Ελένη Αρβελέρ: Στην Αμφίπολη είναι θαμμένος ο Κάσσανδρος

Ο Κάσσανδρος, ο επίγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και βασιλιάς της Μακεδονίας, καθώς και μέλη της οικογένειάς του θεωρεί η κυρία Ελένη Αρβελέρ ότι έχουν ταφεί στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης.

Στη σύντομη μελέτη της «Εικασίες, Βεργίνα-Αμφίπολη», ένα μικρό βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ερμής, η διάσημη βυζαντινολόγος καταθέτει την πλέον εύλογη -κατά την άποψή της- υπόθεση: Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και σε συνδυασμό με τις ιστορικές πηγές, μια προσωπικότητα με τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες του Κασσάνδρου θα μπορούσε να είχε οραματιστεί και παραγγείλει ένα ταφικό μνημείο όπως αυτό της Αμφίπολης.

«Πιστεύω ότι η μεγαλοπρέπεια του μνημείου συνάδει με το χαρακτήρα του Κασσάνδρου, ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, διακρινόταν για την ευρυμάθειά του, αλλά και για την εχθρότητά του απέναντι στον Μεγάλο Αλέξανδρο, με τον οποίο είχε έρθει σε σύγκρουση στη Βαβυλώνα. Να ονομάσω, λοιπόν, Κασσάνδρειον το μνημείο της Αμφίπολης;» γράφει η κυρία Ελένη Αρβελέρ.

Πριν καταλήξει στη θεωρία της περί Κασσάνδρου, την οποίαν διατυπώνει υπό μορφήν ρητορικού ερωτήματος, η κυρία Αρβελέρ γράφει: «Πού, άραγε, θάφτηκαν ο ίδιος ο Κάσσανδρος (πέθανε στα 297 π.Χ.) και η σύζυγός του, Θεσσαλονίκη; Νομίζω ότι είναι πολύ πιθανόν ο οικιστής -που είχε, μάλιστα, καταλάβει την Αθήνα και είχε γνωρίσει το κτιριακό μεγαλείο της- να ανέγειρε μεγαλοπρεπές, για την οικογένειά του, μαυσωλείο στην Αμφίπολη».

Προκειμένου να ενισχύσει την θεωρία της, η κυρία Αρβελέρ αναφέρεται σε ένα πιθανό σενάριο για τους τεχνίτες που προσελήφθησαν στην Αμφίπολη: «Η πολιτική του Δημήτριου Φαληρέα, ενάντια στην επίδειξη πλούτου και στην πολυτέλεια, θα στέρησε πολλούς Αθηναίους καλλιτέχνες από τους οικονομικά εύπορους πελάτες τους. Πράγμα που εξανάγκασε ίσως πολλούς καλλιτέχνες να εκπατριστούν και προς την ακμάζουσα τότε Μακεδονία. Μήπως ο Κάσσανδρος, που είχε τοποθετήσει τον Φαληρέα κυβερνήτη της Αθήνας, δέχτηκε στην αυλή του καλλιτέχνες Αθηναίους, όπως είχε συμβεί παλαιότερα, ας πούμε με τον Ευρυπίδη;»

Σημαντικό, επίσης, στοιχείο στο σύγγραμμα της κυρίας Ελένης Αρβελέρ αποτελεί η αναφορά της στο ενδεχόμενο του πολυάνδριου τάφου: «Μνημείο, πιθανώς, επιφανών νεκρών, δηλαδή ένα νεκροταφικό πολυάνδρειο, που ίσως σχετίζεται ιδιαίτερα με τους ναυάρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεδομένου ότι από εκεί ξεκίνησε ο στόλος του στρατηλάτη, ή μάλλον ταφικό βασιλικό συγκρότημα; Το μνημείο της Αμφίπολης αποτελεί, αναμφισβήτητα, πολύτιμο ιστορικό τεκμήριο για τη μελέτη της Μακεδονίας, σε μια άκρως ενδιαφέρουσα εποχή».

Για την κυρία Αρβελέρ, πάντως, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το μνημείο στον Τύμβο Καστά είναι αφιερωμένο σε πρόσωπο -ή πρόσωπα- τα οποία σχετίζονταν άμεσα με την Αμφίπολη. Και αυτά θα μπορούσαν να είναι, είτε οι τρεις ναύαρχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Νέαρχος, Πολυπέρχων, Λαομέδων) ή ο Κάσσανδρος, ο οποίος και ανέδειξε την πρώην αθηναϊκή αποικία σε σπουδαίο κέντρο της Μακεδονίας.