“Επιστροφή” Μαρμάρων του Παρθενώνα: Διαψεύδεται η “συμφωνία” – Τα αναπάντητα ερωτήματα

Πολλοί ήταν αυτοί που πανηγύρισαν το δημοσίευμα του Bloomberg – το οποίο μέσα σε λίγες ώρες κυκλοφόρησε παντού στην Ελλάδα- πως το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο Ακρόπολης βρίσκονται κοντά σε συμφωνία που θα ανοίξει τον δρόμο για τη σταδιακή επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής ανταλλαγής.

Γρήγορα δυστυχώς ήρθε και πάλι η ματαίωση, αυτή τη φορά από πηγές του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού που έσπευσαν να σημειώσουν πως “δεν ισχύει το δημοσίευμα του Bloomberg ότι το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο Ακρόπολης βρίσκονται κοντά σε συμφωνία που θα ανοίξει τον δρόμο για τη σταδιακή επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής ανταλλαγής.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η συμφωνία θα προβλέπει ένα μέρος των Γλυπτών να αποστέλλεται από το Βρετανικό Μουσείο στην Αθήνα εκ περιτροπής σταδιακά. Σε αντάλλαγμα, το Μουσείο της Ακρόπολης θα μπορούσε να δανείζει άλλα αντικείμενα στο Βρετανικό Μουσείο ενώ η Βρετανία θα μπορούσε να πάρει και γύψινα αντίγραφα των Γλυπτών του Παρθενώνα”.

Όποιος βέβαια διάβαζε καλά το ξένο δημοσίευμα, μπορούσε να καταλάβει πως η είδηση αυτή ήταν ανυπόστατη. Καταρχάς, μιλούσε για συμφωνία των δύο Μουσείων (Βρετανικού και Ακρόπολης) και πουθενά δεν ανέφερε πως εμπλέκονταν σε αυτήν τα αρμόδια Υπουργεία Πολιτισμού ή οι κυβερνήσεις των δύο χωρών. Κατά δεύτερον, δεν έλεγε τίποτα καινούριο, τίποτα που να δημιουργεί μία ελπίδα, περιοριζόταν σε αναμασήματα ειδήσεων των τελευταίων μηνών. Άλλωστε μία συμφωνία ανταλλαγής που θα αναγνωρίζει πως η κυριότητα παραμένει στο βρετανικό μουσείο, είναι κάτι πολύ πίσω από την εθνική γραμμή στο θέμα των Μαρμάρων.

Και όλα αυτά ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ, έχει διαμηνύσει μέσω του επισήμου εκπροσώπου του πως απαγορεύεται νομικά στο Βρετανικό Μουσείο να διαλύσει την τεράστια συλλογή του και πως η βρετανική κυβέρνηση αποκλείει την αλλαγή του σχετικού νόμου.

Στον αντίποδα στα μέσα Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε με την “ευλογία” του Πάπα Φραγκίσκου, ότι θα επαναπατριστούν τρία θραύσματα από τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα που βρίσκονταν στα μουσεία του Βατικανού, «ως μαρτυρία και ένδειξη της επιθυμίας για συνέχιση της οικουμενικής πορείας αλήθειας». Και αυτή η δωρεά είναι μια κατεύθυνση στην οποία μπορεί να κινηθεί η χώρα…

Ένα όνειρο που διαρκώς διαψεύδεται

Γεγονός είναι πως η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα είναι ένα μεγάλο όνειρο που διαρκώς διαψεύδεται ακόμη και σήμερα που ο κόσμος δείχνει πως προχωρά μπροστά, πως οι πολιτικές των μουσείων αλλάζουν, αλλά και πως τα βασικά ζητήματα της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν πια λυθεί.

Το NEWS 24/7 μίλησε πριν λίγες ημέρες με την Πρόεδρο της εξαιρετικά ενεργής Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα και σπουδαία ηθοποιό, Ντέιμ Τζάνετ Σούζμαν (Dame Janet Suzman). Η ίδια υποστηρίζει πως η επανένωση των Μαρμάρων, κάθε άλλο παρά ξεκάθαρη είναι. “Ο δρόμος παραμένει μακρύς και πολύ ασαφής. Όλοι πρέπει να έχουμε υπομονή, καθώς η διπλωματία προχωρά αργά προς έναν συμβιβασμό που ελπίζουμε πως θα τελεσφορήσει” αναφέρει χαρακτηριστικά και συνεχίζει “η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, έχει επιτελέσει απόλυτα το έργο της στη Βρετανία: έχει ανοίξει δηλαδή τις πύλες της κλασικής επιστήμης στην Ευρώπη. Μετά από τόσα χρόνια αγώνων για τον επαναπατρισμό της, ανήκει πλέον από εκεί από όπου προήλθε και στο υπέροχο Μουσείο Ακρόπολης που φτιάχτηκε για τον σκοπό αυτό“.

Ο δρόμος παραμένει μακρύς και πολύ ασαφής. Όλοι πρέπει να έχουμε υπομονή, καθώς η διπλωματία προχωρά αργά προς έναν συμβιβασμό που ελπίζουμε πως θα τελεσφορήσει… (Dame Janet Suzman)

Θυμίζουμε πως πρόσφατα κάναμε μία μεγάλη έρευνα και είχαμε μιλήσει με 4 κορυφαίους επιστήμονες σχετικά με το πόσο εφικτός είναι ένας επαναπατρισμός με την πραγματική σημασία του όρου και όχι ένας «επαναπατρισμός» με το μοντέλο της συλλογής Στερν.

Στην ερώτηση για το πόσο αισιόδοξοι είναι για την επιστροφή των Μαρμάρων, ο Louis Godart, αρχαιολόγος και πρώην πρόεδρος του Διεθνούς Συνδέσμου για την Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, σημείωσε πως “Οι καιροί έχουν αλλάξει. Η βρετανική κοινή γνώμη είναι πλέον σε μεγάλο βαθμό υπέρ της επιστροφής των γλυπτών του Φειδία στην Ελλάδα. Ακόμη και οι Times, η έγκυρη συντηρητική βρετανική εφημερίδα, συνέπλευσε με την κοινή γνώμη. Είμαι πεπεισμένος ότι ποτέ άλλοτε δεν ήμασταν πιο κοντά στη λύση που περιμένουμε όλοι όσοι πιστεύουμε στις αξίες που εξέφρασε η Αρχαία Ελλάδα: την επιστροφή στο υπέροχο μουσείο της Ακρόπολης των αθάνατων αριστουργημάτων του Φειδία”.

Η Δρ Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, επίτιμη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, πρώην πρόεδρος της Επικουρικής Επιτροπής της Σύμβασης του 1970 της UNESCO και πρώην Γενική Γραμματέας του ΥΠΠΟΑ, ανέφερε “τα μοναδικά Γλυπτά του Παρθενώνα, είμαι βέβαιη ότι θα επιστρέψουν στην Ελλάδα, μέσα όμως από συνεχείς, συνεπείς και κυρίως δίκαιους αγώνες. Η Βρετανία είναι έτοιμη να πειστεί. Από την Ελλάδα εξαρτάται αν θα προχωρήσει στον αγώνα τον καλό ή θα ενδώσει σε μεγάλες υποχωρήσεις για μικροπολιτικά ανταλλάγματα και εφήμερα πυροτεχνήματα”.

Η Δρ. Ειρήνη Σταματούδη, καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, σημειώνει “Η Βρετανία φαίνεται να απομονώνεται διεθνώς στο ζήτημα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Είναι ένα ζήτημα που λιμνάζει εδώ και δεκάδες χρόνια και η βρετανική άρνηση αφενός μεν δε συνάδει με το βρετανικό δημόσιο αίσθημα που έχει ενταχθεί υπέρ της επιστροφής και αφετέρου δε αντιβαίνει τη διεθνή τάση στο δίκαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς περί επιστροφής σημαντικών αρχαιοτήτων στις χώρες προέλευσής τους. Υπό το πρίσμα αυτό θεωρώ ότι η Βρετανία θα αντιληφθεί σύντομα ότι η επιστροφή των Μαρμάρων θα είναι μία κίνηση ύψιστης πολιτιστικής σημασίας προς όφελος όλων των πλευρών, αλλά και της ανθρωπότητας εν γένει”.

Ο Άγγελος Χανιώτης, Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών στο Πρίνστον, αναφέρει “ενώ είμαι αισιόδοξος ότι η επανένωση των γλυπτών θα πραγματοποιηθεί κάποτε, ανησυχώ για τη σύνδεσή του ζητήματος με βραχυπρόθεσμα πολιτικά οφέλη. Για αυτό επαναλαμβάνω την πρόταση η επιτροπή πολιτιστικών υποθέσεων της Βουλής να ορίσει με αυξημένη πλειοψηφία επιτροπή από Έλληνες και ξένους εμπειρογνώμονες που θα εξετάσουν τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες μπορεί να γίνει δυνατή η επανένωση των γλυπτών”.

Αναπάντητα ερωτήματα

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων που πάντα επιδεικνύει ιδιαίτερα αυξημένα αντανακλαστικά όσον αφορά τις εξελίξεις στο θέμα των Μαρμάρων μας υπενθυμίζει τα ερωτήματα που έχει θέσει από τις 22/11/2022 και ακόμη δεν έχουν απαντηθεί:

“Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να απαντήσει ξεκάθαρα στα εξής:

• Διαπραγματεύεται την προσωρινή έκθεση στο Μουσείο Ακρόπολης κάποιων θραυσμάτων των γλυπτών του Παρθενώνα με αντάλλαγμα τον δανεισμό στο Βρετανικό Μουσείο της χρυσής προσωπίδα από τις Μυκήνες ή του Δία του Αρτεμισίου από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ή του Ηνίοχου από το Μουσείο των Δελφών, ή του Ερμή του Πραξιτέλη από το Μουσείο της Ολυμπίας, ή μινωικών τεχνουργημάτων που εκτίθενται στο Μουσείο Ηρακλείου ή εκθεμάτων από μακεδονικούς βασιλικούς τάφους από τα Μουσεία της Θεσσαλονίκης και της Βεργίνας; Διαπραγματεύεται οποιαδήποτε συμφωνία ανταλλαγής αρχαιοτήτων και με ποια εξουσιοδότηση το κάνει αυτό;
• Για ποιο λόγο ψήφισε την διάταξη για την μακροχρόνια (25+25 χρόνια) εξαγωγή για έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων στο εξωτερικό; Για ποιο λόγο δεν προχωρά άμεσα στην έκδοση του καταλόγου με τα «αμετακίνητα» ευρήματα, όπως προβλέπει ο Αρχαιολογικός Νόμος, στα οποία περιλαμβάνονται και τα ως άνω αναφερόμενα εκθέματα;
• Διαπραγματεύεται τη δημιουργία ειδικού σκοπού μορφωμάτων στο εξωτερικό, όπως το Ινστιτούτο Γουλανδρή-Στερν με έδρα το Ντέλαγουερ, με σκοπό η κατοχή των αρχαιοτήτων να περάσει σε άλλα νομικά πρόσωπα; Με ποια εξουσιοδότηση το κάνει αυτό;

Τι διαβάζουμε στο ενοποιημένο πρόγραμμα Κυβερνητικής Πολιτικής για το 2023, στον Τομέα Πολιτισμού

Χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρονται στο ενοποιημένο πρόγραμμα Κυβερνητικής Πολιτικής για το 2023, στον Τομέα Πολιτισμού, όπου γίνεται ιδιαιίτερη αναφορά στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα : “ένα διακριτό κεφάλαιο στη δράση του Υπουργείου είναι η πολιτιστική διπλωματία, η οποία ήδη αποδίδει πολύ θετικά αποτελέσματα. Κορυφαίο παράδειγμα είναι η κινητικότητα που η Ελλάδα έχει πετύχει στο θέμα της οριστικής επιστροφής και της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Η οριστική επιστροφή του θραύσματος Fagan, sine die με απόφαση της Αυτόνομης Κυβέρνησης της Σικελίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας, και η επανένωσή του στη ζωφόρο του Παρθενώνα, αλλά και η «δωρεά» του Πάπα Φραγκίσκου των τριών θραυσμάτων από τα Μουσεία του Βατικανού αποτελούν καλές πρακτικές, που τεκμαίρουν -μαζί με την μεταστροφή της διεθνούς κοινής γνώμης- τη δυναμική που έχει αποκτήσει διεθνώς το δίκαιο αίτημα της Ελλάδος”.
Είναι σαφές ότι από τη διατύπωση αυτή πως ούτε υπάρχει κάποια συμφωνία, αλλά και πως ούτε προοιωνίζεται κάποια..

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις