Επέτειος 1821: Ιταλική όπερα και Γαλλική Επανάσταση

Με μια όπερα που διαδραματίζεται στην κορύφωση της Γαλλικής Επανάστασης ξεκινάει σήμερα το επετειακό αφιέρωμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Ειδικότερα, μέσω της πλατφόρμας της ΕΛΣ nationalopera.gr/GNOTV και με εισιτήριο 10€, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την όπερα «Αντρέα Σενιέ» του Ουμπέρτο Τζορντάνο, όπως αυτή βιντεοσκοπήθηκε στα τέλη του περασμένου Γενάρη στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Λυρικής. Η συγκεκριμένη παράσταση θα είναι διαθέσιμη ονλάιν έως τις 31 Ιουλίου, αλλά με το εισιτήριό του ο θεατής θα μπορεί να δει τον «Αντρέα Σενιέ» όσες φορές θέλει μέσα σε διάστημα 30 ημερών από την αρχική παρακολούθηση.

Η νέα αυτή παραγωγή του «Αντρέα Σενιέ», 56 χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα της όπερας στην Ελλάδα, φέρει, χωρίς αμφιβολία, την υπογραφή του Νίκου Πετρόπουλου, ο οποίος έχει επιμεληθεί την σκηνοθεσία, τα σκηνικά, τα κοστούμια και τους φωτισμούς της παράστασης. Όσον αφορά το μουσικό σκέλος, την ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο γάλλος μαέστρος, και τακτικός συνεργάτης του οργανισμού, Φιλίπ Ωγκέν, ενώ την χορωδία καθοδηγεί ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Τέλος, στους τρείς πρωταγωνιστικούς ρόλους εμφανίζονται ο αργεντινός τενόρος Μαρσέλο Άλβαρες (ερμηνεύει τον Αντρέα Σενιέ), ο βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς (ερμηνεύει τον Κάρλο Ζεράρ), και η ιταλίδα υψίφωνος Μαρία Αγκρέστα (ερμηνεύει την Μανταλένα του Κουανί). Άλβαρες και Αγκρέστα συνεργάζονται για πρώτη φορά με την Λυρική.

Ο ποιητής και η Επανάσταση

Σε αντίθεση με πολλές δημοφιλείς όπερες, ο «Αντρέα Σενιέ» είναι έργο που αναδίδει έντονο άρωμα πραγματικής Ιστορίας –ο ίδιος ο Τζορντάνο (1867-1948), άλλωστε, σημειώνει στην αρχή της παρτιτούρας του πως πρόκειται για «Δράμα σε ιστορικό περιβάλλον». Το εν λόγω ιστορικό περιβάλλον είναι, όπως ήδη αναφέρθηκε, η Γαλλική Επανάσταση. Και πιο συγκεκριμένα, η ζοφερή περίοδος της Τρομοκρατίας, στην διάρκεια της οποίας δεκάδες χιλιάδες Γάλλων εκτελέστηκαν ή «εξαφανίστηκαν» με το έξαλλο πρόσχημα πως ήταν εχθροί της αναδυόμενης Δημοκρατίας. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο Αντρέα Σενιέ, ο φερώνυμος ήρωας της πιο ξακουστής όπερας του Τζορντάνο.

Τι ήταν, όμως, ο Σενιέ; Ο Αντρέ Μαρί Σενιέ (1762-1794), γεννημένος στον Γαλατά της Κωνσταντινούπολης από γάλλο πατέρα και ελληνίδα μάνα, ήταν ποιητής. Οπαδός του Νεοκλασικισμού και θεωρούμενος ως προάγγελος του Ρομαντισμού, ο φύσει μετριοπαθής Σενιέ είδε με συμπάθεια και ελπίδα τον λαϊκό ξεσηκωμό του 1789, επηρεασμένος και από τον μικρότερο αδελφό του, που είχε αποκτήσει φήμη ως πολιτικός φυλλαδιογράφος και προπαγανδιστής της Επανάστασης. Μολαταύτα, οι απόψεις του Σενιέ για το μέλλον της μετα-επαναστατικής Γαλλίας (ήταν υπέρμαχος της συνταγματικής μοναρχίας) τον έφεραν σε ρήξη με τις επιταγές της Τρομοκρατίας. Έτσι, στις 25 Ιουλίου 1794 ο 31χρονος Σενιέ οδηγήθηκε στην γκιλοτίνα, μαζί με δυο μονεγάσκες αριστοκράτισσες που επίσης κατηγορούνταν για συνομωσία.

Αντρέα, Ζεράρ και Μανταλένα

Ο Ουμπέρτο Τζορντάνο είναι, βέβαια, από τους γνωστότερους εκπροσώπους του βερισμού στον χώρο του λυρικού μελοδράματος. Και ο «Αντρέα Σενιέ», που συνέγραψε με τον λιμπρετίστα Λουίτζι Ίλικα, το αποδεικνύει περίκαλα πατώντας γερά σε ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Πλην όμως, στα τέλη του 19ου αιώνα –το έργο έκανε πρεμιέρα στις 28 Μαρτίου 1896 στην Σκάλα του Μιλάνου– η όπερα εξακολουθούσε να είναι μια λαϊκή μορφή ψυχαγωγίας. Και ως τέτοια, ε, δεν μπορούσε να αγνοήσει διαχρονικές αξίες, όπως ο έρως, η ερωτική αντιζηλία και τα συναφή…

Οπότε, στον «Αντρέα Σενιέ» κομβική θέση στην πλοκή έχει ο χαρακτήρας της Μανταλένας. Μια όμορφη νεαρή αριστοκράτισσα με την οποία ερωτεύεται στην πρώτη πράξη ο ποιητής Σενιέ, αλλά με την οποία είναι επίσης παιδιόθεν ερωτευμένος ο Ζεράρ, ο πτωχός οικονόμος του αρχοντικού της Μανταλένας και έτερος πόλος αυτού του οπερατικού τριγώνου. Παρεμπιπτόντως, ο χαρακτήρας του Ζεράρ είναι εμπνευσμένος από τον αληθινό ήρωα της Γαλλικής Επανάστασης Ζαν-Λαμπέρ Ταγιέν.

Στη διάρκεια των τεσσάρων πράξεων της όπερας του Τζορντάνο, θα γίνει απόπειρα απαγωγής της Μανταλένας από τον Ζεράρ, αργότερα θα προκύψει εκβιασμός τύπου «αν θες να αποφυλακιστεί ο καλός σου, θα πρέπει να γίνεις δική μου», θα υπάρξουν δραματικές συνειδητοποιήσεις από πλευράς των κεντρικών χαρακτήρων του έργου… Αλλά πίσω από αυτά τα άκρως οπερατικά, ο «Αντρέα Σενιέ» φωτίζει και τις κοινωνικές συγκρούσεις, και το ιστορικό πλαίσιο στα μεθεόρτια της Γαλλικής Επανάστασης. Και υπ’ αυτήν την έννοια, πρόκειται για επιλογή που συνάδει με την φετινή επέτειο του 1821, αφού τα ιδανικά εκείνης της προγενέστερης εξέγερσης ενέπνευσαν και συνήγειραν τους διψασμένους για εθνική ανεξαρτησία Έλληνες.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις