζει“.

Το 1952 η Graham δημιούργησε το ομώνυμο έργο, έναν ύμνο στη φύση σε οκτώ σύντομες βινιέτες: Ήλιος Γη, Αέρας, Νερό, Φωτιά, Σελήνη, Αστέρια … και όλα να παλινδρομούν ανάμεσα στον Θάνατο και την Αναγέννηση. Αυτή η τρυφερή ιεροτελεστία θεωρήθηκε έργο μαγικό, αλλά δεν αποτυπώθηκε πουθενά. Για ένα μεγάλο μέρος της καριέρας της η Graham αρνούνταν να βιντεοσκοπήσει τη δουλειά της. Κάτι που σήμερα μας φαίνεται αδιανόητο, όταν στο κινητό μας βρίσκεται καταγεγραμμένη και η παραμικρή ανούσια στιγμή της ημέρας μας. Θεωρούσε ότι η ουσία της παράστασης βρίσκεται όταν παίζεται ζωντανά!

Μόνο η ενότητα “Σελήνη” κινηματογραφήθηκε και έτσι η ομάδα της Graham αποφάσισε να δανειστεί τον τίτλο και τη δομή της δημιουργού, αποτολμώντας μία εντελώς νέα χορογραφία – εκτός από την ενότητα Σελήνη που είναι η αυθεντική χορογραφία της Graham. Για λόγους συνοχής ζητήθηκε από την πολυτάλαντη χορογράφο Sonya Tayeh να κάνει τη χορογραφία της αρχής και του τέλους, που είδαμε να ερμηνεύεται περίφημα από το σύνολο των χορευτών.

Το συμπέρασμα

Οι οκτώ βινιέτες – αν και διακριτές μεταξύ τους – έδεσαν ακούραστα, φανερώνοντας και την τεχνική της Graham. Η ομάδα κατάφερε να δώσει ενέργεια και παλμό σε έργα τα οποία χορογράφησε η δημιουργός πριν από δεκαετίες. Εξαιρετικά με τους χορευτές “κούμπωσε” η μουσική επένδυση, την οποία έκανε ο σπουδαίος συνθέτης και πιανίστας της τζαζ Jason Moran. Τα κοστούμια και τα σκηνικά είναι πάντα ένας τρόπος να μπούμε στο φαντασιακό τοπίο του δημιουργού και εδώ τα κατάφεραν με έναν διακριτικό τρόπο, που έδωσε τον πρώτο λόγο στους χορευτές.

Martha Graham – «Η κίνηση δεν λέει ποτέ ψέματα»

Η Αμερικανίδα χορεύτρια και χορογράφος Μάρθα Γκράχαμ (Martha Graham) γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1894. Θεωρείται μία από τους πρωτοπόρους του σύγχρονου χορού και από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Tο 1998 το περιοδικό TIME την ανακήρυξε χορεύτρια του αιώνα.

Στο ντοκιμαντέρ του 1994 με τίτλο “The Dancer Revealed” η Γκράχαμ είπε: “Πέρασα όλη μου τη ζωή με τον χορό και με το να είμαι χορεύτρια. Αυτό επιτρέπει στη ζωή να σε χρησιμοποιήσει με έναν πολύ έντονο τρόπο. Κάποιες φορές δεν είναι ευχάριστο. Κάποιες φορές σε γεμίζει φόβο. Αλλά είναι αναπόφευκτο».

Γεννήθηκε το 1896 σε μια μικρή πόλη έξω από το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια και επηρεάστηκε σημαντικά από τον ψυχολόγο πατέρα της, που έδινε ιδιαίτερη σημασία στη “γλώσσα του σώματος”. “Η κίνηση δεν λέει ποτέ ψέματα” ήταν το μότο του, φράση που η Μάρθα χρησιμοποιούσε σε όλη της τη ζωή.

Σε ηλικία 17 ετών παρακολούθησε ένα ρεσιτάλ της πρωτοποριακής χορεύτριας της εποχής Ρουθ Σεντ Ντένις στο Λος Άντζελες και λίγα χρόνια αργότερα γράφτηκε στη σχολή της, για να γίνει σύντομα μία από τις πιο γνωστές χορεύτριες της ομάδας. Το 1923 αναζητά την τύχη της στη Νέα Υόρκη και το 1926 ιδρύει τη δική της ομάδα.

Μέσα σε λίγα χρόνια αρχίζει να διαμορφώνει τη δική της χορευτική ταυτότητα.

Αυτό που την ενδιέφερε ήταν η έκφραση των ανθρώπινων συναισθημάτων, η διερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής. Ποια είναι τα σκοτεινά κίνητρα και οι συγκρούσεις που καθορίζουν τις πράξεις των ανθρώπων;

Το 1936 δημιούργησε το “Χρονικό”, το οποίο παρουσίαζε το Κραχ της Γουόλ Στριτ του 1929, την Οικονομική ύφεση και τον Ισπανικό Εμφύλιο. Την ίδια χρονιά, αρνήθηκε την πρόσκληση του Χίτλερ να χορέψει στο Διεθνές Φεστιβάλ Τεχνών, το οποίο λάμβανε χώρα παράλληλα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Το 1938 χόρεψε στον Λευκό Οίκο και έγινε η πρώτη χορεύτρια που προσκλήθηκε να δώσει παράσταση εκεί.

Ανάμεσα στα πολλά θέματα από τα οποία η Graham αντλούσε τη θεματολογία για τη δουλειά της, ήταν και η ελληνική μυθολογία. Παρουσίασε έργα με πρωταγωνίστριες τις Μήδεια, Ιοκάστη, Άλκηστη, Φαίδρα και Αριάδνη. Το 1958 παρουσίασε την παράσταση “Κλυταιμνήστρα” και τον βασικό ρόλο ενσάρκωσε η ίδια. Η παράσταση αυτή θεωρείται το αριστούργημά της, και παράλληλα ένα αριστούργημα του αμερικανικού μοντερνισμού του 20ού αιώνα.

Η Martha Graham συνέχισε να χορεύει στη σκηνή μέχρι το 1970, σε ηλικία 74 ετών. Συνέχισε να διδάσκει και να χορογραφεί, παρουσιάζοντας ακόμη δέκα παραστάσεις, η τελευταία το 1990. Το 1991, λίγο πριν αποβιώσει σε ηλικία 96 ετών, είχε ολοκληρώσει ένα σχεδιάγραμμα της αυτοβιογραφίας της, η οποία κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 1991 με τίτλο “Blood Memory”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις