Είναι ο Αντρέα Σενιέ μια καλή όπερα;

Γιατί δεν πολυξέρουμε τον συνθέτη;

Πολλοί χαρακτηρίζουν τον Umberto Giordano (1867-1948) ως έναν β’ κατηγορίας Puccini. Και δεν έχουν άδικο. Η όπερα του «Andrea Chenier» μοιάζει με μέτρια απομίμηση της ‘Tosca’. Παίζει μεγάλο ρόλο σε αυτό και ο λιμπρετίστας Luigi Illica που συνεργάστηκε και με τους δυο συνθέτες. Πάντως, οι ρόλοι μοιάζουν πολύ – αν και ο Carlo Gerard που εδώ ερμήνευσε ο Δημήτρης Πλατανιάς, μικρή σχέση έχει με τον ραδιούργο Scarpia.

Η έλευση του Giordano στη μουσική σκηνή ήρθε ακριβώς την εποχή που το λυρικό θέατρο έψαχνε έναν νέο Verdi. Τον πρόλαβε ο όμως o οδοστρωτήρας Puccini και τον εκτόπισε από την οπερατική πρωτοκαθεδρία. Πάντως, όταν ο «Andrea Chenier» πρωτοανέβηκε το 1896 είχε τεράστια επιτυχία στο μουσικόφιλο κοινό.

Ο “μισός Έλληνας” Σενιέ ήταν υπαρκτό πρόσωπο

Το λιμπρέτο του Luigi Illica είναι βασισμένο στην ζωή και τον θάνατο του Αντρέ Σενιέ ενός ποιητή εκπροσώπου του ρομαντικού κινήματος που έζησε στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης και υπήρξε ένα από τα τελευταία θύματα της γκιλοτίνας, μόλις τρεις μέρες πριν το τέλος της ‘Βασιλειας του Τρόμου’.

Αν και βασιλόφρων ο Σενιέ, υποστήριξε αρχικά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά αργότερα εναντιώθηκε στο καθεστώς τρομοκρατίας του Ροβεσπιέρου. Συνελήφθη και φυλακίστηκε στο διαβόητο κολαστήριο Σαιν Λαζάρ. Δικάστηκε από το Επαναστατικό δικαστήριο και καρατομήθηκε στις 25 Ιουλίου 1794, μόλις τρεις μέρες πριν το τέλος της ‘Βασιλειας του Τρόμου’.

Έχει ενδιαφέρον ότι ο Σενιέ ήταν μισός Έλληνας από την πλευρά της μητέρας του Ελισάβετ και γεννήθηκε στον Γαλατά της Κωνσταντινούπολης.

Μια μεγαλειώδης σαπουνόπερα

Το λιμπρέτο είναι παραπέμπει σε ένα εντυπωσιακό μελόδραμα. Γρήγορη εναλλαγή σκηνών, καταιγιστική αλληλουχία γεγονότων, έρωτες, μίση, πάθη, θυσίες εραστών, μηχανορραφίες, ραδιουργίες και ένα σπαραχτικό φινάλε. Μια σαπουνόπερα της εποχής εξαιρετικά δομημένη που παρασύρει τον θεατή στον δικό της κόσμο, στα αμφιλεγόμενα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης.

Σε μουσικό επίπεδο υπάρχουν άριες που έχουν μείνει στην ιστορία του βερισμού με προεξάρχουσα την ‘La mamma morta’ όπου η αγαπημένη του ποιητή Maddalena μιλάει για τον θάνατο της μητέρας της.

Ακόμα το ‘’Un dì all’azzurro spazio” και το “Come un bel dì di maggio” που τραγουδάει ο Σενιέ και το ‘’Vivere in fretta” του Bersi.

Η παράσταση

Αν και ενθουσιώδης θεατής των σκηνοθεσιών του Νίκου Πετροπουλου, η συγκεκριμένη αναβίωση δεν με ενθουσίασε. Αισθάνθηκα ότι με μετέφερε στην παλιά Λυρική της δεκαετίας του ‘80 στο Ολύμπια με την στομφώδη προσέγγιση και τις άκαμπτες φιγούρες μιας άλλης εποχής.

Την ημέρα που το είδα (13/02/2022) η όπερα ατύχησε και ερμηνευτικά, με τις μετακλήσεις τενόρου (σε κακή μέρα ο αγαπημένος Marcelo) και σοπράνο από το εξωτερικό να μην αποδίδουν τα μέγιστα. Ειδικά η Μανταλένα ήταν ένα ερμηνευτικά μελανό σημείο της παράστασης.

Είχε ανακοινωθεί ότι τον ρόλο θα εκτελούσαν εναλλάξ η Eva-Maria Westbroek και η Τσέλια Κοστέα. Η σοπράνο Maria Jose Siri που είδαμε εμείς- αν και διακρίθηκε στην Madama Butterfly στη Scala – εδώ δεν εντυπωσίασε παρά μόνο σε ελάχιστες στιγμές.

Κλασικά τα σκηνικά, ενώ τα κοστούμια δεν έκρυβαν την φθορά του χρόνου.

Ο μαέστρος

Είναι η δεύτερη φορά που βλέπω στο πόντιουμ τον διευθυντή ορχήστρας Στάθη Σούλη. Θεωρώ ότι είναι λάθος η μουσική να καταπίνει τις φωνές των τραγουδιστών: και δυστυχώς αυτό ο κ. Σούλης δεν το απέφυγε. Κάτω από την μπαγκέτα του, οι μουσικοί έπαιζαν τόσο δυνατά που είδαμε και πάθαμε να διακρίνουμε τις φωνές των τραγουδιστών. Ο μαέστρος καλό είναι να αφήνει χώρο στους τραγουδιστές να ξεδιπλώσουν τον ρόλο και τις εντάσεις του. Όχι να ξελαρυγγιάζονται για να ακολουθήσουν την ορχήστρα.

Ο Δημήτρης Πλατανιάς

Και εγένετο φως.

Εκεί που ψιλοκοιτάζαμε διακριτικα το ρολόι μας, ο βαρύτονος Δημητρης Πλατανιάς αυτός ο φωνητικός ογκόλιθος των διεθνών λυρικών σκηνών, στάθηκε στη μέση της σκηνής και τραγούδησε την (δική μου αγαπημένη) άρια ‘’Nemico della patria”.

Δεν μπορώ να σας περιγράψω τι έγινε μέσα στην αίθουσα. Οι θεατές όρθιοι επευφημούσαν έναν Πλατανιά που – αυτή τη φορά – κυριολεκτικά έσωσε μια μέτρια η παράσταση. Το κοινό δεν τον άφηνε να φύγει από τη σκηνή. Όπως άκουσα αργότερα να λέει ένα ζευγάρι πίσω μου ‘καλά που ήταν ο Πλατανιάς και μας αποζημίωσε’.

Εξαιρετικός και ο βαρύτονος Διονύσης Σούρμπης που αδικείται κατά τη γνώμη μου, στις διανομές. Νομίζω ότι ήρθε – και παρήλθε μη σου πω – ο καιρός η Λυρική να τον εμπιστευτεί και σε μεγαλύτερους ρόλους – αρκετά πια με τον Sharpless στη Madama Butterfly.

Το σύνολο

Η Λυρική Σκηνή επί Γιώργου Κουμεντακη μας έχει χαρίσει μεγάλες οπερατικές συγκινήσεις και ρεσιτάλ με τα μεγαλύτερα ονόματα του λυρικού τραγουδιού στον κόσμο.

Ας αποδώσουμε λοιπόν, την ελαφρά αστοχία της συγκεκριμένης επιλογής στους χαλεπούς καιρούς της πανδημίας – μιας πανδημίας που εναντιώθηκε στην δημιουργία, τον Πολιτισμό και την Τέχνη. Και σίγουρα απέτρεψε τα καλλιτεχνικά οράματα και τις φιλόδοξες παραγωγές. Πώς να στήσεις μια μεγαλόπνοη παράσταση όταν δεν ξέρεις καν αν θα προλάβει να ανεβεί ή αν θα αναβληθεί όπως τόσες και τόσες άλλες;

Τέλος

Με αντίθεση άλλες όπερες που μπορώ να τις δω δεκάδες φορές, τον «Andrea Chenier” του Umberto Giordano τον έχω δει δυο. Μια φορά Όπερα της Βασίλης στο Παρίσι και μια δεύτερη τώρα.

Έ, φτάνει.

Info

Τα μέτρα στο ΚΠΙΣΝ τηρούνται αυστηρά. Ταξιθέτες βρίσκονται μέσα στην αίθουσα και κάνουν ευγενικές συστάσεις σε όποιον βγάζει η χαμηλώνει τη μάσκα του.

Το κυλικείο του ΚΠΙΣΝ δεν ανταποκρίνεται κατά τη γνώμη μου στο επίπεδο των υπόλοιπων υπηρεσιών του Ιδρύματος.

Επισκεφτείτε το Πωλητήριο, έστω και μόνο για να το δείτε. Είναι από τα καλύτερα που έχουμε στην Ελλάδα.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις