Κέλλυ Διαπούλη: “Η περιφερειακή ανάπτυξη είναι η μόνη διέξοδος στα προβλήματα του καλλιτεχνικού χώρου”

Μια διεθνής συνάντηση αφιερωμένη στους επαγγελματίες του Πολιτισμού με προσκεκλημένους από 13 χώρες, το Μυστήριο_56- 3η Συνάντηση Πολιτισμός 2030, επιστρέφει από τις 10 έως τις 13 Νοεμβρίου στην Ελευσίνα, υπό την επιμέλεια της Κέλλυς Διαπούλη, στο Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Ελευσίνας (ΕΚΕΔΑ), το X- Bowling Art Center και σε 7 ακόμη χώρους της Ελευσίνας.

Πρόκειται για ένα σημαντικό πρόγραμμα παρακαταθήκης της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, μια 4ήμερη γιορτή αφιερωμένη στις Τέχνες και τον Πολιτισμό ανοιχτή σε όλους και μια μοναδική ευκαιρία δικτύωσης με τη συμμετοχή θεωρητικών, καλλιτεχνών και επαγγελματιών του πολιτιστικού χώρου από το Λίβανο μέχρι τη Δανία, τοπικών και ευρωπαϊκών θεσμικών φορέων, κατοίκων και επισκεπτών της πόλης.

Το Μυστήριο_56 3η Συνάντηση Πολιτισμός 2030 επιστρέφει δημιουργώντας καταρχάς έναν φυσικό χώρο συνάντησης για Έλληνες και ξένους επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου από το Λίβανο, την Ολλανδία, τη Ρουμανία, την Τσεχία, το Βέλγιο, την Πορτογαλία, την Κύπρο, την Πολωνία, τη Σερβία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Δανία, εκπροσώπους ευρωπαϊκών φορέων, καλλιτέχνες, πολιτιστικούς διαχειριστές, θεωρητικούς, θεσμικούς φορείς από Δήμους της Αττικής, την Περιφέρεια, καθώς και για όσους πολίτες ενδιαφέρονται για την πολιτιστική ανάπτυξη της περιφέρειας, τις τέχνες και τον πολιτισμό.

Το πρόγραμμα της Συνάντησης περιλαμβάνει 13 ομάδες εργασίας και ισάριθμα καλλιτεχνικά έργα, που απλώνονται σε όλη την πόλη, καθώς και ανεξάρτητες εκδηλώσεις, περίπατους, gaming και άλλες δράσεις που έχουν δημιουργηθεί μέσα από διαδικασίες συνεργασίας και συνδημιουργίας μεταξύ καλλιτεχνών, διαφορετικών κοινοτήτων στην Ελευσίνα και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Καθ’ όλη, επίσης τη διάρκεια του 4ημέρου, θα πραγματοποιούνται βιωματικές εμπειρίες γνωριμίας με τη φυσιογνωμία και τις κοινότητες της Ελευσίνας, καθώς και συναντήσεις δικτύωσης με τους ίδιους τους προσκεκλημένους της δράσης. Ταυτόχρονα και για πρώτη φορά στο πλαίσιο της Συνάντησης, πρόκειται να πραγματοποιηθεί ο «Ανοιχτός Χώρος», ένας τόπος έμπνευσης, δικτύωσης και προβολής της δραστηριότητας των συμμετεχόντων.

Οι προσδοκίες

Η Κέλλυ Διαπούλη, πρώην καλλιτεχνική διευθύντρια του θεσμού της της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και τώρα επιμελήτρια της συνάντησης αυτής, μιλά στο NEWS 24/7 για τη συνάντηση αυτή λέγοντας: “προσδοκούμε αρχικά να ξαναβρεθούμε και να μιλήσουμε για τα απλά αλλά θεμελιώδη πράγματα που μας απασχολούν: την αποστολή του έργου μας, τις αξίες που καθοδηγούν την πρακτική μας και τη σχέση μας με το κοινό και τις κοινότητες μέσα στις οποίες ζούμε και δημιουργούμε. Να μιλήσουμε δηλαδή όχι τόσο για το «τι» κάνουμε, αλλά για το «γιατί» κάνουμε ό,τι κάνουμε.

Ειδικά μετά την πανδημία, που το κοινό δεν επέστρεψε στα πολιτιστικά δρώμενα με την ένταση που περιμέναμε, είμαστε νομίζω υποχρεωμένοι να ξαναπιάσουμε τα πράγματα από την αρχή. Να επιστρέψουμε στις πολύ απλές ερωτήσεις, για να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει, ώστε να μπορέσουμε να ψηλαφήσουμε το αύριο. Αυτή είναι η βασική προσδοκία της δράσης Μυστήριο 56 3η Συνάντηση Πολιτισμός 2030, με ιδιαίτερη έμφαση στην περιφερειακή πολιτιστική ανάπτυξη”.

Και συνεχίζει: “Γιατί εξαρχής η «Συνάντηση Πολιτισμός 2030» σχεδιάστηκε για να δημιουργήσει έναν φυσικό χώρο συνάντησης, ανταλλαγής και δικτύωσης ανάμεσα στους καλλιτέχνες και τους επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου, από τη μια μεριά και στους διαχειριστές της πολιτιστικής ζωής στην περιφέρεια, από την άλλη (Δημοτικές και Περιφερειακές αρχές, υπευθύνους πολιτιστικών φορέων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο κτλ). Ανάμεσα σε δύο κόσμους δηλαδή που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, παρ’ όλο που ασχολούνται με το ίδιο πράγμα: την πολιτιστική ανάπτυξη.

Πώς θα ήταν για παράδειγμα η ζωή μας αν υπήρχαν δέκα, είκοσι, σαράντα φεστιβάλ με διακριτή καλλιτεχνική ταυτότητα, που θα έκαναν αναθέσεις σε καλλιτέχνες, όπως κάνει το Φεστιβάλ Αθηνών;

Πιστεύω πολύ στη δυναμική της ελληνικής περιφέρειας. Για την ακρίβεια, πιστεύω ότι η ουσιαστική περιφερειακή πολιτιστική ανάπτυξη είναι η μόνη διέξοδος στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο καλλιτεχνικός χώρος. Στην Ελλάδα υπάρχει μία υπερσυγκέντρωση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας στο κέντρο της Αθήνας.

Αυτό μας εγκλωβίζει σε πολλά επίπεδα: στην αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης, στην απεύθυνση του έργου μας σε ένα συγκεκριμένο κοινό και στο ίδιο το περιεχόμενο του έργου μας. Kαταλήγουμε να «ανταγωνιζόμαστε» μεταξύ μας για τις ίδιες περιορισμένες πηγές χρηματοδότησης, για τους ίδιους χώρους, για τις ίδιες θέσεις εργασίας, για το ίδιο κοινό.

Πώς θα ήταν για παράδειγμα η ζωή μας αν υπήρχαν δέκα, είκοσι, σαράντα φεστιβάλ με διακριτή καλλιτεχνική ταυτότητα, που θα έκαναν αναθέσεις σε καλλιτέχνες, όπως κάνει το Φεστιβάλ Αθηνών; Ή δε θα μπορούσαν για παράδειγμα οι ανεξάρτητοι καλλιτέχνες να βρουν μόνιμη στέγη σε διάφορες πόλεις της Αττικής – στο Περιστέρι, στους Αγίους Αναργύρους, στην Ελευσίνα, στην Καισαριανή – και εκτός Αττικής;

Μήπως αντί να ανταγωνιζόμαστε για τις ίδιες θέσεις, χώρους, κοινό και πηγές χρηματοδότησης είναι πιο ουσιαστικό να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε νέες εστίες καλλιτεχνικής δημιουργίας στην περιφέρεια, πολλαπλασιάζοντας έτσι το κοινό, τις πηγές χρηματοδότησης και τις ευκαιρίες εργασίας για όλους μας; Για μένα αυτό ήταν και το σκεπτικό που με οδήγησε να ασχοληθώ με την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης εξαρχής. Και αυτές είναι και οι προσδοκίες της «Συνάντησης Πολιτισμός 2030»”.

Αναφορικά με τα αποτελέσματα των δύο προηγούμενων συναντήσεων η κ. Διαπούλη αναφέρει πως “οι άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους, συζητούν, μοιράζονται εμπειρίες, αποκτούν κοινές εμπειρίες μέσα από αυτό το εντατικό τετραήμερο πρόγραμμα και όλη αυτή η διαδικασία είναι που οδηγεί επί του πρακτέου στην ανάπτυξη συνεργασιών. Έχουν γεννηθεί πολλές γνωριμίες στη «Συνάντηση Πολιτισμός 2030», που έχουν μετά εξελιχθεί σε συνεργασίες, δηλαδή σε καλλιτεχνικά έργα και δράσεις”.

Ποια θέματα θέτει η Συνάντηση Πολιτισμός 2030;

“Το σταθερό θέμα που διατρέχει όλες τις εκδόσεις της «Συνάντησης Πολιτισμός 2030» είναι η βιώσιμη περιφερειακή πολιτιστική ανάπτυξη. Από εκεί και πέρα, και μέσα από τον τίτλο που έχει κάθε χρόνο η διοργάνωση, εστιάζουμε σε επιμέρους πτυχές του συνολικότερου θέματος.

Το 2018 για παράδειγμα, με τίτλο «Είναι η Τέχνη Πρωτεύουσα» η Συνάντηση εστίασε στο θέμα του κέντρου και της περιφέρειας, εξετάζοντας ποια είναι τα «συστατικά» που μπορούν να κάνουν μια πόλη πρωτεύουσα, όπου κι αν αυτή βρίσκεται.

Το 2019, με τίτλο «Άνθρωποι, Ιστορίες, Πολιτισμός» εστίασε στις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων που αλλάζουν το πολιτιστικό γίγνεσθαι της περιοχής, της πόλης ή της χώρας τους. Γιατί ειδικά στην Ελλάδα, αλλά όχι μόνο στην Ελλάδα, που υπάρχει σοβαρό έλλειμμα πολιτικών για τον πολιτισμό, η πραγματικότητα αλλάζει και η κατάσταση προχωράει συνήθως από τις ηρωικές προσπάθειες κάποιων ανθρώπων.

Τέλος, φέτος, με τίτλο «Τα απλά: αποστολή, αξίες, κοινότητες», η Συνάντηση μας προσκαλεί σε μια διαδικασία αναστοχασμού και αυτοκριτικής θα έλεγα αναφορικά με το νόημα και το σκοπό της δουλειάς μας”.

Η απεύθυνση της συνάντησης…

“Η συνάντηση αυτή απευθύνεται σε όλους τους εμπλεκομένους στο πεδίο της πολιτιστικής παραγωγής: καλλιτέχνες, πολιτιστικούς διαχειριστές, ανθρώπους που ασχολούνται με το σχεδιασμό πολιτιστικών προγραμμάτων και δράσεων, πολιτικούς που είναι υπεύθυνοι για το σχεδιασμό πολιτικών για τον πολιτισμό, ακόμη και στους απλούς κατοίκους μιας πόλης, που ενδιαφέρονται για την πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής τους” εξηγει η Κέλλυ Διαπούλη.

Πόσο σημαντικό είναι το γεγονός πως αυτή λαμβάνει χώρα στην Ελευσίνα και μαλιστα για τρίτη φορα; Και πόσο συμβολικό είναι πως γίνεται στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής πρωτεύουσας;

“Εξαρχής η «Συνάντηση Πολιτισμός 2030» ήταν ένας από τους βασικούς νέους θεσμούς που εισήγαγε η Πολιτιστική Πρωτεύουσα στην Ελευσίνα και οι οποίοι είναι θεσμοί παρακαταθήκης. Είναι δηλαδή στρατηγικός στόχος του προγράμματος να συνεχιστούν και μετά το πέρας της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, γιατί δημιουργούν μία νέα, διακριτή ταυτότητα για το πολιτιστικό προφίλ της πόλης.

Μέσα από τη «Συνάντηση Πολιτισμός 2030» αλλά και μια σειρά επιμορφωτικών προγραμμάτων και συναντήσεων δικτύωσης που περιλαμβάνει το πρόγραμμα της πολιτιστικής πρωτεύουσας στόχος είναι η Ελευσίνα να γίνει ένας τόπος συνάντησης και δικτύωσης για τους επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου. Γι’ αυτό, άλλωστε, η «Συνάντηση Πολιτισμός 2030» ξεκίνησε ήδη από το 2018, γιατί στόχος είναι να καθιερωθεί ως το σταθερό ραντεβού των επαγγελματιών του πολιτιστικού χώρου στην Ελλάδα”.

Μου αρέσει να δουλεύω σε πόλεις της περιφέρειας, γιατί εκεί η δουλειά σου απευθύνεται άμεσα στην τοπική κοινωνία, όχι σε μια θολή έννοια του «κοινού» όπως συμβαίνει συνήθως στις πρωτεύουσες και στους μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς.

Ξεκινήσατε ως καλλιτεχνική διευθύντρια του θεσμού και τώρα επιστρέφετε με έναν άλλο ρόλο. Πώς αισθάνεστε με αυτό;

“Σημασία δεν έχουν οι θέσεις, αλλά το έργο. Ως δημιουργό του φακέλου της Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης καταλαβαίνετε ότι το έργο το αγαπώ και με αφορά βαθιά. Με αφορά επίσης και πολύ πρακτικά, γιατί έχω επιλέξει την Ελευσίνα ως τον τόπο που ζω και υπάρχω. Άρα η πολιτιστική της εξέλιξη επηρεάζει άμεσα τη ζωή μου και τη δουλειά μου.

Γενικά, οι Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης είναι μεγάλα και μακροχρόνια έργα, με πολλές προκλήσεις και πολλά προβλήματα, που οδηγούν συχνά σε παρανοήσεις, παρεξηγήσεις, ακόμη και διαμάχες. Είναι, όμως, πολύ σημαντικό, όλα αυτά να μπορούν να ξεπεραστούν και μπορούν να ξεπεραστούν, αν προτεραιότητά μας είναι το όφελος του έργου και αν υπάρχει αμοιβαία εκτίμηση και σεβασμός.

Προσωπικά πρέπει να σας πω ότι εκτιμώ ιδιαίτερα και την Πρόεδρο της «2023 Ελευσίς» Δέσποινα Γερουλάνου και τη Διευθύνουσα Σύμβουλο Νανά Σπυροπούλου και τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Μιχαήλ Μαρμαρινό. Και το λέω αυτό όχι τυπικά, το λέω ειλικρινά. Έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία μεταξύ μας και πιστεύω ότι κι εκείνοι εκτιμούν και εμένα προσωπικά αλλά και όσα έχω προσφέρει σε αυτό το έργο. Και αυτή η αμοιβαία εκτίμηση δημιουργεί ένα περιβάλλον στο οποίο είναι δυνατή η συνύπαρξη και η συνεργασία.

Πλέον είστε καλλιτεχνική διευθύντρια στη Λάρνακα. Επιστρέφετε στον θεσμό δηλαδή μετά από 3 χρόνια. Πώς οδηγηθήκατε σε αυτή την απόφαση;

Σας είπα ήδη ότι με ενδιαφέρει η περιφέρεια. Μου αρέσει να δουλεύω σε πόλεις της περιφέρειας, γιατί εκεί η δουλειά σου απευθύνεται άμεσα στην τοπική κοινωνία, όχι σε μια θολή έννοια του «κοινού» όπως συμβαίνει συνήθως στις πρωτεύουσες και στους μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς. Ταυτόχρονα, όμως, έχω ανάγκη η δουλειά μου να έχει και διεθνή απεύθυνση, να συνομιλεί και να αφορά το διεθνές περιβάλλον. Το στοιχείο του “interlocal” ή “glocal” είναι βασικό χαρακτηριστικό της πρακτικής μου. Ωστόσο, δεν υπάρχουν πολλές ευκαιρίες στην Ελλάδα και στον ελληνικό χώρο ευρύτερα να δουλέψεις σε έργα που συνδυάζουν αυτά τα δύο χαρακτηριστικά.

Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι μια τέτοια σπάνια ευκαιρία. Παράλληλα, η Λάρνακα είναι μια πόλη με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Είναι επίσης μία πόλη που θέλει πραγματικά να γίνει Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και αντιμετωπίζει το εν λόγω εγχείρημα πολύ σοβαρά και συστηματικά. Έχει ήδη προχωρήσει σε μια σειρά αναπλάσεων που δημιουργούν νέες πολιτιστικές υποδομές, έχει ήδη ιδρύσει αυτόνομη και ευέλικτη γραφειοκρατικά εταιρεία για τη διαχείριση του Λάρνακα 2030 και έχει υιοθετήσει μία αξιοκρατική διαδικασία για την επιλογή του προσωπικού της εταιρείας, με ανοιχτή προκήρυξη των θέσεων και επιλογή τους βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Όλα αυτά δημιουργούν ένα πολύ υγιές περιβάλλον εργασίας και αυτό κι αν είναι σπάνιο στον πολιτιστικό χώρο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Πόσο σημαντικός είναι για εσάς ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας;

“Η σημασία του θεσμού έχει να κάνει με το αποτύπωμα που μπορεί να αφήσει σε κάθε πόλη, σε κάθε περιοχή, σε κάθε χώρα. Μπορεί σε μια χώρα όπως η Γαλλία για παράδειγμα, όπου η περιφέρεια είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη πολιτιστικά, η ΠΠΕ να μην έχει πολλά να προσφέρει.

Στις δικές μας όμως τις περιοχές, όπου οι πόλεις συνήθως δεν έχουν ούτε πολιτιστική στρατηγική και είναι σπάνιο ακόμη και να διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό για την επιμέλεια και τη διαχείριση του πολιτιστικού και καλλιτεχνικού τους προγράμματος, η ΠΠΕ είναι μια τεράστια ευκαιρία. Καταρχήν απαιτεί και μόνο για να θέσει μια πόλη υποψηφιότητα να έχει προηγουμένως πολιτιστική στρατηγική και μάλιστα μακρόπνοη.

Άρα εξαρχής οι πόλεις που διεκδικούν τον τίτλο υποχρεώνονται να μπουν σε μια διαδικασία μακρόπνοου πολιτιστικού σχεδιασμού. Στη συνέχεια, προϋποθέτει τη θέση καλλιτεχνικού διευθυντή για τη διαμόρφωση του φακέλου υποψηφιότητας καθώς και μια σειράς εξειδικευμένων επαγγελματιών: επιμελητών, πολιτιστικών διαχειριστών και φυσικά καλλιτεχνών.

Έτσι, θεωρώ ότι για το ελληνικό περιβάλλον, η ΠΠΕ είναι ένα μοναδικό εργαλείο περιφερειακής πολιτιστικής ανάπτυξης και υπό αυτή την έννοια, είναι πάρα πολύ σημαντική. Με όλες τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που τη συνοδεύουν, δεν παύει να είναι ένας θεσμός που μπορεί πραγματικά να προκαλέσει ριζικές αλλαγές σε επίπεδο πολιτιστικής πολιτικής και περιφερειακής πολιτιστικής ανάπτυξης.

Δείτε το πρόγραμμα (ωρολόγιο & αναλυτικό) εδώ

Ημερομηνία: 10 – 13 Νοεμβρίου 2022/Χώροι διεξαγωγής: Εργατουπαλληλικό Κέντρο Ελευσίνας Δυτικής Αττικής ΕΚΕΔΑ (Χαριλάου 28)/X-Bowling Art Center (Χαριλάου 12)/Μουσείο Λαογραφικού Συλλόγου «Το Αδράχτι» (Ιάκχου 19)/Μουσείο Συλλόγου Ποντίων «Η Νέα Τραπεζούντα» (Ευκλείδη & Φιλικής Εταιρείας)/Μουσείου Ιστορίας και Λαογραφίας Συλλόγου Μικρασιατών Ελευσίνας (Λαμψάκου 13)/Λιμάνι Ελευσίνας -Τοποθεσία «Φονιάς» (Νικολαΐδου & Κανελλοπούλου)/Κατάστημα / Ατελιέ VESTIS (Ηρώων Πολυτεχνείου 43)/Bar Μικρό Βύσσινο (Νικολαΐδου 64)/Ρολόι, Αρχαιολογικός Χώρος Ελευσίνας

Είσοδος ελεύθερη | Περιορισμένος αριθμός θέσεων/Δωρεάν μετακίνηση μετ’ επιστροφής από την Αθήνα στην Ελευσίνα. Κρατήσεις εδώ.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις