Η επικράτηση των singles: Προχωράμε μπροστά, επιστρέφοντας πίσω

“Νέο single”. Και: “δείτε το official video στο YouTube“. Και: “βρείτε το τραγούδι σε όλα τα ψηφιακά καταστήματα και τις streaming υπηρεσίες”.

Αυτή είναι η πιο συχνή “σχέση” που έχουμε πια με τα καινούρια τραγούδια. Μιλάμε άλλωστε για τη λογική του “καινούριου τραγουδιού” και όλο και λιγότερο του “καινούριου άλμπουμ”, πράγμα που είναι ακόμα πιο αισθητό αυτές τις μέρες, καθώς ο χρόνος μέχρι το Πάσχα μετρά αντίστροφα. Αλλά προφανώς παρήλθαν (ανεπιστρεπτί άραγε;) εκείνες οι εποχές που τέτοιες μέρες τα καινούρια άλμπουμ έφταναν καθημερινά στους ραδιοφωνικούς σταθμούς και στα γραφεία του μουσικού ρεπορτάζ σε ντουζίνες. Που απαραιτήτως επίσης τα βροντερά ονόματα όπως ο Πάριος ή ο Βοσκόπουλος θα κυκλοφορούσαν ένα Best of, κατάλληλο για το γλέντι, Κυριακή του Πάσχα.

Σήμερα πια η μόνη ένδειξη κάποιας δισκογραφικής “κανονικότητας” στο φόντο της πασχαλινής αγοράς είναι τα singles. Καινούρια single έβγαλε μόλις ο Κωστής Μαραβέγιας, τη «Ρίτα» (Μουσική-στίχοι δικοί του). Ο Χρήστος Θηβαίος, τη «Θάλασσα ζητούσες να ξεβάψεις» (Στίχοι: Νίκος Αναγνωστάκης Μουσική: Χρήστος Παπαδόπουλος). Ο Πάνος Μουζουράκης, τον «Μπερδεμένο» (Μουσική: Θέμης Καραμουρατίδης Στίχοι: Γεράσιμος Ευαγγελάτος). Σε single κυκλοφόρησε η συνεργασία της Χαρούλας Αλεξίου και των Onirama, το «Ξημερώνει» διασκευασμένο αλλά με σεβασμό στο αρχικό πνεύμα του Λοϊζου. Ως promo single του επερχόμενου δίσκου του ο Γιάννης Χαρούλης δημοσιοποίησε στο YouTube το «Θέατρο του δρόμου» (σε δική του μουσική και στίχους της Ελένης Φωτάκη).

Ακόμα και πολύ δημοφιλείς ερμηνευτές που έχουν νέους δίσκους ακολουθούν τη λογική του single και πριν την κυκλοφορία του νέου τους άλμπουμ και μετά. Αυτό π.χ. συνέβη με τη Νατάσσα Μποφίλιου. Αν και ο δίσκος της «Η εποχή του θερισμού» με τον Γεράσιμο Ευαγγελάτο και τον Θέμη Καραμουρατίδη κυκλοφορεί αρκετούς μήνες, προχθές στάλθηκε στα δημοσιογραφικά και ραδιοφωνικά γραφεία ως single ένα από τα τραγούδια, η “Φολέγανδρος». Αντίστοιχα και η Ελεονώρα Ζουγανέλλη που μόλις έβγαλε το άλμπουμ «Παρ το αλλιώς», προτείνοντας ως single το «Σταθερό» (ελληνική στιχουργική απόδοση από τον Νίκο Μωραϊτη του «Impagliatori d’ aquile» του Samuele Cerri). Ή κι ο Γιάννης Κότσιρας που της κυκλοφορίας, αρχές Οκτωβρίου, του νέου του άλμπουμ «Κοίτα Γύρω» είχαν προηγηθεί 2-3 singles και έξη μήνες μετά ως single φτάνει ένα από τα τραγούδια του άλμπουμ, το ντουέτο του Κότσιρα με τον Μίλτο Πασχαλίδη στο τραγούδι Άγριος Ανθός σε μουσική του Βαγγέλη Μαχαίρα και στίχους του Δημήτρη Λέντζου.

Ούτε καν ερμηνευτές με.. όνομα βαρύ σαν ιστορία όπως ο Γιώργος Νταλάρας που συμμετέχει στο καινούριο άλμπουμ ενιαίας φιλοσοφίας (ή πιο απλά concept album) του Ανδρέα Κατσιγιάννη, τις «Μεγάλες Ώρες», που συστήνονται από τον συνθέτη τους ως «ένα μουσικό έργο που κινείται στο πλαίσιο μιας ανθρώπινης προσέγγισης του Θείου», απέφυγε τη λογική του μοναχικού τραγουδιού: με τους στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου το «Στου Κόσμου το Μπαλκόνι», βαφτίστηκε απλά «τραγούδι προπομπός» της νέας δουλειάς του Κατσιγιάννη. Αλλά ακόμα και καλλιτέχνες εξαρχής κάπως…«εξωκοινοβουλευτικοί» της δισκογραφίας όπως ο Σπύρος Γραμμένος που ετοίμασε το νέο του υλικό («Δισκός σας», με 17 καινούρια τραγούδια) μέσω crowfunding, ακολούθησαν τη λογική του single: το άλμπουμ μόλις κυκλοφόρησε αλλά είχε προηγηθεί τέλη Φεβρουαρίου το εντυπωσιακό και πολυσυμμετοχικό χιπ-χοπ «Τ΄όνομά μου είναι το δικό σου». Μια διαφορετική περίπτωση είναι το «Μόνο Ψέματα» από τον πολυαναμενόμενο, νέο δίσκο του Φοίβου Δεληβοριά που καθυστερεί την έκδοσή του, αλλά δοκίμασε την υποδοχή του υλικού από το κοινό σε όσα τελευταία live πρόλαβε να κάνει. Μετά ερμήνευσε αυτό το τραγούδι με τη Νεφέλη Φασούλη και το κυκλοφόρησε στο YouTube, όχι με τη λογική του promo single, αλλά με αυτήν της μικρής και, σε λιτή ενορχήστρωση ακόμα, «γεύσης» του δίσκου που έπεται.

Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις; Ελάχιστες και μετρημένες στα δάχτυλα. Η «Γιορτή στα Σπίτια» π.χ. η πιο πρόσφατη δουλειά του Σταμάτη Κραουνάκη με υπεύθυνο για την προβολή και τη διάθεση τον ίδιο, είχε ως προπομπό ένα teaser, κυκλοφόρησε όμως μία και έξω σε cd για να γίνει και χρυσό πουλώντας 3000 αντίτυπα. Ο αριθμός μοιάζει απίστευτος μέσα στην πανδημία και, επιπλέον, μία εποχή που το cd έχει πεθάνει και βασιλεύει το digital. Στις εξαιρέσεις είναι βέβαια και τα cd των νέων αφίξεων στο τραγούδι ή στην τραγουδοποιία, ανθρώπων που ονειρεύονται να δουν τον πρώτο τους δίσκο να κυκλοφορεί κι ας είναι και μέσα στην καραντίνα.

Η μέθοδος “single- single-άλμπουμ-single”

Ευθύνεται άραγε η πανδημία για την απόλυτη επικράτηση της λογικής των singles που τώρα, ενόψει γιορτών, δίνουν το «παρόν» ερμηνευτών και δημιουργών με τη συχνότητα που κάποτε, τέτοια εποχή, κυκλοφορούσαν (και διαφημίζονταν) ολόκληρα άλμπουμ; «Ευθύνεται σ΄ένα πολύ μικρό ποσοστό. Ελάχιστο. Κι αυτό λόγω των αναγκαστικά κλειστών στούντιο που πήγαν κάποιες παραγωγές πιο πίσω. Αλλά η λογική των singles επικρατεί τουλάχιστον τα 2-3 τελευταία χρόνια. Όσο για την πασχαλινή Αγορά δεν ισχύει πια. Κίνηση υπάρχει τα Χριστούγεννα και, υπό κανονικές συνθήκες, τέλη Μαϊου που ετοιμάζονται τα καλοκαιρινά μπαρ», απαντά κατηγορηματικά η Λία Χατζηδημητρίου, χρόνια υπεύθυνη επικοινωνίας της ΕΜΙ κι ως εκ τούτου από τους ανθρώπους που παρακολουθούσαν στενά την πορεία και τις πωλήσεις των ηχογραφημάτων, καθώς και τις τεχνικές της προβολής τους. «Ακόμα και η πιο δραστήρια, νεότερη γενιά όπως της Ζουγανέλλη και της Μποφίλιου ή λίγο πιο παλιά, του Κότσιρα, έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι ένα άλμπουμ ξεκινάει με την σταδιακή κυκλοφορία 2-3 singles πρώτα, ανάμεσα στα οποία μπορεί να μεσολαβεί κι ένα δίμηνο».

Συνεπώς η πιο συνηθισμένη τακτική είναι «single- single-η κυκλοφορία του άλμπουμ και μερικές φορές single και πάλι, αργότερα». Έτσι κι αλλιώς η ουσιαστική κατάργηση του cd και η επικράτηση του digital διευκολύνει την κυκλοφορία, προβολή και επιτυχία του ενός μόνο τραγουδιού που με τη σειρά του διευκολύνει τον ραδιοφωνικό κανόνα πια, των play-lists. Αποτέλεσμα; «Σπανίως οι ραδιοφωνικοί παραγωγοί κάθονται να ακούσουν άμεσα ένα ολόκληρο άλμπουμ, ξεχωρίζοντας οι ίδιοι 2-3 τραγούδια. Το κάνουν βέβαια κάποιοι αλλά είναι συγκεκριμένων σταθμών και συγκεκριμένων εκπομπών».

