Φένια Παπαδόδημα -Γιώργος Παλαμιώτης: Στήνουν το ElaiΩnas Festival με όχημα το “μένος” και εξηγούν το γιατί

Η διαχρονική και επίκαιρη έννοια του «Μένους» αποτελεί τον βασικό άξονα του φετινού ElaiΩnas Festival που επιστρέφει για 9η χρονιά προσφέροντας ιαματικές θεατρικές και μουσικές παραστάσεις με συμμετοχές σπουδαίων καλλιτεχνών.

Φέτος με όχημα το «Μένος», τις αιτίες που το γενούν, τη σημασία του, αλλά και τις επιπτώσεις του για τον άνθρωπο, και αντλώντας υλικό από την Ιλιάδα του Ομήρου διοργανώνεται ένα διήμερο αφιέρωμα όπου ηθοποιοί και μουσικοί καλούνται να δουλέψουν πάνω σε επιλεγμένες ραψωδίες: Γεράσιμος Γεννατάς, Μαρία Φλωρίδου, Agile Experiments, Jan Van Angelopoulos, Φώτης Σιώτας, Έλενα Μαυρίδου, Γιώργος Μαυρίδης, MOb trio.

Εμείς μιλήσαμε με τους καλλιτεχνικούς διευθυντές του φεστιβάλ Φένια Παπαδόδημα & Γιώργο Παλαμιώτη.

Γιατί επιλέξατε φέτος την έννοια του «Μένους» ως βασικό πυλώνα του φετινού ElaiΩnas Festival;
Φένια Παπαδόδημα: Αυτός ο άξονας είχε επιλεχθεί εδώ και αρκετούς μήνες και σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή και την οικολογική καταστροφή πρωτίστως, με το μένος της φύσης που δεν ξέρουμε πως πρόκειται να εκδηλωθεί μέσα στα επόμενα χρόνια.

Όμως όπως όλοι συναισθανόμαστε, πολλές είναι οι προεκτάσεις στις οποίες μπορεί να έχει αναφορά το μένος με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Τον πόλεμο, την αναταραχή που όλοι βιώνουμε, την κρίση, και μύριες όσες καταστάσεις παράλογες τις οποίες καλούμαστε να αποδεχτούμε.

Όπως ο Έκτορας την ώρα που πεθαίνει από το δόρυ του Αχιλλέα, προφητεύει στον ήρωα και τον δικό του επικείμενο και βέβαιο θάνατο, αλλά ο Αχιλλέας αδιαφορεί και δεν αλλάζει τίποτα στην στάση του, έτσι και η ανθρωπότητα, σαν συλλογικό υποκείμενο, είναι ενήμερη της επικείμενης κατάρρευσης του φυσικού οικοσυστήματος μέσα στο οποίο ζει, πληροφορημένη από την ίδια την φύση που σκοτώνει, αλλά αδιαφορεί στο να δράσει προς την σωτηρία της.

Πώς αυτό το τόσο καθοριστικό μένος του Αχιλλέα επικοινωνεί με το σήμερα;
Φένια Παπαδόδημα: Το χαρακτηριστικό της Ιλιάδας όπως έγραφε και ο Δ. Μαρωνίτης είναι το ότι στο προοίμιο του έπους δεν εξυμνείται ο ήρωας για τα κατορθώματα του, αντίθετα ο ποιητής καταθέτει όλες τις καταστροφικές συνέπειες του μένους του Αχιλλέα. Μένος το οποίο πλήρωσαν και οι Έλληνες και οι Τρώες αλλά και ο ίδιος ο ήρωας.

Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι ότι ο Όμηρος στέκεται και μας δείχνει αυτό το «μένος» που δεν είναι τίποτα άλλο από την δυναμική της αυτοκαταστροφής που όλοι φέρουμε μέσα μας. Το «μένος» είναι καταστροφικό αναγκαστικά γιατί κάνει τον άνθρωπο να χάσει τον εαυτό του, το κέντρο του. Ο θυμός, η παράφορά, μας οδηγεί έξω από την αληθινή μας φύση.

Πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα επίκαιρη αυτή η ανάγνωση της ανθρώπινης υπόστασης σήμερα. Όλοι μας λίγο η πολύ έχουμε χάσει το κέντρο μας. Φερόμαστε από μία «αυτοκαταστροφική» τάση που μας επιβάλλουν οι ρυθμοί μιας ζωής απάνθρωπης. Δεν είναι τυχαίο επίσης που στο τέλος της Οδύσσειας ο Οδυσσέας πλέον κρατώντας στα χέρια του το δικό του τόξο ρίχνει το βέλος στο κέντρο και επιστρέφει στην «θέση» που του ανήκει, καθώς έτσι επιτελείται η αναγνώριση της αληθινής του ταυτότητας. Μ’ αυτόν τον τρόπο «κλείνει» τα δύο έπη. Με την επιστροφή στον εαυτό του. Εύχομαι να αξιωθούμε κι εμείς να κρατήσουμε αυτό το «τόξο».

Ο Όμηρος στέκεται και μας δείχνει αυτό το «μένος» που δεν είναι τίποτα άλλο από την δυναμική της αυτοκαταστροφής που όλοι φέρουμε μέσα μας. Το «μένος» είναι καταστροφικό αναγκαστικά γιατί κάνει τον άνθρωπο να χάσει τον εαυτό του, το κέντρο του. Ο θυμός, η παράφορά, μας οδηγεί έξω από την αληθινή μας φύση.

Πώς στήθηκε το φετινό πρόγραμμα; Τι ζητήθηκε από τους θεατρικούς και μουσικούς καλλιτέχνες;
Γιώργος Παλαμιώτης: Πρώτα απ’ όλα να πούμε πως το φεστιβάλ συνδιοργανώνεται με την Περιφέρειας Αττικής, για πολλοστή χρονιά, δηλαδή είναι μια συνεργασία που έχει αγκαλιάσει η Περιφέρεια σαν θεσμός πλέον.

Όσον αφορά στο πως στήθηκε και τι ζητήθηκε, πέρα από την δουλειά πάνω σε αυτούσια κομμάτια του Ομηρικού κειμένου, κυρίως στα μουσικοθεατρικά αναλόγια, δώσαμε ιδιαίτερο βάρος σε μουσικά σχήματα όπου κυριαρχούν τα κρουστά ή ο ρυθμός γενικότερα. Αυτό γιατί στο μουσικό κομμάτι, θέλαμε να υπάρχει μια συνομιλία του Ομηρικού λόγου με τον κραδασμό των κρουστών.

Πάνω απ’ όλα όμως, ο κάθε μουσικός είναι και επιβάλεται να είναι, ελευθερος να ακολουθήσει όποια κατεύθυνση κρίνει σωστή, όσον αφορά στην συμπερίληψη του κειμένου. Θα έλεγα πως για εμάς, το διαχρονικά σταθερό και βασικό ζητούμενο από τους καλλιτέχνες, παραμένει το να είναι ο εαυτός τους σε οποιαδήποτε συνθήκη.

Τι θέλετε να «κρατήσει» το κοινό από το φετινό Φεστιβάλ;
Γιώργος Παλαμιώτης: Κυρίως την αίσθηση. Την ατμόσφαιρα της παράστασης που θα δουν, την ομορφιά του ήχου του Ομηρικού κειμένου, και την απίστευτη ενέργεια αυτών των ανθρώπων επί σκηνής. Αυτό είναι το ωραίο κομμάτι με την έννοια του ωραίου ως κάτι που είναι στην ώρα του.

Το άλλο κομμάτι, που δεν είναι στην ώρα του ακόμα, αλλά θα θέλαμε έστω να το υποψιαστεί το κοινό, είναι πως για παράδειγμα, όπως ο Έκτορας την ώρα που πεθαίνει από το δόρυ του Αχιλλέα, προφητεύει στον ήρωα και τον δικό του επικείμενο και βέβαιο θάνατο, αλλά ο Αχιλλέας αδιαφορεί και δεν αλλάζει τίποτα στην στάση του, έτσι και η ανθρωπότητα, σαν συλλογικό υποκείμενο, είναι ενήμερη της επικείμενης κατάρρευσης του φυσικού οικοσυστήματος μέσα στο οποίο ζει, πληροφορημένη από την ίδια την φύση που σκοτώνει, αλλά αδιαφορεί στο να δράσει προς την σωτηρία της.

Ο Αχιλλέας προτιμάει τον ηρωικό θάνατο από την πολύχρονη ζωή ως βασιλιάς στην πατρίδα του, έχοντας πλήρη γνώση των δεδομένων. Η ανθρωπότητα όμως, οδηγείται στο τέλος εν αγνοία της και αυτό το τέλος, δεν είναι θα είναι ηρωικό, αλλά θα συμβεί, αν συμβεί, μόνο όταν υποταχθεί πλήρως στην απληστία μιας χούφτας ανερμάτιστων ανόητων.

Info:

• Στις 10 και 11 Ιουνίου, με ελεύθερη είσοδο, στο Θέατρο ΕΛΕΡ (Φρυνίχου 10 Πλάκα).
• Έκδοση ηλεκτρονικού δελτίου δωρεάν εισόδου αποκλειστικά στο http://www.elaionasfestival.com/ticketing.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις