Ένας μεγάλος αποχαιρετισμός και μία ιστορία που δυστυχώς… επαναλαμβάνεται

Στο πλαίσιο του προγράμματος 2022 του θεσμού “Όλη Η Ελλάδα Ένας Πολιτισμός“, η ΑΜΚΕ 4PLAY παρουσιάζει στις 3 και 4 Σεπτεμβρίου 2022 στο Βυζαντινό Μουσείο Άργους το μυθιστόρημα της Γαλάτειας Γρηγοριάδου – Σουρέλη “Ο μεγάλος αποχαιρετισμός” (Α’ βραβείο Εφηβικού Μυθιστορήματος Ένωσης Σμυρναίων/ εκδ. Ψυχογιός) σε μια παράσταση για παιδιά από 10 ετών, εφήβους και οικογενειακό κοινό, που συνδυάζει αρμονικά το θεατρικό λόγο με τον σύγχρονο χορό και την πρωτότυπη μουσική σύνθεση.

Στο ιστορικό διατηρητέο κτίσμα των Στρατώνων Καποδίστρια, όπου στεγάζεται το Βυζαντινό Μουσείο Άργους, δημιουργείται μια ιδιαίτερη σκηνική εμπειρία. Ζωντανεύει η περιπέτεια δύο νέων στρατιωτών που καλούνται να πάρουν μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία. Ποια ζωή και ποια όνειρα άφησαν πίσω; Πώς η Μικρασιατική εκστρατεία άλλαξε τη ματιά τους στον κόσμο με την επιστροφή στη μητέρα πατρίδα;

Η ομάδα ΑΜΚΕ 4PLAY καταφεύγει στη βιωμένη εμπειρία μέσα από ντοκουμέντα, αρχειακό υλικό και ανέκδοτες αφηγήσεις απλών νέων της εποχής που πήραν μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία, αλλά και στη ζωή και στο έργο της συγγραφέως με ρίζες από τη Σμύρνη, για να προσεγγίσει τους χαρακτήρες και να ζωντανέψει το μυθιστόρημα.

Για την παράσταση, που βασίζεται σε μια ιστορία ενηλικίωσης και ανθρωπιάς, μίλησε στο NEWS 24/7 o σκηνοθέτης (και υπεύθυνος για τη διασκευή την χορογραφία και την επιμέλεια των φωτισμών) Πάρης Μαντόπουλος.

Τι σε γοήτευσε στο μυθιστόρημα της Γαλάτειας Γρηγοριάδου – Σουρέλη;

Στην αρχή ο τίτλος. Κάτι με γοητεύει και ταυτόχρονα με συγκινεί στην μελαγχολία των αποχαιρετισμών. Ύστερα η γραφή της. Έχει κάτι βαθιά ποιητικό και ταυτόχρονα λαϊκό και τραχύ. Και βέβαια η ιστορία της Μικράς Ασίας που την βλέπουμε να εξελίσσεται μέσα από τα μάτια δυο φίλων του Θοδωρή και του Κώστα που “από παιδιά έγιναν άντρες με το κλάμα τους” .

Ανάμεσα στο μύθο του έρωτα μιας Σμυρνιάς της Ξανθής και ενός Ελλαδίτη Στρατιώτη του Θοδωρή βλέπουμε πρόσωπα που έζησαν όντως εκείνη την περίοδο όπως η “Γιαγιά” και βίωσαν όλα τα γεγονότα που η Γαλάτεια εξιστορεί με αριστουργηματικό και ταυτόχρονα συγκινητικά αφηγηματικό τρόπο. Η ιστορία δεν είναι μονόπλευρη. Βλέπουμε Έλληνες και Τούρκους που μοιράζονται κοινά προβλήματα και βρίσκονται στην μέση μιας κυρίως πολιτικής διαμάχης και εξουσίας που οδηγεί σε ακραία βίαιες καταστάσεις.

Μίλησέ μας για τη διασκευή που έκανες για την παράσταση “Ο μεγάλος αποχαιρετισμός”

Η διασκευή ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Γιατί έπρεπε να κρατηθεί το ύφος της γραφής της συγγραφέως, που είναι όμως κυρίως αφηγηματικό και όχι θεατρικό, και ταυτόχρονα να πούμε την ιστορία χωρίς να αδικήσουμε τις παραστατικές εικόνες της Γαλάτειας που συμπεριλαμβάνουν πολλά από τα σημαντικά γεγονότα και πρόσωπα της εποχής. Και βέβαια να κρατήσουμε αυτή την ισορροπία του “δίκαιου” μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, όπως κάνει και ή ίδια.