Ύστερα το, παγκοσμίως επικρατέστερο την τελευταία δεκαετία μουσικό είδος, το χιπ-χοπ δηλαδή, κινείται σχεδόν αποκλειστικά με singles και πολύ-πολύ σπανιότερα ή και ποτέ με ολόκληρα άλμπουμ. «Κοιτάξτε και τα 100 πρώτα ελληνικά singles της μηνιαίας λίστας της IFPI. Τα αναγνωρίσιμα ονόματα μετριούνται κάθε φορά στα δάχτυλα του ενός χεριού, ενώ η συντριπτική πλειονότητα είναι, άγνωστα σ΄εμάς, ονόματα από το χώρο του χιπ-χοπ που γίνονται γνωστά απ΄το διαδίκτυο», παρατηρεί η Λία Χατζηδημητρίου. Και προσθέτει «παρεμπιπτόντως: αν δείτε και την αντίστοιχη λίστα με τα 100 πρώτα άλμπουμ στην Ελλάδα, θα δείτε κι ότι τα 90 είναι ξένα και μόλις τα 10 ελληνικά. Κι από αυτά τα 3 είναι παλιές, κλασικές δουλειές και μόλις 2-3 καινούριες».

Όλο αυτό έχει παρόλα αυτά και κάποιες καλές πτυχές, όπως π.χ. την απελευθέρωση του δημιουργού που δεν χρειάζεται να έχει ή να βρει 10 τραγούδια για να υπάρξει στη μουσική σκηνή. Έχει όμως και κακά, όπως τη συρρίκνωση της ολικής και ενιαίας δημιουργίας, την επανατροφοδότηση και τελικά απόλυτη επικράτηση της μεθόδου της play-list, την επικράτηση της πλατφόρμας έναντι της παραδοσιακής δισκογραφίας που μπορούσε να περιλαμβάνει και πιο προσωπικές σχέσεις. Ο κόσμος προχωρά μπροστά όμως. Ή μήπως όχι;

Singles σαν τα παλιά 45ρια

«Αντίθετα επιστρέψαμε στα δισκάκια των 45 στροφών», λέει ο Ξενοφώντας Ραράκος, από τους πιο έμπειρους και ανθεκτικούς ραδιοφωνικούς παραγωγούς και, βέβαια, γνώστης του μουσικού χώρου. «Αν το σκεφτείς αυτό συμβαίνει με τους νέους τεχνολογικούς όρους βέβαια», προσθέτει. Και εξηγεί: «Τα 45ρια είχαν προηγηθεί και τα ανέτρεψε στα 60ς η σαρωτική άφιξη των concept albums που έγραψαν ιστορία-μιλώ για αριστουργήματα όπως ο πρώτος δίσκος των Doors π.χ. και εκατοντάδες άλλοι. Τώρα στην πραγματικότητα επιστρέψαμε πίσω. Δεν είναι όμως καινούριο φαινόμενο. Εγώ άρχισα να το καταλαβαίνω ήδη από το ΄82 και τον τρόπο που κυκλοφόρησε το Thriller του Μάικλ Τζακσον.

Πρώτα βγήκε το «The girl is mine» με τον Μακάρτνεϊ, μετά το «Beat it», ύστερα το «Billie Jean» και τελικά ολόκληρο το άλμπουμ». Κι ας ήταν αυτός ο δίσκος τομή στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Πάντως τότε τα singles είχαν κυρίως διαφορετική λογική. «Ουσιαστικά τα πολλά singles πουλούσαν και το άλμπουμ. Να κι ένα προσωπικό παράδειγμα: Το 1983 πριν την κυκλοφορία του πρώτου άλμπουμ («She’s So Unusual») της Σίντυ Λόπερ κυκλοφόρησε πρώτα ως single το “Girls Just Want to Have Fun”. Δεν είχα τρελαθεί. Μου χε φανεί πολύ κοριτσίστικο. Αδιαφόρησα. Μετά βγήκε το δεύτερο single. Ήταν το “Time After Time”. Και πήγα και αγόρασα τον δίσκο».

Γιατί όμως τώρα επιστρέψαμε στη λογική του single; Ο Ραράκος βάζει και μία άλλη σοβαρή παράμετρο. «Κάποια πράγματα τα καθορίζει και η τεχνολογία. Όταν ήρθαν τα High Fi, ο Έλληνας ήθελε ολόκληρο τον δίσκο για να χαρεί το μηχάνημα. Τώρα είναι όλα σ΄ένα στικάκι..». Κι από αυτής της απόψεως μιλάμε για ένα στικάκι με εκατοντάδες 45ρια!

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις