Δημήτρης Αποστολάκης στο NEWS 24/7: “Ο άνθρωπος υπάκουος είναι και θα είναι φοβισμένος”

Στο φιλόξενο θέατρο Ροές μάς καλεί η κοινότητα των Χαΐνηδων για να γιορτάσουμε μαζί… ό,τι επιθυμεί ο καθένας μας να γιορτάσει! Η ομάδα που δημιουργήθηκε το 1990 στο Ηράκλειο της Κρήτης συνεχίζει να μας κερνάει τραγούδια όπως τα: “Το καπηλειό”, “Ο ακροβάτης”, “Συνταγές μαγειρικής”, “Η τίγρη”, “Είχα μια αγάπη μια φορά” και στα live τους όλοι ερχόμαστε πιο κοντά -συμμέτοχοι στη δημιουργία- σε ένα πρόγραμμα αυξανόμενης εντροπίας.

Στο πλαίσιο των εμφανίσεών τους στις “Ροές”, μιλήσαμε με τον αντισυμβατικό μπροστάρη της κολεκτίβας των Χαΐνηδων, τον Δημήτρη Αποστολάκη, μια πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα, που συνεχίζει να αυτοπροσδιορίζεται ως “κορνιζάς” και όχι τραγουδοποιός.

Τη συνέντευξή μας… “πρόλαβαν” δύο σημαντικές απώλειες στον χώρο της μουσικής, και ο Δημήτρης Αποστολάκης λιτά και περιεκτικά ανέφερε: “Θέλω να αποχαιρετήσω τον φίλο και συνεργάτη Γιώργο Σταυράκη που έφυγε πρόσφατα και εντελώς ξαφνικά από τη ζωή καθώς και τον σπουδαίο συνθέτη Νότη Μαυρουδή”. [Ο Γιώργος Σταυράκης, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 50 ετών, υπήρξε μέλος του συγκροτήματος τη δεκατερία του 90].

Ο λυράρης και τραγουδιστής των Χαΐνηδων μας μίλησε για τους αυτοσυνεπείς ανθρώπους, την αποκαθήλωση των ειδώλων και τις ιδέες που δεν είναι σύννεφα, αλλά “κατοικούνε στις πράξεις των αληθινών μερακλήδων της ζωής”.

Γιατί λέτε ότι: οι κοινωνίες είναι ανίκανες να γιορτάσουν, αλλά οι κοινότητες μπορούν; Τι σημαίνουν για εσάς οι κοινότητες;

Η κοινωνία σαν έννοια δεν υφίσταται. Είναι μια εντελώς ψευδής δήλωση για να χαρακτηριστεί αυτό που στην ουσία είναι ‘καταναλωτικός όχλος’. Αυτή η υπερμεγέθης φαντασίωση δεν συναντιέται πουθενά στη φύση. Οι μεγάλοι σχηματισμοί αποτελούνται από ημιαυτόνομα θεμελιακά κύτταρα. Η συνεκτικότητα, η αλληλεπίδραση, η συμπάγεια, το πεπερασμένο της έκτασης, η κοινή αξιακή βάση, η σύμμορφη αλλαγή, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά ενός κοινωνικού συνόλου. Αυτά εξασφαλίζουν τα θεμελιακά συστατικά της ζωής: το Ρυθμό και την Οικονομία. Όπως καταλαβαίνετε, αυτά τα στοιχεία ενυπάρχουν μόνο στις κοινότητες.

Οι γιορτές σηματοδοτούν και αναπαριστούν τελετουργικά τον θάνατο και την αναγέννηση της κοινότητας. Όπως καταλαβαίνετε, αυτός ο ρυθμός εναλλαγών εξαφανίζεται πλήρως μέσα στις απρόσωπες κοινωνίες. Ο επιβεβλημένος ατομισμός είναι απαγορευτικός στις τελετές ,που εξ’ ορισμού αντικατοπτρίζουν την ρυθμολογία του συνόλου. Όλες οι επαναστάσεις (πολιτικές, κοινωνικές, πνευματικές, καλλιτεχνικές) ήταν στην ουσία κοινοτικές επαναστάσεις. Η νοσταλγία του χαμένου παραδείσου είναι η ανάμνηση της αρχέγονης κοινότητας (με τις αποδοχές και τις συγκρούσεις της).

Δεν είναι τυχαίο ότι τα δυο πιο αγαπημένα κόμικ – Αστερίξ και Στρουμφάκια – αφορούν χωριά, δηλαδή κοινότητες. Η μνήμη της κοινοτικής τελετουργίας, και της συναγόμενης σύνδεσης με τον πλησίον και το Όλον, οδηγεί το σύγχρονο άνθρωπο να θέλει να γιορτάσει τις καθιερωμένες μέρες. Τα αποτελέσματα είναι θλιβερά και απογοητευτικά. Όπως είπε ο Μπρεχτ: ‘Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από ένα μη λειτουργικό έθιμο’.

Σε ποια φάση βρίσκονται οι Χαΐνηδες μετά το λοκντάουν; Πώς διαχειριστήκατε την περίοδο που έβαλε απότομα “φρένο” στα πολιτιστικά δρώμενα, φέρνοντας σε αδιέξοδο πολλούς εργαζόμενους του χώρου;

Ουδόλως μας επηρέασε το λοκντάουν. Τα απαγορευτικά είναι για τους σκλάβους. Οι άνθρωποι όταν απειλούνται (όπως έγινε με την υπόθεση του κορονοϊού και τα δύο χρόνια αιχμαλωσίας) αντί να απομονώνονται πρέπει να καταφεύγουν στη συνέργεια και στην αλληλεγγύη των κοινοτήτων. Αυτό έκαναν και οι Χαΐνηδες στην περίοδο της καραντίνας. Σαν συνετοί πολεμιστές δεν μολύνθηκαν απ’ το μικρόβιο του φόβου. Διατήρησαν τον σταθερό βηματισμό, τον ιερό ρυθμό τους απέναντι στην απειλή και στην γενικευμένη αρρυθμία.

Έτσι οι Χαΐνηδες υπερέβησαν με αυταπάρνηση τις δυσκολίες, εργάστηκαν πάνω στο υλικό, έγραψαν ζωντανά δυο δίσκους και με το βιβλίο που τους συνόδευσε εξέδωσαν το έργο με τίτλο ‘Πόνημα Μετανεωτερικής Οντολογικής Προσέγγισης Αποκλινουσών Κατηγοριών κοινώς Βάρδα Φουρνέλο’.

Πιστεύετε ότι οι ανισότητες στις μέρες μας γεφυρώνονται ή συνεχώς μεγαλώνουν;

Οι ανισότητες διαρκώς μεγαλώνουν. Κάποια στιγμή η κατάσταση θα γίνει έκρυθμη, το οικοσύστημα θα ανισορροπήσει τελείως και μια μεγάλη καταστροφή, ίσως μας νουθετήσει, άμα επιβιώσουμε.

Ποια είναι η απάντηση στον φόβο, ένα συναίσθημα που βιώνουν πολλοί άνθρωποι σήμερα, ειδικά όταν είναι υπερ-εκτεθειμένοι στα ΜΜΕ και την επικαιρότητα.

Η κεντρική έννοια του καπιταλισμού, του οικονομικού συστήματος που διαφεντεύει τον πλανήτη, με όλες τις μορφές του (μητροπολιτικός καπιταλισμός ΗΠΑ-ΕΕ, ολιγαρχικός καπιταλισμός-Ρωσία, κρατικός καπιταλισμός-Κίνα, θεοκρατικός καπιταλισμός- Αραβικές μοναρχίες, ψηφιακός καπιταλισμός) είναι ο ανταγωνισμός. Άρα ο πλησίον είναι a priori αντίπαλος, εχθρός. Ο φοβισμένος καταναλωτής είναι καλύτερος καταναλωτής σύμφωνα με το μάρκετινγκ. Ο φόβος τον οδηγεί στην απομόνωση με ένα ισχυρό αίσθημα ανημπόριας.

Απέναντι σου και δίπλα σου να είναι όσοι θαυμάζεις κι εκείνοι που είσαι υπερήφανος γι’ αυτούς. Το ‘να καλό μαχαίρι κονίζει τ’ άλλο.

Το άτομο, μέσα σ΄αυτήν την μοναξιά, όχι μόνο δεν αντιδρά στην ολοένα αυξανόμενη επιβολή εξουσίας, αλλά καταναλώνει και περισσότερο για να συγκαλύψει τις πραγματικές του ανάγκες. Πάλι και εδώ η απάντηση δεν βρίσκεται στον απομονωτισμό, αλλά στην δημιουργία μέσα από την υγιή κοινοτική ζωή. Ο άνθρωπος-δημιουργός, εκ των πραγμάτων δεν φοβάται. Η αγάπη της δημιουργίας διαλύει τα σκοτάδια του φόβου. Ο άνθρωπος-υπάκουος εξ’ ορισμού ήταν, είναι και θα είναι φοβισμένος.

Διανύουμε την εποχή της αποκαθήλωσης των “ειδώλων”;

Δεν είναι κακό να αποκαθηλώνονται τα είδωλα των εξουσιαστικών αναπαραστάσεων. Ίσα ίσα, είναι πολύ καλό. Εδώ ελοχεύουν δυο κίνδυνοι:

α) να μετενσαρκωθεί η εξουσιαστική ουσία σε νέας μορφής αναπαράσταση.
β) να κατασπαραχθούν όλοι αδιακρίτως από τον αδηφάγο όχλο.

Σε αντίθεση με αυτό, είναι επιτακτική η ανάγκη ανάδυσης μορφών που θα πραγματώνουν με τη ζωή τους τις υψηλές έννοιες που οραματιζόμαστε. Έχομε ανάγκη από αυτοσυνεπείς ανθρώπους, από φωτισμένους δασκάλους, από Σύμβολα. Γιατί οι ιδέες δεν είναι σύννεφα. Κατοικούνε στις πράξεις των αληθινών μερακλήδων της ζωής.

“Αγωνίζομαι να μείνω άνθρωπος. Και αυτό είναι η κορυφαία πολιτική μάχη” έλεγε ο Μίσσιος. Με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι μπορεί να αντισταθεί κάποιος σήμερα;

Αν η κοινωνία μορφωνόταν πραγματικά και οργανωνόταν από τα κάτω, σε ισχυρά αλληλεπιδρώσες κοινότητες, με καθολική αμφισβήτηση των πολιτικών θεσμών, της κοινωνικής ιεράρχησης και του αξιακού συστήματος (π.χ. κόντρα στις έννοιες: κέρδος, κατανάλωση, μισθωτή σκλαβιά κ.λ.π.) θα ήταν ένα σημαντικό βήμα για αλλαγή σελίδας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Δεν ξέρω αν αυτό το προλάβει η γενιά μας, αλλά ας ρίξομε ένα μπουκάλι στο πέλαγος γι΄αυτούς που θα ‘ρθουνε, με τις λέξεις: αγάπη, αποδοχή, αλληλεγγύη, έρωτας, επανάσταση, δημιουργία.

Μέχρι τότε, θεωρώ ότι οι ύψιστες πολιτικές πράξεις είναι: α) Η καθολική παρουσία και η απόλυτη ευθύνη στο μικρό περιβολάκι της δημιουργίας σου. β) Η ακριβή απεύθυνση. Απέναντι σου και δίπλα σου να είναι όσοι θαυμάζεις κι εκείνοι που είσαι υπερήφανος γι’ αυτούς. Το ‘να καλό μαχαίρι κονίζει τ’ άλλο.

Τριάντα και πλέον χρόνια από τη γέννηση των Χαΐνηδων. Κοιτάζοντας πίσω – κάνοντας πιθανώς έναν απολογισμό – ποιες είναι οι αξίες που σας οδήγησαν στο σήμερα;

Δεν έχω προλάβει ακόμα να κοιτάξω πίσω. Η ζωή είναι η τέχνη του παρόντος, Με μια βιαστική ματιά τα αδιαμφισβήτητα μορφολογικά χαρακτηριστικά των Χαΐνηδων είναι:

α) η ισότητα αμοιβών, β) η αέναη μαθητεία, γ) η μη συναλλαγή με εξουσιαστικά κέντρα, δ) η ειλικρινής διάδραση μεταξύ μουσικών και ακροατών.

Πώς οραματίζεστε τα επόμενα βήματα των Χαΐνηδων και μία σκέψη για τη νέα χρονιά…

Μια συμβουλή στην Κρήτη λέει: ‘Τα ζάλα σου αρά και βαρά’ (μετάφραση: ‘Τα βήματά σου αραιά και βαριά’). Όσον αφορά για τη νέα χρονιά, δεν ξέρω ποιά χρονιά έχομε και ποιά χρονιά θα έρθει. Δεν σημαδεύω τον χρόνο μου με τα σημάδια των πολλών.

Στις μέρες μας είναι πιο επιτακτική η ανάγκη για ελευθερία του χρόνου απ’ ότι για ελευθερία του χώρου. Τέλος πάντων, αν είναι να κάνω μια ευχή, αυτή θα ήτανε ‘Καλή Φώτιση’.

Πληροφορίες

• ΘΕΑΤΡΟ ΡΟΕΣ, Ιάκχου 16, Γκάζι, Αθήνα, 2103474312, Ώρα έναρξης: 22.00.
• ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ, Παρασκευή 6, 13 και 20 Ιανουαρίου, Σάββατο 7, 14 και 21 Ιανουαρίου.
• ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ Προπώληση 12 euro, Στο ταμείο κανονικό: 15 euro, μειωμένο*: 12 euro, (*) μειωμένο: άνεργοι, φοιτητές, παιδιά, ΑΜΕΑ. Εισιτήρια ticketservices.gr.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις