“Θα σέβεσαι”: Τραγούδια αφιερωμένα σε γυναίκες που χρειάστηκε να παλέψουν πολύ

Σήμερα (αλλά και κάθε μέρα) γιορτάζουμε τις απίστευτες γυναίκες της ζωής μας. Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι μία ευκαιρία να θυμηθούμε τα αξιοσημείωτα επιτεύγματα των απανταχού θυληκοτήτων. Από τις μητέρες και τις αδελφές μας μέχρι τις φίλες και τις συναδέλφους μας, οι γυναίκες διαμορφώνουν τον κόσμο μας με τη δύναμη, τη συμπόνια και την αποφασιστικότητά τους. 

Αναφέροντας κάποια βασικά ιστορικά, η Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο. Η πρώτη τήρηση της Ημέρας της Γυναίκας έγινε στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη, με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ.

Καθιερώθηκε στον απόηχο της μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Το περιστατικό σήμερα χαρακτηρίζεται μύθος, αλλά κι εμείς για αυτούς τους μύθους ζούμε.

Η 8η Μαρτίου προτάθηκε από τη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910 ώστε να καθιερωθεί μια “Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας”. Αφού οι γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα ψήφου στη Σοβιετική Ρωσία το 1917, η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ως εθνική αργία εκεί. Την εποχή εκείνη εορταζόταν κατά κύριο λόγο από το σοσιαλιστικό κίνημα και τις κομμουνιστικές χώρες μέχρι την υιοθέτησή της το 1975 από τα Ηνωμένα Έθνη.

Προσθέτοντας μια ανάλαφρη νότα στην ημέρα συγκεντρώσαμε 15 τραγούδια που ερμήνευσαν οι γυναίκες για τις γυναίκες. Ανάμεσά τους η αθάνατη Αρίθα Φράνκλιν και το Respect!

Lesley Gore – You Don’t Own Me

Το “You Don’t Own Me” (Δεν σου ανήκω) είναι ένα δημοφιλές τραγούδι που γράφτηκε από τους τραγουδοποιούς John Madara και David White και ηχογραφήθηκε από τη Λέσλι Γκορ (Lesley Gore) το 1963, όταν η τραγουδίστρια ήταν μόλις 17 ετών. Το τραγούδι αποτέλεσε τη δεύτερη πιο επιτυχημένη ηχογράφησή της και το τελευταίο της single στο top-ten.

Το τραγούδι έγινε σύμβολο κατά της πατριαρχίας, με στίχους που μιλούν για τη δύναμη μιας γυναίκας να αρνηθεί τις επιθυμίες ενός άνδρα. Έκτοτε, το τραγούδι έχει χαρακτηριστεί ως ο πρώτος φεμινιστικός “ύμνος”. Το ξαναθυμηθήκαμε στην κωμωδία “Το Κλαμπ των Χωρισμένων Γυναικών”, με τις Μπέτι Μίντλερ, Γκόλντι Χόουν και Νταιάν Κίτον.

Helen Reddy – I Am Woman

Το “I Am Woman” κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1971 – όταν η υπόθεση Roe versus Wade (απόφαση ορόσημο του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ στην οποία ενέκρινε το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών της προστασία της ελευθερίας μιας εγκύου γυναίκας να επιλέξει να προβεί σε άμβλωση). Παραμένει ο μεγαλύτερος ύμνος του φεμινισμού. Οι στίχοι του τραγουδήθηκαν από τα πλήθη σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της Πορείας των Γυναικών το 2017 και πιο πρόσφατα από όλους όσοι διαμαρτυρήθηκαν κατά της ανατροπής της απόφασης Roe v Wade το 2022.

Γεννημένη στη Μελβούρνη το 1941, η Ρέντι έκανε την πρώτη της εμφάνιση στη σκηνή σε ηλικία τεσσάρων ετών. Όταν έφτασε στις ΗΠΑ το 1966 (με ένα μικρό παιδί στην αγκαλιά και μόλις 230 δολάρια στην τσάντα της), είχε εγκαταλείψει τον βίαιο, αλκοολικό πρώτο σύζυγό της, ο οποίος της είχε επιτεθεί όταν ήταν έγκυος. Απορρίφθηκε από 27 δισκογραφικές εταιρείες πριν ο δεύτερος σύζυγός της (και μάνατζερ) Jeff Wald της εξασφαλίσει συμβόλαιο με την Capitol Records το 1970, όταν η Ρέντι ήταν σχεδόν 30 ετών.

