Η άλλη Οδύσσεια: Πώς μπορείς να “παίξεις” στο σανίδι το δράμα που έζησες στη θάλασσα;

Ένα νέο ναυάγιο στο Αιγαίο. Ακόμη τέσσερις γυναίκες που πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να φτάσουν στη “γη της επαγγελίας”, μαζί με τα παιδιά τους. Δύο παιδιά νεκρά πλάι τους. Πάνω από 50 άνθρωποι στο νερό. Πράγματα που αποτελούν σχεδόν μια “μαύρη καθημερινότητα” για τη Λέσβο.

Η Frontex, τα Super Puma, οι λιμενικοί, γίνονται μάρτυρες των προσπαθειών εκείνων που έζησαν την κόλαση και προσπαθούν καθημερινά να βρουν ειρήνη και παιδεία για τους δικούς τους. Να επανενωθούν με τις οικογένειές τους στην Ευρώπη. Τα όνειρα δεν σταματούν από τα θαλάσσια σύνορα, είτε είναι το Αιγαίο μπροστά είτε η μεγάλη Μεσόγειος. 1000 ευρώ το κεφάλι και ακόμη περισσότερα για να φύγει κανείς παράνομα από την Ελλάδα και να φτάσει στον Βορρά.

Η Ευρώπη εκλέγει τους νέους εκπροσώπους της, κάνει σχέδια πάνω στα σχέδια αλλά η ανθρωπιστική κρίση συνεχίζεται. Στο επίκεντρό της, η Ελλάδα και η Ιταλία. Δύο χώρες που έχουν γίνει πρόσκαιρες πατρίδες για τους σύγχρονους “Οδυσσέες”.

Η Οδύσσεια γράφεται εν έτει 2019 με όρους εγκλεισμού. Το αντάλλαγμα για μια ήρεμη ζωή, για ασφάλεια, είναι η γραφειοκρατία και η μακρά παραμονή σε μια “ενδιάμεση” πατρίδα που ίσως, γίνει και κανονική.

Τη περασμένη Δευτέρα το βράδυ βρέθηκα στο θέατρο Θέατρο ΠΚ του Νέου Κόσμου, πλάι στη δομή της Caritas Hellas, λίγες ώρες πριν το νέο ναυάγιο της Λέσβου. Στην περιοχή του προσφυγικού Δουργουτίου, λειτουργεί το “Caritas Social Spot” ως ένα πολυπολιτισμικό σημείο συνάντησης ανθρώπων που κάνουν μια νέα αρχή στη χώρα μας. Γνωρίζονται, αλληλεπιδρούν, μαθαίνουν την ιστορία της Ελλάδας. Μαθαίνουν να αγαπούν τις τέχνες.

Εκεί φτιάχτηκε πριν δυο χρόνια και η Θεατρική Ομάδα της Κάριτας Ελλάς υπό την επίβλεψη του Chalil Alizada (Χαλίλ Αλιζάντα). Στην ομάδα μετέχουν 25 παιδιά πρόσφυγες που δεν είχαν επαφή με το θέατρο. Ο Χαλίλ τους μεταφράζει την ελληνική μυθολογία, συζητούν για τα θέματα και το καλοκαίρι ανεβάζουν μια παράσταση.

Φέτος, επέλεξαν την Οδύσσεια. Μπορεί να μη γνώριζαν παλαιότερα το έργο του Ομήρου, την Οδύσσεια όμως την έχουν βιώσει μέσα τους, ο καθένας με έναν άλλο, μα τόσο διαφορετικό τρόπο.

Ο ίδιος ο Χαλίλ ήρθε στη χώρα μας το 2006 από το Γκαζνί του Αφγανιστάν. Πέρασε τα σύνορα με βάρκα που βυθίστηκε και πάλευε σαράντα ώρες στη θάλασσα. Έφτασε στη Μυτιλήνη και ύστερα αποπειράθηκε να πραγματοποιήσει μια νέα αρχή στην Αθήνα. Έκανε μαθήματα ελληνικών στη Φιλοσοφική στου Ζωγράφου, δούλεψε σαν διερμηνέας για οργανώσεις, σε κέντρα κράτησης και πλέον απασχολείται στην Caritas Hellas παρέχοντας υπηρεσίες διερμηνείας στον εξυπηρετούμενο προσφυγικό πληθυσμό.

Το 2011 έπαιξε στο Man at Sea του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, συνεργάστηκε μία σεζόν στο θέατρο “Γκλόρια” με τον Λάκη Λαζόπουλο και τη Μαρία Καβογιάννη στην παράσταση “Θεέ μου τι σου κάναμε” και τώρα στέκει πλάι σε προσφυγόπουλα ανεβάζοντας τη δική τους “Οδύσσεια”.

“Όλοι μας έχουμε λίγη Οδύσσεια μέσα μας. Όλοι μας έχουμε αυτό το ταξίδι”, λέει στο News 24/7 μετά την παράσταση. Βλέποντας την προσπάθειά τους προσπαθούσα να καταλάβω πώς είναι να ανεβάζουν πάνω στο σανίδι το δράμα που πέρασαν στην πραγματική ζωή. “Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά ήρθαν από τη θάλασσα”, μας λέει ο Χαλίλ, όπως ακριβώς είχε έρθει και εκείνος.

Οι ηθοποιοί αναπαριστούν τις σκηνές του ομηρικού έπους, η Κίρκη από το Αφγανιστάν, οι μνηστήρες από το Ιράκ, οι Σειρήνες των θαλασσών και οι σειρήνες του πολέμου, όλα διαπλέκονται μεταξύ τους πάνω στο σανίδι. Σαν να ξορκίζουν τα βιώματά τους, τα παιδιά γελούν, ζουν τις σκηνές, ζουν το τώρα και στο τέλος βυθίζονται στις αγκαλιές των νέων οικογενειών τους μέσα σε ένα εκκωφαντικό χειροκρότημα.

Φίλοι, γνωστοί, κάποιοι συγγενείς, πρόσφυγες από διαφορετικές πατρίδες, όλοι αγκαλιασμένοι σε ένα πολύχρωμο κουβάρι, σε μια νέα γη, την ιστορία της οποίας μαθαίνουν βήμα το βήμα.

Αυτό δεν είναι άλλωστε το “κλειδί” της ένταξης σε έναν νέο τόπο;

Να γίνεις κοινωνός του πολιτισμού του, να τον αγαπήσεις, να σε αγαπήσουν και να δεθείς μέσα από την ομαλότητα της παιδείας. Να προσφέρεις και να σου προσφέρουν σε ένα διαρκές ταξίδι αναζήτησης, κοινών αλλά και διαφορετικών γνωρισμάτων που στο τέλος συνθέτουν όλα μαζί ένα παζλ ικανό να σπάσει κάθε προκατάληψη και στερεότυπο κόντρα στη νέα άνοδο της ακροδεξιάς σε επίπεδο πανευρωπαικό.

Αυτό είναι το διακύβευμα και η λύση μαζί.

Από την περιγραφή της παράστασης:

“Τα ταξίδια για την επιστροφή στη πατρίδα έχουν μέσα τους μια νοσταλγία αλλά και μια ελπίδα που φωτίζει το δρόμο…

Τα ταξίδια για την αναζήτηση πατρίδας κουβαλούν ένα πόνο για τη πατρίδα που χάθηκε αλλά και μια λαχτάρα για τη πατρίδα που θα έρθει…

Τα ταξίδια της ψυχής είναι τα μακρύτερα..

Αυτή η παράσταση είναι για όλους όσους, ανεξάρτητα από εθνικότητα, φυλή, φύλο, χρώμα, αναζητούν τη “πατρίδα”…”.

Στο “άνοιγμα” της παράστασης μάθαμε πως το πρωί της πρεμιέρας, στο κέντρο κοινωνικής δικτύωσης της Κάριτας εμφανίστηκε ένα μικρό ασυνόδευτο σκυλάκι. Οι άνθρωποι της ΜΚΟ απηύθυναν κάλεσμα μέσα από τα social media και ο ιδιοκτήτης βρήκε το σκυλάκι του. Συμπτωματικά, το όνομά του ήταν Οδυσσέας.

To σεμινάριο της Θεατρικής ομάδας εντάσσεται στο Πρόγραμμα “ΜΕΤΑΒΑΣΙΣ – Συμμετοχή, ενίσχυση και κοινωνική ένταξη προσφύγων/μεταναστών στην Ελλάδα” που αφορά την υποστήριξη και την ένταξη των προσφύγων και μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Το Πρόγραμμα υλοποιείται από την Κάριτας Ελλάς και χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών και την Κάριτας Γερμανίας.

Λίγα Λόγια για την Κάριτας Ελλάς

Η Κάριτας Ελλάς είναι Φιλανθρωπική Οργάνωση της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα, μέλος της Caritas Europa και της Caritas Internationalis. Ιδρύθηκε το 1980 και εδρεύει στην Αθήνα. Δραστηριοποιείται σε όλη την ελληνική επικράτεια, παρέχοντας με ανιδιοτέλεια τις υπηρεσίες της προς κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη, χωρίς καμία διάκριση.

Στόχος των δράσεων της είναι η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και οικονομικής υποστήριξης για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Από το 2012 υλοποιεί προγράμματα οικονομικής και κοινωνικής υποστήριξης ελληνικών οικογενειών και ευπαθών ομάδων που πλήττονται από την οικονομική κρίση. Παράλληλα, από το 2015 ανταποκρίνεται δυναμικά στην κάλυψη των εκτάκτων και ιδιαίτερων αναγκών που έχουν προκύψει από τις συνεχείς και αυξημένες ροές προσφύγων στη χώρα μας.