8 Χρόνια Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών: 7 Προσωπικότητες της Μουσικής μιλούν για τη διαδρομή της

Με τη συμπλήρωση οκτώ χρόνων από την ίδρυσή της, η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών εισέρχεται σε έναν νέο κλάδο δραστηριότητας, ανοίγοντας μια νέα σελίδα στην έρευνα για την Ελληνική μουσική δημιουργία. Εγκαινιάζοντας το εκδοτικό της πρόγραμμα, η Ορχήστρα παρουσιάζει την πρώτη εκδοτική της προσπάθεια, τη συνολική έκδοση των συνθέσεων ενός Έλληνα δημιουργού, του Γεωργίου Αξιώτη. Η έκδοση αυτή έχει μια ιδιαίτερη συμβολική σημασία διότι είναι η πρώτη στην ιστορία έκδοση του συνόλου του έργου ενός Έλληνα συνθέτη.

Με τη δράση της αυτή, η ορχήστρα θέλει να «δηλώσει» παρούσα και στον χώρο των μουσικών εκδόσεων παρτιτούρας και να αξιοποιήσει αλλά και να διαδώσει ευρύτερα το πλούσιο υλικό που έχει επεξεργαστεί και ερμηνεύσει σε συναυλίες και παραστάσεις. Θα ακολουθήσουν και άλλες εκδόσεις της παρτιτούρας των έργων σημαντικών Ελλήνων συνθετών, τα οποία με τον τρόπο αυτό καθίστανται προσιτά σε όλες τις ορχήστρες της Ελλάδας και του κόσμου.

Μουσικές Γέφυρες από τη Φιλαρμόνια

Παράλληλα, με μία πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία ξεκινά για τρίτη καλλιτεχνική περίοδο η επιτυχημένη σειρά συναυλιών «Συμφωνικές βραδιές», στο Αμφιθέατρο Ιωάννης Δεσποτόπουλος του Ωδείου Αθηνών. Η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών θα ερμηνεύσει μια επιλογή έργων με τον γενικό τίτλο «Γέφυρες» υπό τη διεύθυνση του μουσικολόγου και αρχιμουσικού Χρήστου Κολοβού.

Ο τίτλος «Γέφυρες» δόθηκε επειδή η συναυλία αυτή «γεφυρώνει» τις χρονικές και αισθητικές αποστάσεις από έργα που προέρχονται από τρεις διαφορετικούς αιώνες. Το πρώτο έργο του προγράμματος είναι η Πρώτη Ελληνική Σουίτα του Κωνσταντίνου Κυδωνιάτη. Ο Κυδωνιάτης, κορυφαίος πιανίστας, συνοδός και μουσικοπαιδαγωγός, είναι ένας από τους τελευταίους εκπροσώπους της «Εθνικής Σχολής», που δραστηριοποιήθηκε στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Η μουσική του εμπνέεται από μελωδικά και ρυθμικά μοτίβα της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, του χορού και του δημοτικού μας τραγουδιού. Ο μαέστρος Χρήστος Κολοβός, εκ των σημαντικότερων μελετητών του έργου του Κυδωνιάτη, είναι ίσως ο καταλληλότερος να προσεγγίσει ερμηνευτικά αυτή τη σπάνια σύνθεση.

Στη δεύτερη θέση του προγράμματος θα ακούσουμε το πολύ γνωστό και αγαπημένο Kοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 20, σε ρε ελάσσονα, KV 466, του Wolfgang Amadeus Mozart. Το συγκεκριμένο έργο, από τα σημαντικότερα ορόσημα του διεθνούς πιανιστικού ρεπερτορίου του 18ου αιώνα θα ερμηνεύσει ο εξαιρετικός νέος δεξιοτέχνης του πιανου, Κωνσταντίνος Δεστούνης, γνωστός για τις απαράμιλλες ερμηνείες και δισκογραφήσεις έργων του 20ού αιώνα, μεταξύ άλλων του Θόδωρου Αντωνίου και του Maurice Ravel.

Η συναυλία θα κλείσει με ένα σπάνια παιζόμενο έργο ενός μεγάλου συνθέτη, την Σερενάτα σε Ρε μείζονα του Johannes Brahms. Πρόκειται για μια σχετικά νεανική σύνθεση, που γράφτηκε όταν ο μεθοδικός και σεμνός συνθέτης, σεβόμενος την βαριά σκια του Μπετόβεν, πειραματιζόταν και εξερευνούσε προσεκτικά τις δυνατότητες του ορχηστρικού ήχου πριν ακόμη αποτολμήσει το άνοιγμα προς την περιοχή της συμφωνίας.

Επτά προσωπικότητες της μουσικής ζωής μιλούν για τα οκτώ χρόνια της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών

Λουκάς Καρυτινός
Αρχιμουσικός, Καλλιτεχνικός Διευθυντής Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών

Συμφωνική Ορχήστρα που στηρίζεται μόνο από ιδιωτικά κεφάλαια στην Ελλάδα; Ποιος μπόρεσε να ονειρευτεί μια τέτοια χίμαιρα και ποιος τόλμησε να την υλοποιήσει;
Νίκος Μαλιάρας και Βύρων Φιδετζής, δύο χαρισματικοί μουσικοί, θερμοί υποστηρικτές της ελληνικής μουσικής δημιουργίας, ακούραστοι εργάτες της Τέχνης, οραματιστές και πολυπράγμονες. Από την δική τους ιδέα και φλόγα γεννήθηκε η «Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών», που σήμερα αποτελεί μία από τις καλύτερες συμφωνικές ορχήστρες της χώρας μας.
Μέσα στα ελάχιστα χρόνια λειτουργίας της, η «Φιλαρμόνια», προσέφερε δεκάδες συναυλίες συμφωνικής μουσικής, παραστάσεις όπερας, συμμετοχές σε μουσικές παραγωγές, αλλά κυρίως έδωσε ζωή σε πάμπολλα έργα ελλήνων συνθετών που είτε είχαν χαθεί, και στη συνέχεια αποκαταστάθηκαν και παρουσιάστηκαν, είτε ανήκουν στο ελληνικό «κλασσικό» ρεπερτόριο.
Στους υποδειγματικούς ιδρυτές και συνεχιστές της παράτολμης πράξης, και τους εξέχοντες μουσικούς της ορχήστρας, εύχομαι -μέσα από την καρδιά μου- να ταξιδεύουν ασταμάτητα στον απύθμενο ωκεανό της Μουσικής και να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.

Μύρων Μιχαηλίδης
Αρχιμουσικός, Καλλιτεχνικός Διευθυντής Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου

Η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών, που η δράση της εκτείνεται και στην ελληνική περιφέρεια, αποτελεί βασικό και σταθερό συνεργάτη του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου και έχει συμπράξει στο ανέβασμα μιας σειράς από έργα του λυρικού θεάτρου (όπως οι όπερες Ιδομενέας, Κάρμεν, Ελ. Βενιζέλος, Ελιξίριο του Έρωτα κ.α.) αλλά και συμφωνική μουσική του διεθνούς ρεπερτορίου με έργα των Μότσαρτ, Μπετόβεν, Ραχμάνινοφ, Στραβίνκσυ, Τσαϊκόφσκυ κ.α.
Πρόσφατα γιόρτασε, μαζί με το ΠΣΚΗ, το πρώτο ανέβασμα στην ιστορία του νησιού της Κρήτης, της 9ης Συμφωνίας του Μπετόβεν.
Θεωρώ ότι η παρουσία της Φιλαρμόνια Ορχήστρας Αθηνών στα πολιτιστικά πράγματα του τόπου είναι πολύ σημαντική και η προσφορά της ανεκτίμητη, αφού, πέραν της πολυσχιδούς δράσης της, συμβάλλει, με τις άοκνες ενέργειες του Βύρωνα Φιδετζή, στη διάδοση της ελληνικής λόγιας δημιουργίας, κενό που δεν καλύπτεται επαρκώς στην Ελλάδα. Επιπλέον, είναι μια ορχήστρα με άξια στελέχη που μπορεί να διαμορφώσει ένα νέο και απτό καλλιτεχνικό στίγμα στη μουσική ζωή του τόπου.
Στη χώρα μας ποτέ δεν ήταν πολλές οι ορχήστρες, ενώ, παράλληλα, υπάρχουν πάντα άξιοι μουσικοί να τις στελεχώσουν, ώστε να μην αναγκάζονται να αναχωρούν για εργασία στο εξωτερικό ή να υποτιμάται η δραστηριότητά τους στη χώρα μας.
Ελπίζω η Ελληνικη Πολιτεία και, ειδικότερα, το Υπουργείο Πολιτισμού, να αξιολογήσει αυτή την τόσο σημαντική παρακαταθήκη που δημιουργείται και να υποστηρίξει μια τέτοια πρωτοβουλία του καθηγητή κ. Νίκου Μαλιάρα, η οποία είναι πρωτοφανής, συγκινητική και μακάρι να έβρισκε και άλλους μιμητές στο, έως σήμερα, πενιχρό σε παρόμοιους θεσμούς, ελληνικό καλλιτεχνικό πεδίο.

Δρ. Μιχάλης Οικονόμου
Μαέστρος/συνθέτης – Μουσικός Διευθυντής Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ

Η σχέση μου με την ορχήστρα Φιλαρμόνια Αθηνών ξεκινά από τους πρώτους κιόλας μήνες ύπαρξής της. Στιβαρό θεμέλιο αυτής της σχέσης, ήταν και παραμένει το διεθνές Masterclass/Competition νέων μαέστρων που έχει ήδη αποκτήσει πάμπολλους θαυμαστές ανά τον κόσμο τα τελευταία χρόνια.
Η δημιουργία ενός τακτικού διεθνούς σεμιναρίου και διαγωνισμού διεύθυνσης ορχήστρας στη χώρα μας ήταν ένα όνειρο ζωής για μένα. Ομολογώ πως όταν, δειλά-δειλά, το 2018, μετέφερα τις σκέψεις μου στον πρόεδρο της ορχήστρας, κ. Νίκο Μαλιάρα, δεν φανταζόμουν ποτέ αυτό που θα ακολουθούσε. Στα έξι σεμινάρια που έχουμε πραγματοποιήσει έως τώρα, έχουμε δεχθεί περισσότερες από 800 αιτήσεις υπερταλαντούχων νεαρών μαέστρων από κάθε γωνιά της γης.
Το εν λόγω masterclass, το οποίο προφανώς είναι το πρώτο και μοναδικό έως σήμερα στην ιστορία της μουσικής της χώρας μας, ανήκει πλέον στην ελίτ των διεθνών “μαεστρικών” γεγονότων, φιγουράρει σε όλα τα διεθνή forums και ανάλογους ιστότοπους, ενώ οι περισσότεροι ανερχόμενοι μαέστροι έχουν ως όνειρο να συμμετάσχουν σε αυτό κάποτε. Επιπλέον, με την ορχήστρα Φιλαρμόνια έχουμε πραγματοποιήσει μία “ονειρική” τουρνέ στην Κίνα, πραγματοποιώντας 15 πρωτοχρονιάτικες εορταστικές συναυλίες σε λιγότερες από 20 μέρες κατά τις παραμονές και το ξεκίνημα του έτους 2020. Οι ηχογραφήσεις μας με διεθνείς εταιρείες παραγωγής, αλλά και οι δεκάδες συναυλίες μας στην Ελλάδα, είναι επίσης γεγονότα που θα θυμάμαι για πάντα. Συγχαρητήρια σε όλους, καλή και δυναμική συνέχεια!

Άλκης Μπαλτάς
Αρχιμουσικός – Συνθέτης

Όταν για πρώτη φορά πληροφορήθηκα ότι δημιουργήθηκε μια νέα ορχήστρα με το όνομα «Φιλαρμόνια», γνωρίζοντας τις συχνές δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην Ελλάδα κάθε προσπάθεια προώθησης της λόγιας μουσικής, σκέφτηκα πως και αυτή η Ορχήστρα θα είχε σύντομη ζωή. Σήμερα, οκτώ χρόνια από την ίδρυσή της, νοιώθω μεγάλη χαρά που η Φιλαρμόνια όχι μόνο εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά ήταν όλα αυτά χρόνια και συνεχίζει να είναι μια σπουδαία ορχηστρική παρουσία στον χώρο της σοβαρής μουσικής του τόπου μας.
Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στον Νίκο Μαλιάρα, τον στυλοβάτη της Ορχήστρας, καθώς και σε όλους όσους την στηρίζουν με την παρουσία τους στις συναυλίες της. Θερμά συγχαρητήρια, επίσης, στον πολύ άξιο μαέστρο και καλλιτεχνικό της διευθυντή Βύρωνα Φιδετζή, ο οποίος πέτυχε ώστε η ορχήστρα να έχει ένα υψηλότατο καλλιτεχνικό επίπεδο.
Η συνεργασία μου, ως μαέστρος και συνθέτης, με την Φιλαρμόνια για την ηχογράφηση και την δημιουργία δύο CDs ήταν άψογη και μου έδωσε την δυνατότητα να γνωρίσω από κοντά πόσο καλά είναι στελεχωμένη με εξαιρετικούς μουσικούς σε όλες τις οικογένεις των οργάνων.
Οι συμφωνικές συναυλίες, οι παραστάσεις όπερας, η δημιουργία cds και η τόσο σοβαρή και σταθερή προσήλωση της Φιλαρμόνια στην προβολή έργων ελλήνων συνθετών, την καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους σήμερα πολιτιστικούς φορείς στη χώρα μας που του αξίζει κάθε υποστήριξη.
Εύχομαι ολόψυχα να συνεχίσει η Φιλαρμόνια για πάρα πολλά ακόμη χρόνια το σημαντικό της έργο στον χώρο της σοβαρής Μουσικής Τέχνης στην Ελλάδα.

Στεφανία Μεράκου
Μουσικολόγος, τ. διευθύντρια Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής

Ποιος θα φανταζόταν ότι, μέσα σε μόλις 8 χρόνια από την ίδρυση μιας ιδιωτικής συμφωνικής ορχήστρας στην Ελλάδα, θα είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε πάνω από 100 διαφορετικές συναυλίες, με μεγάλα συμφωνικά έργα του διεθνούς ρεπερτορίου και, κυρίως, σημαντικά αντίστοιχα έργα Ελλήνων συνθετών; Ανάμεσα σε αυτούς περιλαμβάνονται κορυφαίοι δημιουργοί, αντιπρόσωποι της Επτανησιακής Σχολής, της Εθνικής Σχολής, και των ρευμάτων της μουσικής του 20ου και 21ου αιώνα, όπως οι Π. Καρρέρ, Ν. Μάντζαρος, Δ. Λαυράγκας, Μ. Καλομοίρης, Αι. Ριάδης, Ν. Σκαλκώτας, Γ. Α. Παπαϊωάννου, Μ. Θεοδωράκης, Δ. Τερζάκης, Γ. Τσοντάκης, Φ. Τσαλαχούρης, και πολλοί άλλοι.
Γίνονται, λοιπόν, θαύματα όταν υπάρχουν οι κατάλληλοι άνθρωποι, με το όραμα να προβάλουν την ελληνική μουσική δημιουργία, αλλά και με τη γνώση και τη θέληση να το υλοποιήσουν. Συγχαρητήρια αξίζουν στους θεμελιωτές της Ορχήστρας, τον μουσικολόγο Νίκο Μαλιάρα και τον αρχιμουσικό Βύρωνα Φιδετζή, που κατάφεραν πολύ σύντομα να προωθήσουν την ελληνική μουσική στο ελληνικό όσο και στο διεθνές κοινό, ενισχύοντας τη μουσική παιδεία και τον πολιτισμό. Η πλούσια δισκογραφία και η νέα εκδοτική πρωτοβουλία της Φιλαρμόνιας ενδυναμώνει περαιτέρω τη σημασία της προσφοράς της για τον ελληνικό μουσικό πολιτισμό.

Χριστίνα Πουλίτση, υψίφωνος

Η Φιλαρμόνια Ορχήστρα έχει βάλει τον πήχη ψηλά, διαδραματίζοντας έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάδειξη της ελληνικής μουσικής δημιουργίας τόσο μέσα από συναυλίες όσο και μέσα από ηχογραφήσεις. Η ορχήστρα αποτελείται από κορυφαίους μουσικούς, έχοντας ήδη καταφέρει να αποκτήσει τον δικό της χαρακτηριστικό ήχο.
Μέσα από τον επαγγελματισμό και την καλή συνεργασία νιώθει κανείς όταν συνεργάζεται με την Φιλαρμόνια την χαρά της δημιουργίας. Στη συνεργασία μου μαζί της κληθήκαμε να ερμηνεύσουμε ένα αρκετά απαιτητικό και σπάνιο ρεπερτόριο, στο οποίο η ορχήστρα ανταποκρίθηκε με ζήλο μη έχοντας να ζηλέψει τίποτα από μεγάλες ορχήστρες του εξωτερικού.
Είναι μεγάλη χαρά να συνεργάζομαι μαζί σας και προσμένω την επόμενη συνεργασία μας σε ένα εξίσου ενδιαφέρον ρεπερτόριο.

Θοδωρής Αμπαζής
Συνθέτης – Σκηνοθέτης

Η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών είναι ένα πολύτιμο δώρο για την Έντεχνη Ελληνική Μουσική. Ένα δώρο που απλόχερα μας πρόσφερε ο Μουσικολόγος Νίκος Μαλιάρας ιδρύοντας την, μαζί με τον Αρχιμουσικό Βύρωνα Φιδετζή. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με την Ορχήστρα σε μια από τις σημαντικότερες παραστάσεις που έχω σκηνοθετήσει: την όπερα «Περουζέ» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, στο Ηρώδειο, το 2018. Με εξέπληξε ο επαγγελματισμός, το ήθος, η άριστη οργάνωση, η απίστευτη δοτικότητα και πάνω απ’ όλα η αγάπη για τη μουσική, απ’ όλους όσους συμμετείχαν στην παραγωγή. Τεχνικοί, μουσικοί, χορωδοί, μονωδοί, φροντιστές, προσωπικό στην γραμματειακή υποστήριξη και καλλιτεχνικοί συντελεστές, όλοι συνεισέφεραν με ενθουσιασμό στο τελικό εγχείρημα, κάνοντας τη διαδικασία υλοποίησης της παράστασης μια γιορτή δημιουργικότητας.

Εγκαινιάζοντας το εκδοτικό της πρόγραμμα, η Ορχήστρα παρουσιάζει την πρώτη εκδοτική της προσπάθεια, τη συνολική έκδοση των συνθέσεων ενός Έλληνα δημιουργού, του Γεωργίου Αξιώτη. Η έκδοση αυτή έχει μια ιδιαίτερη συμβολική σημασία διότι είναι η πρώτη στην ιστορία έκδοση του συνόλου του έργου ενός Έλληνα συνθέτη. Η παρουσίαση θα γίνει τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου στις 12:00 στην Αίθουσα Γιάννης Μαρίνος του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με την οικονομική στήριξη του Δήμου Μυκόνου, της ιδιαίτερης πατρίδας του συνθέτη. Είναι η πρώτη της σειράς Φιλαρμόνια-Δήλος.
Στον φιλόξενο χώρο της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη» και με τη φιλική και ευγενή στήριξη του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής», η Φιλαρμόνια θα έχει την ευκαιρία να κάνει έναν απολογισμό της μέχρι τώρα δημιουργικής πορείας της στους χώρους των συναυλιών, των παραστάσεων όπερας και των ηχογραφήσεων.
Επίσης, θα παρουσιάσει τις επικείμενες και τις υπό προετοιμασία εκδόσεις έργων του ελληνικού ρεπερτορίου, που γίνονται σε συνεργασία με σημαντικούς ερευνητικούς και πολιτιστικούς φορείς. Τέλος, θα ανακοινώσει τις σημαντικότερες από τις επόμενες δραστηριότητές της, για την καλλιτεχνική περίοδο 2024-25.