Lady Gaga – Born This Way

Το “Born This Way” είναι το πρώτο single από το ομώνυμο δεύτερο στούντιο άλμπουμ της Gaga. Το “Έτσι γεννήθηκα” γράφτηκε κάπου ανάμεσα στο Λίβερπουλ και το Μάντσεστερ και η Gaga θεωρεί ότι περιέχει ένα “μαγικό μήνυμα”. Το έγραψε μέσα σε δέκα λεπτά και παρομοίασε τη διαδικασία με μια Άμωμη Σύλληψη. Ο DJ White Shadow, ένας από τους παραγωγούς του κομματιού, απέδωσε στην Gaga την κεντρική ιδέα και το θέμα πίσω από το τραγούδι. “Το ηχογραφήσαμε σε όλο τον κόσμο, στο δρόμο, σε ό,τι ήταν διαθέσιμο. Ακούγεται όπως διαβάζεται, αλλά όχι όπως νομίζεις μέχρι να το ακούσεις“, πρόσθεσε. Εδώ που τα λέμε δεν χρειάζεται να είσαι γυναίκα για να το εκτιμήσεις. Είναι ένας ύμνος για το “this-is-who-the-fuck-I-am”.

Beyoncé – Run the World (Girls)

Ο τίτλος και οι στίχοι του τραγουδιού είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα γυναικείας ενδυνάμωσης.Το “Run the World” αρχικά δίχασε τους κριτικούς- κάποιοι επαίνεσαν τη μουσική και την επιθετικότητα της Beyoncé, ενώ άλλοι το θεώρησαν αναμάσημα των ίδιων και των ίδιων θεμάτων που προωθεί η ποπ σταρ. Αρκετοί συνέκριναν το “Run the World” του 2011 με άλλα singles της Beyoncé παρόμοιας θεματολογίας, όπως το “Independent Women” (2000) – με τις Destiny’s Child, και το “Single Ladies (Put a Ring on It)” (2008).

Aretha Franklin – Respect

Αρίθα και θα σέβεσαι! Κυκλοφόρησε το 1965 και η ερμηνεία της Φράνκλιν έγινε ένας γυναικείος ύμνος για το δεύτερο κύμα του φεμινισμού τη δεκαετία του 1970. Έχει συχνά θεωρηθεί ένα από τα καλύτερα R&B τραγούδια της εποχής του. Έφερε στη Φράνκλιν δύο βραβεία Grammy το 1968 για την “Καλύτερη Rhythm & Blues ηχογράφηση” και την “Καλύτερη Rhythm & Blues σόλο φωνητική γυναικεία ερμηνεία”, ενώ εισήχθη στο Grammy Hall of Fame το 1987.

Το 2002, η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου τίμησε την εκδοχή της Φράνκλιν προσθέτοντάς την στο National Recording Registry.  Συμπεριλήφθηκε στη λίστα με τα “Τραγούδια του αιώνα”, από την Recording Industry of America και το National Endowment for the Arts. Το τραγούδι είναι μια έκκληση για αξιοπρέπεια και σεβασμό. Αν και είχε πολλές επιτυχίες μετά το “Respect” και αρκετές πριν από την κυκλοφορία του, η Φράνκλιν έχει κυριολεκτικά ταυτιστεί με αυτό το κομμάτι.

Eurythmics – Sisters Are Doin’ It For Themselves [Ft. Aretha Franklin]

Οι Eurythmics και συγκεκριμένα η Άννι Λένοξ τραγουδάει το “Sisters Are Doin’ It for Themselves” μαζί με την Αρίθα. Ένας σύγχρονος φεμινιστικός ύμνος, που γράφτηκε από τα δύο μέλη των Eurythmics – Λένοξ και Στιούαρτ – και περιλαμβάνεται στα άλμπουμ “Be Yourself Tonight” (1985) των Eurythmics και “Who’s Zoomin’ Who?” (1985) της Φράνκλιν. Το ντουέτο αρχικά σκόπευε να το τραγουδήσει με την Τίνα Τέρνερ, η οποία δεν ήταν διαθέσιμη εκείνη την εποχή και έτσι πέταξαν στο Ντιτρόιτ και ηχογράφησαν με την Φράνκλιν.

Whitney Houston – “I’m Every Woman”

To “Είμαι Κάθε Γυναίκα” δεν είναι της Γουίτνεϊ, αλλά εμείς αυτή την εκτέλεση προτιμούμε. Η Chaka Khan κυκλοφόρησε το τραγούδι μέσα στο πρώτο της άλμπουμ, Chaka (1978). Το single καθιέρωσε τη σόλο καριέρα της, αλλά η Γουίτνεϊ το απογείωσε. Η κυκλοφορία του “I’m Every Woman” συνέπεσε με το προηγούμενο single της Χιούστον, το “I Will Always Love You”, το οποίο εκείνη τη στιγμή βρισκόταν στο Νο1 του αμερικανικού Billboard Hot 100 (παρέμεινε εκεί για οκτώ ακόμη εβδομάδες). Η εκδοχή του “I’m Every Woman” της Χιούστον έφτασε στην τέταρτη θέση του Billboard Hot 100 όπου παρέμεινε στο top 40 για δεκαεννέα εβδομάδες.

Gloria Gaynor – I Will Survive

Εντάξει, αυτή είναι η περίπτωση ενός τραγουδιού με έντονο μήνυμα που έχει χρησιμοποιηθεί και “κακοποιηθεί” ποικιλοτρόπως. Ειδικά στις απόκριες. Το “Θα επιβιώσω” της Γκλόρια Γκέινορ, που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1978 ως το δεύτερο single από το έκτο άλμπουμ της, Love Tracks (1978) γράφτηκε από τους Freddie Perren και Dino Fekaris. Οι στίχοι του τραγουδιού περιγράφουν την ανακάλυψη της προσωπικής δύναμης της αφηγήτριας μετά από έναν αρχικά καταστροφικό χωρισμό. Το τραγούδι αναφέρεται επίσης συχνά ως σύμβολο της γυναικείας ενδυνάμωσης, καθώς και σύμβολο της… ντίσκο. Το “Θα επιβιώσω” είναι πλέον οικουμενικό ζητούμενο και δεν έχει… φύλο.

Tina Turner – “Proud Mary”

H “Περήφανη Μαίρη” δεν είναι τραγούδι της Τέρνερ, αλλά η ερμηνεία της το 1971 είναι εμβληματική. Το “Proud Mary” είναι τραγούδι του αμερικανικού ροκ συγκροτήματος Creedence Clearwater Revival, γραμμένο από τον τραγουδιστή και κιθαρίστα John Fogerty. Το R&B δίδυμο Ike & Tina Turner κέρδισαν βραβείο Grammy για την επανεκτέλεσή του το 1972.

Σε πρώτη φάση δεν μοιάζει με τραγούδι ενδυνάμωσης γυναικών. Όμως η αναδιαμόρφωση των στίχων από την Τίνα Τέρνερ, η απίστευτη ζωντανή ερμηνεία και σαρωτική της προσωπικότητα σε μια βιομηχανία που κυριαρχείται από λευκούς άνδρες ήταν μία επανεφεύρεση της αρχικής εκδοχής του τραγουδιού των Creedence Clearwater Revival. Και ως αποτέλεσμα, έγινε ένας ύμνος ενδυνάμωσης για τις μαύρες γυναίκες, ιδίως της εργατικής τάξης.

Alicia Keys – Girl on Fire

Το “Girl on Fire” είναι ένα τραγούδι που ηχογράφησε η Alicia Keys και κυκλοφόρησε στις 4 Σεπτεμβρίου 2012. Είναι εμπνευσμένο από τη γέννηση του γιου της, Egypt (από το ταξίδι της στην Αίγυπνο που της άλλαξε τη ζωή), και το γάμο της με τον σύζυγό της Swizz Beatz. Η Keys ερμήνευσε το “Girl on Fire” για πρώτη φορά στα MTV Video Music Awards 2012 στις 6 Σεπτεμβρίου 2012, όπου μαζί της ήταν η Minaj και η Αμερικανίδα χρυσή Ολυμπιονίκης της ενόργανης γυμναστικής Gabby Douglas.

Sia – Unstoppable

Είναι αυτοαναφορικό, unisex και με ξεκάθαρο μήνυμα. Απλά τα πράγματα. Τίποτα δεν με σταματά. Η Αυστραλιανή ποπ σταρ και τραγουδοποιός Sia το συμπεριέλαβε στο άλμπουμ This Is Acting (2016). Το 2022, το τραγούδι κυκλοφόρησε στο ραδιόφωνο ως επίσημο single στις Ηνωμένες Πολιτείες, αφού κέρδισε δημοτικότητα μέσω διαφημίσεων και του TikTok. Eίναι ο ύμνος γυναικείας ενδυνάμωσης που δεν είχες ιδέα ότι σου έλειπε. Ένα τραγούδι για να περάσεις το υπόλοιπο της εργάσιμης εβδομάδας….

Madonna – Express Yourself

Το “Express Yourself” κυκλοφόρησε το 1989 ως το δεύτερο single από το άλμπουμ της Madonna “Like a Prayer”. Το τραγούδι γνώρισε άμεση επιτυχία, φτάνοντας στο top 10 σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ηνωμένου Βασιλείου. Στο μουσικό βίντεο, που σκηνοθέτησε ο David Fincher, η Madonna εμφανίζεται με διάφορες εμβληματικές εμφανίσεις, όπως με αντρικό κοστούμι και ξανθιά περούκα.

Η Μαντόνα ενθαρρύνει τις γυναίκες να αγκαλιάζουν την ατομικότητά τους και να μην συμβιβάζονται με λιγότερα από όσα αξίζουν σε μια σχέση. Οι στίχοι είναι ένα κάλεσμα προς τις γυναίκες να απαιτήσουν σεβασμό και ισότητα στις σχέσεις τους. Το μήνυμα της Μαντόνα για την αυτοαγάπη και την ενδυνάμωση βρίσκει απήχηση στους θαυμαστές της εδώ και δεκαετίες και συνεχίζει να εμπνέει τις γυναίκες μέχρι σήμερα.

Janelle Monáe – I Like That

Αν δεν πολυκαταλαβαίνεις γιατί η nonbinary Monae πρέπει οπωσδήποτε να βρίσκεται σε αυτή τη λίστα διάβασε όσα έχει πει για τις queer μαύρες γυναίκες και για τα κορίτσια που συχνά περιθωριοποιούνται. “Αυτό που θέλω είναι οι άνθρωποι που αισθάνονται καταπιεσμένοι ή αισθάνονται σαν “οι άλλοι” να συνδεθούν με τη μουσική και να αισθανθούν ότι τους αντιπροσωπεύω” είπε η 38χρονη Janelle σε συνέντευξή της.

“Bad Reputation” – Joan Jett and the Blackhearts

Το “Bad Reputation” είναι ένα ροκ τραγούδι που έγραψε και ηχογράφησε η Joan Jett από το ομώνυμο ντεμπούτο άλμπουμ της. Ακόμα και αν δεν είναι μέσα στους sos “ύμνους” της γυναικείας χειραφέτησης, μας αρέσουν οι στίχοι: “Δεν δίνω δεκάρα για τη φήμη μου, Ένα κορίτσι μπορεί να κάνει αυτό που θέλει να κάνει και αυτό θα κάνω κι εγώ”.

“Hey Girl” – Lady Gaga and Florence Welsh

Το “Hey Girl” είναι ένα τραγούδι που γράφτηκε από τη Lady Gaga και τη Florence Welch, των Florence + the Machine, για το πέμπτο στούντιο άλμπουμ της Gaga, Joanne. Δες το ντοκιμαντέρ για την Gaga στο Netflix και θα τα καταλάβεις όλα. Ένα τραγούδι για τις γυναίκες που υποστηρίζουν η μία την άλλη. “Πολλές γυναίκες, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, θρησκείας, περνούν τα ίδια θέματα όταν πρόκειται για τους άντρες. Πολλές γυναίκες κλείνονται στον εαυτό τους, γιατί νιώθουν ότι κανείς δεν τις ακούει” λέει η Gaga σε συνέντευξή της.

Το τραγούδι μιλά “… για την άνευ όρων αγάπη που πρέπει να έχουν οι γυναίκες μεταξύ τους…Θα ήθελα οι γυναίκες να ακούσουν το τραγούδι και, όταν μπαίνουν σε ένα μπαρ και βλέπουν μια κοπέλα που δεν έχουν γνωρίσει ποτέ να της λένε “Hey Girl” και αυτό να σημαίνει… είμαστε σε αυτό το μπαρ και αυτοί οι άντρες είναι ανόητοι, αλλά εγώ σε καλύπτω.“