Κυνηγώντας την ουτοπία του Θάνου Μικρούτσικου και 16 μελέτες του έργου του

Γνωρίζεις εις βάθος το έργο του Θάνου Μικρούτσικου; Με πόση αυτοπεποίθηση πιστεύεις ότι μπορείς να απαντήσεις καταφατικά σε αυτή την ερώτηση; Σίγουρα σιγοτραγουδάμε και αγαπάμε πολλά από τα κομμάτια του, όμως το σύνολο του έργου του ειδωμένο από τόσες πολλές πλεύρες δεν το έχουμε ξαναδεί με αυτόν τον τρόπο να ξεδιπλώνεται στο χαρτί.

Το βιβλίο “Θάνος Μικρούτσικος – Κυνηγώντας την ουτοπία. 16 αναγνώσεις του έργου του” σε επιμέλεια του Ηρακλή Οικονόμου κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Μετρονόμος” και είναι μια χρυσή ευκαιρία να γνωρίσουμε ακόμα καλύτερα τον “δικό μας Θάνο“.

Η έκδοση συγκεντρώνει δεκαέξι μελέτες που καλύπτουν το σύνολο του έργου του Θάνου Μικρούτσικου, του αξέχαστου καλλιτέχνη που δημιούργησε φως και δεν διαπραγματεύτηκε ούτε μια στιγμή την παντοδυναμία του ονείρου. Αντιθέτως, πίστεψε σε μια πολυεπίπεδη αλληλουχία τάσεων, ιδεών, αισθήσεων και αναζητήσεων πάνω στο πεντάγραμμο.

Θάνος Μικρούτσικος: Η αέναη προσπάθειά του να υπερβεί τα καθιερωμένα

Τα κεφάλαια του βιβλίου κινούνται πάνω σε τρεις κύριους άξονες: κοινωνία – ποίηση – μουσική, και εστιάζουν αντίστοιχα στις κοινωνικο-πολιτικές και ιστορικές αλληλεπιδράσεις του δημιουργού, τη σχέση του με τον ποιητικό λόγο, και τα ποικίλα μουσικά είδη στα οποία αυτός δραστηριοποιήθηκε με πυξίδα την ανανέωση της μουσικής φόρμας.

Έμπειροι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και διακεκριμένοι μελετητές της ελληνικής μουσικής υπογράφουν κείμενα που διαπνέονται από αγάπη για το έργο του Θάνου Μικρούτσικου, χωρίς όμως να χάνουν την επιστημονική και κριτική οπτική τους.

Κοινό εύρημα όλων των κεφαλαίων, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του βιβλίου, είναι η αέναη προσπάθεια του συνθέτη να υπερβεί τις καθιερωμένες μορφές και τους παγιωμένους τρόπους, κυνηγώντας την αισθητική και πολιτική ουτοπία.

Πάλευε ενάντια σε κάθε δεδομένο, εύκολο, στη ρουτίνα, στα αυτονόητα στη ζωή και στην τέχνη του. Καθημερινά, με ενθουσιασμό, τολμώντας να σπάσει όλες τις συμβάσεις, χωρίς να μένει προσκολλημένος σε δόγματα, φόρμες και χίμαιρες του παρελθόντος

Γράφουν οι: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, Σπύρος Αραβανής, Μιχάλης Γελασάκης, Μαρία Γεωργιάδου, Μάκης Γκαρτζόπουλος, Μανώλης Δαφέρμος, Τιτίκα Δημητρούλια, Δημήτρης Κουτσούμπας, Ανδρέας Μαράτος, Γιάννης Μηλιός, Αλεξάνδρα Μικρούτσικου, Γιώργος Β. Μονεμβασίτης, Ηρακλής Οικονόμου, Φώντας Τρούσας, Γιώργος Χαρωνίτης, Θανάσης Χουλιαράς.

“Νέος ως το τέλος”

Στον πρόλογο του βιβλίου η συγγραφέας Μαρία Παπαγιάννη κάνει μία σκιαγράφηση του τι να περιμένουμε… “κυνηγώντας την ουτοπία του Θάνου”, μέσα στις σελίδες του βιβλίου που κρατάμε στα χέρια μας.

Πολύ ευαίσθητα αναφέρει: “Αρχές φθινοπώρου, στα Καπετανιανά, στη Νότια Κρήτη, σ’ έναν τόπο που αγαπήσαμε κι επιλέξαμε για χωριό μας, ίσως γιατί ‘εδώ ο χρόνος κυλάει αργά’, διαβάζω και ξαναδιαβάζω τα κείμενα που γράφτηκαν για αυτόν τον τόμο. Ένα βιβλίο για τον Θάνο. Αναγνώσεις πάνω στο έργο του, στις πολλές και διαφορετικές πτυχές της δουλειάς του.

Ζωγράφιζε στις παρτιτούρες του πάντα με το χέρι -χωρίς να εμπιστεύεται τις ευκολίες της τεχνολογίας, αυτός, ένας μαθηματικός- έτοιμος να φτάσει στα βάθη του κόσμου, αγωνιζόμενος τη χυδαιότητα, τη βαρβαρότητα και τη σκληρή πραγματικότητα…

Όταν ξεκινήσαμε τις συζητήσεις με τον Ηρακλή Οικονόμου συμφωνήσαμε γρήγορα στο είδος του βιβλίου που θέλαμε, αλλά δυσκολευτήκαμε να το περιορίσουμε καθώς καθημερινά προέκυπταν καινούργια θέματα. Γιατί έτσι ήταν ο Θάνος. Πολλοί οι τόποι του, ατέλειωτα τα ταξίδια του, διευρύνοντας πάντα τους ορίζοντες των αναζητήσεών του, με τις κεραίες σε εγρήγορση, πάντα έτοιμος για μια νέα περιπλάνηση που θα τον οδηγούσε σε καινούργιους δρόμους.

Νέος ως το τέλος. Όπως έλεγε και ο αγαπημένος μας Κώστας Γκοτζαμάνης, ‘Η νεανικότητα δεν έχει να κάνει με την ηλικία. Έχει να κάνει με τη στάση σε σχέση με το μέλλον‘”.

Για να συνεχίσει σκιαγραφώντας γλαφυρά την προσωπικότητά του: “Κι ο Θάνος δεν εφησύχασε ποτέ. Πάλευε ενάντια σε κάθε δεδομένο, εύκολο, στη ρουτίνα, στα αυτονόητα στη ζωή και στην τέχνη του. Καθημερινά, με ενθουσιασμό, τολμώντας να σπάσει όλες τις συμβάσεις, χωρίς να μένει προσκολλημένος σε δόγματα, φόρμες και χίμαιρες του παρελθόντος σάλπαρε ακόμα και στο γραφείο του, αμέτρητες ώρες μελέτης και αναζήτησης με μοναδικό σταθερό στην πυξίδα του το μυστικό ποτάμι που ενώνει το χέρι με την καρδιά και το μυαλό.

Και ζωγράφιζε στις παρτιτούρες του πάντα με το χέρι –χωρίς να εμπιστεύεται τις ευκολίες της τεχνολογίας, αυτός, ένας μαθηματικός– έτοιμος να φτάσει στα βάθη του κόσμου, αγωνιζόμενος τη χυδαιότητα, τη βαρβαρότητα και τη σκληρή πραγματικότητα, είτε έγραφε ένα κουαρτέτο εγχόρδων είτε έγραφε ένα τραγούδι.

Και πώς τα κατάφερνε και τα χωρούσε όλα. Τις πληγές του κόσμου, τα μακρινά ταξίδια στον χρόνο και στον κόσμο, τους έρωτες και τις αγκαλιές, τους σεισμούς που μέλλονται να έρθουν.”