Μια παράσταση "βουτιά" στον Κάτω Εαυτό της πόλης

Ο Γιώργος Σαχίνης και η Παναγιώτα Πανταζή μιλούν στο NEWS24/7 για μια παράσταση – κατάδυση στα βάθη της πόλης, “Ο Κάτω Εαυτός”, μια νοητή εξερεύνηση στο Αδριάνειο Υδραγωγείο της Αθήνας,

ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
09 Αυγούστου 2021 07:02

Μια παράσταση – κατάδυση στα βάθη της πόλης, “Ο Κάτω Εαυτός”, μια νοητή εξερεύνηση στο Αδριάνειο Υδραγωγείο της Αθήνας, παρουσιάζεται από την ομάδα Όχι Παίζουμε Ι UrbanDig Project, σε πρωτότυπο κείμενο Παναγιώτας Πανταζή και σκηνοθεσία Γιώργου Σαχίνη, στις 24 & 25 Αυγούστου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών, στο πλαίσιο του θεσμού “Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός 2021”.

“Η ομάδα Όχι Παίζουμε / UrbanDig Project συμμετέχει στη δράση CULTURAL H.I.DR.A.N.T με συντονιστή τον Δήμο Χαλανδρίου που έχει στόχο την καινοτόμο ανάδειξη και αξιοποίηση του αφανούς υδραγωγείου τόσο ως υδάτινο πόρο όσο και ως πολιτιστικό μνημείο και στοιχείο ταυτότητας της πόλης”, αναφέρει ο σκηνοθέτης Γιώργος Σαχίνης, εξηγώντας τι ήταν αυτό που τον έκανε να ασχοληθεί με το Αδριάνειο Υδραγωγείο και συνεχίζει “είναι μια πραγματικά διατομεακή προσέγγιση που συμπεριλαμβάνει πράσινες αναπλάσεις και δίκτυο αξιοποίησης του νερού, έργα προστασίας του μνημείου, δράσεις ανάδειξης του υδραγωγείου και ενδυνάμωση μιας κοινότητας γύρω από το Αδριάνειο. Για το πλήρες φάσμα των δράσεων και για συμμετοχή σε αυτές θα βρείτε στοιχεία εδώ: www.culturalhidrant.eu. Επιπλέον, η ομάδα συντονίζει συμμετοχικές δράσεις σε σχολεία και σε γειτονιές σε όλο το μήκος του μνημείου. Πρόκειται για τα προγράμματα HADRIAN (hadrianforheritage.eu) και “Περιπατητές Νερού”. Η γνωριμία και σύνδεση του κόσμου με μια αναξιοποίητη φλέβα νερού και πολιτισμού που περνάει κάτω από τα πόδια του μας αφορά ως ομάδα. Η ιδέα ξεκίνησε από την εργασία μου στην ΕΥΔΑΠ που είναι πολύ ενεργή στο θέμα, από τη πλευρά περισσότερο της στρατηγικής και των έργων αξιοποίησης αυτού του τοπικού υδάτινου πόρου για μια πιο πράσινη πόλη με χαμηλότερες θερμοκρασίες”.

Ο Κάτω Εαυτός -Όχι Παίζουμε Ι UrbanDig Project

Στην παράσταση αυτή συναντιούνται “η τέχνη του χορού, της ηλεκτρονικής μουσικής, της μουσικής με αυτοσχέδια όργανα, του θεάτρου και του video. Τόσο το κείμενο όσο και το video της παράστασης βασίζεται σε ιστορικά σχέδια, τεχνικές περιγραφές αλλά και προφορικές μαρτυρίες κατάβασης στο υδραγωγείο (κυρίως σύγχρονες αλλά και πολύ παλαιότερες την περίοδο της κατοχής). Ελπιζουμε, μέσω της παράστασης, η υπόγεια ροή του Αδριανείου να σας δημιουργήσει την χορευτική διάθεση που δημιούργησε και σε εμάς” προσθέτει ο σκηνοθέτης.