Πώς συνδέεται με το σήμερα;

Δυστυχώς η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η αλαζονική στάση της εξουσίας οδηγεί τους λαούς σε σύγκρουση. Εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώνονται ή γίνονται πρόσφυγες. Και το μόνο που μπορεί να το σταματήσει είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι. Γιατί όπως λέει και ο Θοδωρής.. “Μια ζέστη χύθηκε σε όλο μου το κορμί. Και δεν ήταν από τον πυρετό. Όχι. Ήταν από τη σκέψη πως οι άνθρωποι δεν είναι κακοί. Οι άνθρωποι…”

Τι να περιμένουμε από την παράσταση στο Άργος;

Είναι μία παράσταση που φτιάχνεται με πολλή αγάπη και φροντίδα όχι μόνο για το έργο της Γαλάτειας, αλλά και επειδή απευθύνεται σε παιδιά από 10 ετών και πάνω και πρέπει με κάποιο τρόπο να τους πούμε αυτή την ιστορία με αντικειμενικότητα και ευαισθησία. Ο Χορός, το Θέατρο, ή Μουσική, ο Έρωτας αλλά και η ενέργεια των νέων ηθοποιών – χορευτών θέλουμε να προσφέρει ένα θέαμα συγκινητικό, αληθινό και ταυτόχρονα ελπιδοφόρο.

Λίγα λόγια για την υπόθεση

Ο Κώστας και ο Θόδωρος, δυο παιδιά που μεγάλωσαν πλάι- πλάι σαν αδέρφια στ’ Αναφιώτικα της Πλάκας, ξανασυναντιούνται φαντάροι στο καράβι. Είναι στην πρώτη μεραρχία, που θα κάνει την απόβαση. Όταν φθάνουν στη Σμύρνη, σε επίθεση που δέχονται, ο Θόδωρος βρίσκει μια κοπέλα, την Ξανθή, τραυματισμένη και την μεταφέρει γρήγορα στο σπίτι της. Επιστρέφοντας στην μάχη, βρίσκει έναν Τούρκο τραυματία, τον Αλή. Σκέφτεται πως έχουν την ίδια ηλικία και πως κι εκείνον τον περιμένει μια μάνα…

Για το διάστημα ο ελληνικός στρατός μένει στη Σμύρνη, ο Θόδωρος επισκέπτεται την Ξανθή, γνωρίζεται με την οικογένειά της, μαθαίνει την ιστορία του τόπου και τις συνήθειές τους. Την ερωτεύεται. Τι θα γίνει όταν στην συνέχεια ο ελληνικός στρατός φεύγει από την Σμύρνη και προχωράει στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας; Όταν χάνει τους συντρόφους του στις μάχες; Θα ανταποδώσει η μοίρα την καλοσύνη που έδειξε ο Θόδωρος προς τον Αλή; Θα ξανανταμώσει με την Ξανθή καθώς οι Έλληνες ξεριζώνονται από τη Σμύρνη;

Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη: “Γενναιόδωρη, με χιούμορ και πνεύμα ανήσυχο”

Η θεατρολόγος Αλεξάνδρα Λιακοπούλου, μιλώντας στο NEWS 24/7 για την έρευνα που έκανε και για την επιλογή δραματουργικού υλικού για την παράσταση “Ο μεγάλος αποχαιρετισμός” φωτογραφίζει την προσωπικότητα της Γαλάτειας Γρηγοριάδου-Σουρέλη.

“Ήμουν αναγνώστριά της πολύ πριν τη γνωρίσω προσωπικά. Το “Εμένα με νοιάζει”, ένα από τα πρώτα ελληνικά βιβλία με θέμα το περιβάλλον, ο “Σπουργίτης με το κόκκινο γιλέκο”, “Το παιχνίδι χωρίς κανόνες”, “Ο Μικρός Μπουρλοτιέρης” και πολλά άλλα, ήταν βιβλία που διάβαζα και ξαναδιάβαζα. Όταν διάβασα τον “Μεγάλο αποχαιρετισμό” ένιωσα μια ιδιαίτερη σύνδεση με τους κεντρικούς χαρακτήρες, τον Κώστα και το Θόδωρο, δυο νέα παιδιά που συμμετέχουν στην Μικρασιατική εκστρατεία. Μου φάνηκαν τόσο οικείοι, κοντινοί, πραγματικοί.

Είχα μεγαλώσει με τις ιστορίες του προπάππου μου Βασίλη Μανιάτη ο οποίος είχε γεννηθεί το 1900 και έζησε έως το 1999. Συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία ως νεαρός τότε στρατιώτης. Μέσα από τις δικές του αφηγήσεις, πρωτοέμαθα παιδί για τη Μικρασιατική εκστρατεία και το τραύμα της καταστροφής. Δεινός αφηγητής, μας έδινε ζωντανές εικόνες από την περιπέτειά του στην Ανατολική Θράκη, το Αϊδίνι, τη Σμύρνη.. Η ιστορία, ο διχασμός, οι ελπίδες, οι απογοητεύσεις είχαν περάσει σε εμάς τους απογόνους του, που ζήσαμε την παιδική μας ηλικία και εφηβεία τις δεκαετίες του 1980 και 1990 δια μέσου των αφηγήσεων του δικού μας ανθρώπου.

Γενναιόδωρη, με χιούμορ, με πνεύμα ανήσυχο, με σπίτι φιλόξενο, με έγνοια για τον Άνθρωπο, για τη Φύση, την Ιστορία και την Παράδοση.

Άφησε στην οικογένειά μας χειρόγραφα, θέλοντας οι μνήμες αυτές να μη χαθούν στο πέρασμα του χρόνου. Στην πραγματικότητα ήταν η ιστορία της ζωής του που διατρέχει την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, την οποία και διαβάσαμε με την ομάδα μαζί με μαρτυρίες και ημερολόγια άλλων στρατιωτών, όπως για παράδειγμα το “Αναμνήσεις Μετώπου 1920-1921” του Χαράλαμπου Πληζιώτη.

Γνώρισα τη Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη ενώ εργαζόμουν ήδη σε θεατρικές παραγωγές για παιδιά. Γενναιόδωρη, με χιούμορ, με πνεύμα ανήσυχο, με σπίτι φιλόξενο, με έγνοια για τον Άνθρωπο, για τη Φύση, την Ιστορία και την Παράδοση. Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1930 αλλά δεν παρέλειπε ποτέ να αναφέρεται στις ρίζες της από τη Σμύρνη. Μαζί δεν είπαμε ιστορίες για τη Σμύρνη. Λίγα χρόνια πριν το θάνατό της, είχαμε συζητήσει να ανεβάσουμε κάποιο βιβλίο της στο θέατρο αλλά δεν προλάβαμε.

Έφυγε το 2016 έχοντας αφήσει ένα τεράστιο αποτύπωμα στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους και εμβληματικά έργα για τη Μικρασιατική καταστροφή. Το “Μνήμες της Σμύρνης” και τον “Μεγάλο αποχαιρετισμό”, έργο που έχει τιμηθεί με Α’ βραβείο Εφηβικού Μυθιστορήματος της Ένωσης Σμυρναίων. Όταν ανακοινώθηκε η πρόσκληση για το φετινό πρόγραμμα “Όλη η Ελλάδα Ένας Πολιτισμός” βρήκα τον Πάρη Μαντόπουλο να κάνει την έρευνά του. Του πρότεινα να διαβάσει τον “Μεγάλο αποχαιρετισμό”, το διάβασε και γοητεύτηκε.

Η οικογένεια και ιδιαιτέρως τα παιδιά της συγγραφέως, η Νατάσα Δαρκαδάκη, ο Λευτέρης Γρηγοριάδης και ο Γιάννης Σουρέλης αγκάλιασαν την πρόταση και ήταν ιδιαιτέρως υποστηρικτικοί με υλικό, χειρόγραφα, σημειώσεις της συγγραφέως για τη Σμύρνη και το πιο σημαντικό, ιστορίες, όπως τη συγκλονιστική ιστορία της Σμυρνιάς γιαγιάς της συγγραφέως που είναι ένα από τα κεντρικά πρόσωπα του έργου.”

Συντελεστές:

• Πρωτότυπο κείμενο: Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη
• Διασκευή -Σκηνοθεσία – Χορογραφία- Επιμέλεια φωτισμών: Πάρης Μαντόπουλος
• Καλλιτεχνική επιμέλεια: Βασίλης Μαυρογεωργίου
• Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Γιώργος Φουντούκος
• Σκηνογραφία-Ενδυματολογία: Σοφία Παντουβάκη
• Έρευνα – επιλογή δραματουργικού υλικού: Αλεξάνδρα Λιακοπούλου
• Τεχνικός φωτισμού – ήχου: Ρένος Βάρλας
• Φωτογραφίες- Γραφιστική επιμέλεια: Πάρης Μαντόπουλος / AMKE 4PLAY & Κωνσταντίνα Ευθυμίου
• Διάρκεια: 75 λεπτά

Παίζουν, χορεύουν & τραγουδούν: Κωνσταντίνα Ευθυμίου, Μιχάλης Κουτσκουδής, Μαριτίνα Κουτσοχιώνη , Διαλεκτή Πουρσανίδου, Βασίλης Σταματάκης, Γιάννης Τσανίρας.

Οι παραστάσεις στο Άργος πραγματοποιούνται με την υποστήριξη της ΚΕΔΑΜ και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας.

Η παραγωγή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος 2022 του θεσμού “Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός” του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αναλυτικές πληροφορίες και προκρατήσεις θέσεων στο digitalculture.gov.gr.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις