“Αληθινά παραμύθια” στους Μουσικούς Περιπάτους της ΚΟΑ

Το Κουαρτέτο Εγχόρδων τετART-on συμπράττει με την κορυφαία Α’ αρπίστα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, Γωγώ Ξαγαρά, και τον πιανίστα Απόστολο Παληό, στον κύκλο συναυλιών μουσικής δωματίου «Μουσικοί Περίπατοι» της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός». Το πρόγραμμα απαρτίζεται από δύο κουιντέτα για διαφορετικά όργανα, εξερευνώντας τον συνδυασμό τού ήχου ενός κουαρτέτου εγχόρδων με το ηχόχρωμα της άρπας και του πιάνου.

Στο πρώτο μέρος της συναυλίας θα ακουστεί το σπάνια παιζόμενο Κουιντέτο του Τέοντορ Αμαντέους Χόφμαν, το όνομα του οποίου είναι συνδυασμένο με την καρδιά του γερμανικού ρομαντισμού στη λογοτεχνία. Στον αντίποδά του θα ακουστεί το διάσημο Κουιντέτο με πιάνο του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Κοινό άξονα των δύο έργων για τους μουσικούς τής συναυλίας αποτελεί η δημιουργία ενός φανταστικού κόσμου μέσω του μουσικού κειμένου, ενός κόσμου που πηγάζει από τη μυθοπλασία για τον Χόφμαν και από τη σκληρή πραγματικότητα για τον Σοστακόβιτς.

Σημείωμα των συντελεστών

Ο Τέοντορ Αμαντέους Χόφμαν (1776-1822) ήταν Γερµανός ροµαντικός συγγραφέας φαντασίας και γοτθικού τρόµου, νοµικός, συνθέτης, κριτικός µουσικής και καλλιτέχνης. Οι ιστορίες του αποτελούν τη βάση της όπερας του Ζακ Όφενµπαχ Οι Ιστορίες του Χόφµαν, στην οποία κεντρικό ήρωα αποτελεί ο ίδιος ο Χόφµαν, µε πολλά µυθοπλαστικά στοιχεία. Είναι επίσης συγγραφέας της νουβέλας Ο Καρυοθραύστης στην οποία βασίζεται το ομώνυμο µπαλέτο του Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι. Το µπαλέτο Coppélia βασίζεται σε δύο άλλες ιστορίες που έγραψε ο Χόφμαν, ενώ η Κραϊσλεριάνα του Ρόμπερτ Σούμαν βασίζεται στον χαρακτήρα του Κράισλερ. Οι ιστορίες του Χόφµαν επηρέασαν πολύ τη λογοτεχνία του 19ου αιώνα και είναι ένας από τους σηµαντικότερους συγγραφείς του ροµαντικού κινήµατος.

Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906-1975), που φέτος συµπληρώνονται 50 χρόνια από το θάνατό του, ήταν Ρώσος συνθέτης της Σοβιετικής περιόδου. Η ζωή του σηµαδεύθηκε από µια σύνθετη και αντιφατική σχέση µε το σοβιετικό καθεστώς, το οποίο δυο φορές αποκήρυξε τη µουσική του, το 1936 και το 1948, και κατά καιρούς απαγόρευε έργα του. Ταυτόχρονα, υπήρξε ο δηµοφιλέστερος Σοβιετικός συνθέτης της γενιάς του και παρέλαβε πολυάριθµες τιµητικές διακρίσεις και κρατικά βραβεία. Ύστερα από µια αρχική περίοδο στο πνεύµα της «πρωτοπορίας», ο Σοστακόβιτς έγραψε σε ένα προσωπικό ιδίωµα, στο οποίο φαίνεται µεταξύ άλλων και η έντονη επιρροή του Μάλερ. Συνδυάζει τα στοιχεία του πάθους και της τραγικότητας του ροµαντισµού µε την ατονική γραφή και µε περιστασιακή χρήση στοιχείων της σειραϊκής µουσικής -αν και γενικά εντάσσεται στην παράδοση της τονικής µουσικής.

Συχνά η µουσική του περιέχει οξείες αντιθέσεις και έντονα τα στοιχεία του γκροτέσκου, της ειρωνείας και του σαρκασµού.
Το φαντασιακό σύμπαν του Χόφμαν αποτυπώνεται στην παρτιτούρα τού κουιντέτου µε απαράμιλλη δεξιότητα. Η παρουσία της άρπας προβάλλει τον παραμυθένιο κόσµο του ρομαντικού συγγραφέα – συνθέτη και µας µεταφέρει στον απροσδιόριστο ονειρικό χρόνο των παραµυθιών. Αντιθέτως, η µουσική τού Σοστακόβιτς µάς µεταφέρει στην πραγµατικότητα των ακραίων βιωµάτων και έντονων συναισθηµάτων της καθηµερινότητας όχι µόνο του συνθέτη αλλά και ενός ολόκληρου λαού. Σηµείο συνάντησης και γέφυρα µεταξύ των δύο αυτών κόσµων, η µουσική, που από τη µία πλευρά ξετυλίγει στο άκουσµά της ανύπαρκτες ιστορίες και από την άλλη εξαϋλώνει τα γεγονότα µέσα στο δικό της αληθινά παραµυθένιο σύµπαν.

Το πρόγραμμα με μια ματιά

ΤΕΟΝΤΟΡ ΑΜΑΝΤΕΟΥΣ ΧΟΦΜΑΝ (1776-1822)
Κουιντέτο για άρπα και έγχορδα σε ντο ελάσσονα

ΝΤΜΙΤΡΙ ΣΟΣΤΑΚΟΒΙΤΣ (1906-1975)
Κουιντέτο με πιάνο σε σολ ελάσσονα, έργο 57

Κουαρτέτο Εγχόρδων τετART-on
Μόρφω Παπαδημητρίου | βιολί
Κώστας Καραγεωργόπουλος | βιολί
Αλέξανδρος Παπανικολάου | βιόλα
Ήβη Παπαθανασίου | βιολοντσέλο

Γωγώ Ξαγαρά| άρπα
Απόστολος Παληός | πιάνο