Η Γιολάντα Μαρκοπούλου “κάνει” την Ελευσίνα κέντρο υποδοχής των ξεριζωμένων

Τα καλλιτεχνικά έργα της τριλογίας Μυστήριο 13 Ε_ΦΥΓΑ, που σκηνοθετεί η Γιολάντα Μαρκοπούλου παρουσιάζονται στη 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης από τις 4 έως τις 7 Οκτωβρίου για πρώτη φορά μαζί ολοκληρώνοντας τον κύκλο μιας πολυετούς έρευνας με θέμα τον ξεριζωμό, την προσφυγιά και την επανεκκίνηση της ζωής σε έναν νέο τόπο.

Τρεις διαφορετικές ιστορικές και γεωγραφικές διαδρομές, οι δύο site – specific περιπατητικές παραστάσεις Ε_ΦΥΓΑ Μικρασία, στον Συνοικισμό της Άνω Ελευσίνας, και Ε_ΦΥΓΑ Πόντος, στο πρώην κάμπινγκ ΟΑΣΗ, καθώς και η πολυμεσική εγκατάσταση Ε_ΦΥΓΑ στο Αναψυκτήριο του παραλιακού μετώπου, η καθεμία με τη δική της ξεχωριστή παρακαταθήκη, ζωντανεύει μέσα από αφηγήσεις σε πρώτο πρόσωπο.

Η Γιολάντα Μαρκοπούλου αναφέρει στο NEWS 24/7 πως “στις site-specific αυτές περιπατητικές παραστάσεις όπου οι συμμετέχοντες είναι κομμάτι της ιστορίας του έργου, μέχρι και την τελευταία στιγμή όλα είναι ρευστά. Δύσκολο πρέπει να παραδεχτώ, αλλά αν υπάρχει εμπιστοσύνη και από τις δύο πλευρές, οργανικά ολοκληρώνεται το εγχείρημα. Κατά τη διάρκεια των συναντήσεών μας, που κράτησαν αρκετούς μήνες, κινηματογραφούσαμε και ηχογραφούσαμε τα πάντα. Κρατούσα μία κάμερα πάντα στο χέρι, κάτι που σίγουρα επηρέασε και την τελική μορφή του έργου. Αρκετό υλικό παρουσιάζεται ως έχει στην παράσταση, ενώ άλλα κομμάτια τα ξαναγυρίσαμε. Μαζί με την video artist Ερατώ Τζαβάρα σχεδιάσαμε το οπτικοακουστικό υλικό το οποίο αλληλοεπιδρά με τους συμμετέχοντες”.

Διωγμοί, η προσφυγιά και η αναγκαστική μετεγκατάσταση

Οι διωγμοί, η προσφυγιά και η αναγκαστική μετεγκατάσταση βρίσκονται στον πυρήνα της τριλογίας, καρπού καλλιτεχνικής έρευνας και δημιουργίας στην πόλη της Ελευσίνας, που πρωτοξεκίνησε το 2014. Οι εμπειρίες των συμμετεχόντων σε κάθε δρώμενο μεταπλάθονται και παρουσιάζονται με διαφορετικά μέσα. Η τριλογία συμπυκνώνει ένα αιώνα ιστοριών προσφυγιάς και ξεριζωμού, από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στους Πόντιους, μέχρι τους σημερινούς πρόσφυγες και μετανάστες από ασιατικές χώρες. Η Ελευσίνα γίνεται το κέντρο, η εστία υποδοχής των ξεριζωμένων, ο τόπος όπου οι θεατές γίνονται κοινωνοί της εμπειρίας.

Πρόσφυγες τότε και σήμερα… Τελικά η ιστορία κάνει κύκλους; “Δεν ξέρω αν κάνει κύκλους ή αν επαναλαμβάνεται. Μπορώ όμως να πω ότι η προσφυγιά είναι παντού γύρω μας, στην κληρονομιά μας, στις οικογένειές μας, στους γείτονές μας, στους ανθρώπους που έχουν αναγκαστεί βίαια να φύγουν από τον τόπο τους. Κι αν έχουν καταφέρει να επιβιώσουν… Πόσες φορές επαναλαμβάνεται η λέξη «έφυγα» από τους συμμετέχοντες στις παραστάσεις αυτής της τριλογίας.. Ας μην ξεχνάμε τόσο εύκολα” αναφέρει στο NEWS 24/7 η Γιολάντα Μαρκοπούλου.

Η παράσταση Ε_ΦΥΓΑ Μικρασία (5 & 7 Οκτωβρίου) αποτελεί ένα ιδιότυπο χρονικό της ιστορίας των Μικρασιατών προσφύγων της Άνω Ελευσίνας με πρωταγωνιστές τους απογόνους τους. Οι ψηφίδες των διηγήσεων που συνθέτουν το μωσαϊκό της παράστασης, οδηγούν τους θεατές ανάμεσα στα μικρά προσφυγόσπιτα και τα αδιέξοδα σοκάκια του Συνοικισμού. Εκεί αποκαλύπτεται μια νέα εκδοχή της ιστορίας που κατατίθεται για πρώτη φορά, μέσα από μια πρωτότυπη σκηνική σύνθεση που αξιοποιεί εκφραστικά μέσα των εικαστικών και παραστατικών τεχνών αλλά και της ψηφιακής τεχνολογίας. Η παράσταση έχει παρουσιαστεί ήδη πέντε φορές στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς και κλείνει πανηγυρικά τον κύκλο της στην Ελευσίνα.

Tο Ε_ΦΥΓΑ Πόντος (6 & 7 Οκτωβρίου) διηγείται ένα υποφωτισμένο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας. Οι αφηγήσεις, που ξεδιπλώνονται με δάκρυα στα μάτια αλλά και χιούμορ, καθρεφτίζουν το διαχρονικό τραύμα που έφερε η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, κοστίζοντας τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες όλων των ηλικιών. Το απρόβλεπτο κολάζ αφηγήσεων κινείται μεταξύ ιστορικής μαρτυρίας, προσωπικής ανάμνησης αλλά και ονειροπόλησης και ξετυλίγεται ανάμεσα στα ψηλά δέντρα του πρώην κάμπινγκ ΟΑΣΗ στην Άνω Ελευσίνα, τη γειτονιά που χτίστηκε από τους Πόντιους.

Η Τριλογία ολοκληρώνεται με την πολυμεσική εγκατάσταση (4 έως 15/10) της Γιολάντας Μαρκοπούλου και της ομάδας Station Athens. Μια νέα εκδοχή της παράστασης Ε_ΦΥΓΑ που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2018 στον Συνοικισμό της Άνω Ελευσίνας, αποτελώντας το έναυσμα για την περαιτέρω έρευνα και δημιουργία των δύο έργων που ακολούθησαν. Κινηματογραφικό υλικό αυτής της παράστασης θα παρουσιαστεί σε μια πρωτότυπη πολυμεσική εγκατάσταση, με πρωταγωνιστές τους ηθοποιούς της ομάδας Station Athens από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές: Χαλίλ Αλιζάντα, Χοσέιν Αμιρί, Ραμζάν Μοχάμαντ, Ρεζά Μοχαμαντί και Αϊντίμ Τζοϊμάλ.