Μια ανασκαφική «βουτιά» στον Κάτω Εαυτό της πόλης

Ο Κάτω Εαυτός -Όχι Παίζουμε Ι UrbanDig Project

Ποιος είναι όμως αυτός ο “Κάτω εαυτός” και τι πραγματεύεται; Η συγγραφέας του έργου Παναγιώτα Πανταζή εξηγεί πως ο “Κάτω Εαυτός” είναι αυτός που βρίσκεται –και δρα, αν και συνήθως ερήμην μας- κάτω από την επιφάνεια. Αθέατος –τουλάχιστον με την πρώτη ματιά ή με «γυμνό μάτι»- αλλά θεμελιώδης και δυναμικός. Το «κάτω» εδώ νοείται και σαν «έσω», αλλά και σαν «πίσω» στο χρόνο. Στο επίκεντρο του έργου, αφορμή, έμπνευση και πρωταγωνιστής του, βρίσκεται το Αδριάνειο Υδραγωγείο της Αθήνας, με την τριπλή του ιδιότητα ως αθέατου & αφανούς πολιτισμικού μνημείου, ανεκμετάλλευτης φλέβας νερού και ανεξερεύνητης υπόγειας –αλλά δυνητικά και υπέργειας- διαδρομής.

Το έργο παρακολουθεί την περιπέτεια ενός ανθρώπου που διασχίζει από τη μια άκρη ως την άλλη αυτό το ρωμαϊκό λαγούμι των είκοσι χιλιομέτρων. Καθώς δοκιμάζεται μέσα στις ακραίες συνθήκες του λαγουμιού, παλεύοντας σώμα με σώμα με τα υλικά του, έρχεται αντιμέτωπος με τους χειρότερους φόβους του, αναμετράται ουσιαστικά με τον ίδιο του τον εαυτό και αναλύεται στα εξ ων συνετέθη, για να αναδυθεί, τελικά, Άλλος. Έτσι, το έργο είναι μια βιωματική «ξενάγηση» στο αθέατο μνημείο και, ταυτόχρονα, μια ανασκαφική «βουτιά» στον Κάτω Εαυτό της πόλης, το γεωλογικό και ιστορικό υπέδαφός της, και στα άδηλα βάθη του ανθρώπινου «εαυτού»”.

Και συνεχίζει μιλώντας για την έντονη συμβολικότητα του έργου λέγοντας πως “Το εκπληκτικό με το όλο project του Αδριάνειου Υδραγωγείου είναι ότι ενώ «πατάει» τόσο γερά στην πραγματικότητα (και από την άποψη αυτή συνδέεται με μια σειρά από ζητήματα της σύγχρονης ζωής, ζητήματα πολιτιστικής διαχείρισης και ταυτότητας, περιβαλλοντικά κ.α.) ταυτόχρονα προσφέρεται στους πιο αναπάντεχους συνειρμούς και συμβολικές απεικονίσεις. Είναι λοιπόν, πράγματι, συμβολικός ο τίτλος, ακόμη περισσότερο σε μια εποχή σαν τη δική μας, που μοιάζει σαν να φοβάται τη διάσταση του βάθους, προτιμώντας την ασφάλεια (;) της επιφάνειας. Σαν να επιδιώκουμε να γίνουμε δισδιάστατοι. Μ’ αυτήν την έννοια, ο «Κάτω Εαυτός» είναι μια πρόσκληση στην καταβύθιση. Ας μην τη φοβόμαστε. Έχει σκοτάδια ο βυθός, αλλά έχει και ανέλπιστους θησαυρούς”.

Πόσο μας καθορίζει το αθέατο

Πόσο μας καθορίζει το αθέατο, το κρυμμένο στοιχείο σαν κοινωνία, αλλά και σαν άτομα; Ο Γιώργος Σαχίνης αναφέρει πως “ένα αθέατο κανάλι νερού αιώνων κάτω από τα πόδια μας έχει όλες τις προδιαγραφές να απογειώσει το βλέμμα με το οποίο διαβάζουμε τη πόλη και τη καθημερινότητά μας σε αυτήν. Το αθέατο δημιουργεί περιέργεια και δίνει δικαίωμα στη φαντασία, που είναι απαραίτητη για να συνδεθείς ουσιαστικά και με τους δικούς σου όρους με το οτιδήποτε. Το Αδριάνειο έχει λοιπόν τον τρόπο να μας κάνει “δικούς του” και να το κάνουμε δικό μας, να κάνουμε και δική μας υπόθεση την ανάδειξη και αξιοποίησή του. Ως κρυμμένη φλέβα έμπνευσης που διατρέχει τη πόλη, είναι μια υπέροχη αφορμή για γνωριμία με τον διπλανό και τον παραδιπλανό σε επίπεδο γειτονιών αλλά και σε επίπεδο ενδιαφέροντος, εξειδίκευσης κλπ. Είναι ένα πεδίο συναντήσεων και συνεργασιών, μια υπόγεια ροή που συνδέει τα συχνά κλειστά κουτάκια μας στον τρόπο που ζούμε στην επιφάνεια της πόλης”.

«Τίποτα εδώ δεν πεθαίνει, αλλά όλα αλλάζουν μορφή»

Τι είναι αυτό που φοβίζει και θυμώνει ιδιαίτερα όμως την Παναγιώτα Πανταζή; “Γράφω αυτές τις γραμμές έχοντας στο νου μου τα «πύρινα μέτωπα», για να μεταχειριστώ τη δημοσιογραφική γλώσσα. Τι με τρομάζει; Με τρομάζει αυτή η επαπειλούμενη σαρωτική καταστροφή, είτε προέρχεται από ανθρώπινη υπαιτιότητα, είτε από τον ίδιο τον «κανιβαλισμό του σύμπαντος», όπως λέει ο Ίταλο Καλβίνο, είτε, το πιθανότερο, από τον καταστροφικό συνδυασμό και των δύο. Από την άλλη, αν λίγο μετατοπιστείς, αν αλλάξεις οπτική, αν δεις τον εαυτό σου σαν μια μορφή της ύλης σε μια δεδομένη στιγμή, αυτός ο συμπαντικός κανιβαλισμός παύει να σου φαίνεται τόσο τρομερός. «Τίποτα εδώ δεν πεθαίνει, αλλά όλα αλλάζουν μορφή», γράφω στον «Κάτω Εαυτό» – για να παρηγορηθώ… Προσπαθώ να μην θυμώνω. Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτό που με τρομάζει περισσότερο γύρω μου (πέραν της επαπειλούμενης καταστροφής), είναι αυτός ο γενικευμένος θυμός, αυτή η (κυρίως, αλλά όχι μόνο μιντιακή) οργή και επιθετικότητα των μεν εναντίον των δε (όποιοι κι αν είναι αυτοί), ο τρόπος που όλοι περιμένουν αφορμή για να χιμήξουν, που όλοι ωρύονται εναντίον όλων. Ειδικά σε σύνθετα ζητήματα που απαιτούν περίσκεψη, εμβάθυνση, κατανόηση, για να αντιμετωπιστούν”.

Αναφορικά με τα μελλοντικά σχέδια της ομάδας, ο Γιώργος Σαχίνης αποκαλύπτει πως “εντός των επόμενων μηνών θα υπάρξουν δράσεις σε σχολεία και σε γειτονιές που στόχο έχουν να πληροφορήσουν για αυτό και να δημιουργήσουν τις συνθήκες για ανταλλαγή ιδεών. Ασχολούμαστε και με το νερό της Σίφνου, έχουμε δημοσιεύσει ένα καλλιτεχνικό κάλεσμα μέχρι τέλη Αυγούστου (starts4water – Cisterns know / Στέρνας Γνώση) για καλλιτέχνες που θα ασχοληθούν σε συνεργασία με τους πολίτες με τις αχαρτογράφητες στέρνες και άλλα νερά του νησιού, ενώ θα ακολουθήσουν και εκπαιδευτικές δράσεις (www.starts.eu/starts4water-open-call/). Από αμιγώς θεατρικής πλευράς, τον Δεκέμβριο διασκευάζουμε για το θέατρο τον “Θάνο Βλεκα”, του Παύλου Καλλιγά, ενός πολιτικού της απαρχής του Ελληνικού κράτους, που μας μεταφέρει κωμικοτραγικά στο χάος της λειτουργίας κράτους και κοινωνίας. Μακάρι να προχωρούμε διαρκώς προς την αντίθετη κατεύθυνση…”