Είδαμε τον “Διάλογο” του Σταύρου Ξαρχάκου – Μια πολύτιμη εμπειρία

Διάλογος. Η “γέφυρα” που συνδέει ανθρώπους, ιδέες και ολόκληρους κόσμους. Εκεί όπου η κατανόηση προηγείται της απάντησης και η ακρόαση είναι εξίσου σημαντική με την ομιλία. Σε μια εποχή που τα κοινωνικά δίκτυα και οι δημόσιες συζητήσεις μοιάζουν με αέναους παράλληλους μονολόγους, ο διάλογος φαντάζει σαν μια “τέχνη” ξεχασμένη.

Αυτό τον θεμέλιο λίθο κάθε επικοινωνίας, βάζει τόσο εύστοχα και επίκαιρα σαν κεντρική ιδέα ο αεικίνητος Σταύρος Ξαρχάκος, επιλέγοντας συνειδητά να βασίσει τη νέα του μουσική παράσταση σε αυτή την ιδέα. Σε ένα πεδίο συνεννόησης, όπου δύο ή και περισσότεροι κόσμοι προσπαθούν να “ακουμπήσουν” και να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον.

Μια πράξη ανοιχτότητας, εμπιστοσύνης και γενναιοδωρίας.

Αυτή ήταν η πρόκληση πίσω από την παράσταση “Διάλογος” που παρακολουθήσαμε το βράδυ της Τρίτης 25 Φεβρουαρίου στο θέατρο Παλλάς, στη σκηνή του οποίου ο σπουδαίος Μαέστρος ξαναέσμιξε με την Ελεονώρα Ζουγανέλη και την Ηρώ Σαΐα.

Μετά από την εκρηκτική τους πρώτη σύμπραξη στο Μουσείο της Ακρόπολης, οι δύο ερμηνεύτριες βυθίστηκαν ξανά στο ιδιοσυγκρασιακό μουσικό σύμπαν του Σταύρου Ξαρχάκου, ερμηνεύοντας τραγούδια-ορόσημο, με τα οποία ταυτίστηκαν γενιές και γενιές. Και αυτός ο διάλογος -πάνω και κάτω από τη σκηνή – ήταν έντονος και γεμάτος στιβαρούς συμβολισμούς.

Σταύρος Ξαρχάκος – Μία πολύτιμη εμπειρία

Καθώς περνούν τα χρόνια, νιώθουμε όλο και πιο έντονα το πόσο πολύτιμη είναι η εμπειρία να βλέπεις τον Σταύρο Ξαρχάκο να διευθύνει πάνω στη σκηνή. Και αυτό γιατί κάθε φορά καταφέρνει να κομίζει κάτι διαφορετικό, είτε στις ερμηνείες του είτε στον τρόπο που “ενώνονται” οι μουσικές του και οι άνθρωποι, είτε στο ίδιο το συναίσθημα.

Οι δύο πρωταγωνίστριες της βραδιάς εμφανίστηκαν ντυμένες στα μαύρα και στάθηκαν στις θέσεις τους. Μαζί τους ο Σταύρος Ξαρχάκος που “πνίγηκε” στα χειροκροτήματα. Το ξεκίνημα της βραδιάς είναι ιδανικό γιατί γίνεται με δύο τραγούδια που κλείνουν στους στίχους τους τον ποιητικό παλμό του Νίκου Γκάτσου και μαζί του τη νεότερη ιστορία του τόπου μας. “Τούτος ο Τόπος” από την Ηρώ Σαΐα και “Μάνα μου Ελλάς” από το σύνολο των μουσικών και την Ελεωνόρα έκαναν τη δυναμική αρχή.

Οι δύο ερμηνεύτριες σηκώνονται διαδοχικά για να τραγουδήσουν, ενώ κάποιες φορές και οι δύο όρθιες μοιράζονται την εμπειρία, κοιτάζονται με νόημα και στρέφουν το βλέμμα τους τον Μαέστρο.

Η “Χοντρομπαλού” έρχεται σαν έκπληξη, με τη βαθιά φωνή του Ξαρχάκου να αφηγείται τους πρώτους στίχους και την Ηρώ Σαΐα να ερμηνεύει με τον Νεοκλή Νεοφυτίδη στο πιάνο. Ο Μαέστρος “χορογραφεί” στη σκηνή, δεν του ξεφεύγει τίποτα και “ενώνει” με τα δάκτυλά του τα αόρατα νήματα ανάμεσα σε όλους.

Τη σκυτάλη παίρνει η Ελεωνόρα Ζουγανέλη, την οποία πρώτη φορά είδαμε τόσο εσωστρεφή και συγκεντρωμένη. Τα “Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι” και “Η Νύχτα” ακούγονται με ένα διαφορετικό ύφος που εκπλήσσει ευχάριστα.

Ακολούθησαν δύο από τα αγαπημένα τραγούδια της Σαΐα – όπως μας είχε πει σε συνέντευξή της στο News 24/7, “Τα τρένα που φύγαν” (μια φράση που αναμφισβήτητα έφερε στο μυαλό όλων τα Τέμπη) και το “Καίγομαι Καίγομαι” που ήταν πιο “διονυσιακό” και μεγαλειώδες από κάθε άλλη φορά.

Ο Σταύρος Ξαρχάκος καθισμένος μπροστά από τις ερμηνεύτριες μάς διηγείται την ιστορία πίσω από τους στίχους του “Ξένου” και έναν άτυπο “διαγωνισμό στιχουργικής” ανάμεσα σε δύο καλούς του φίλους. Στον Μάνο Χατζιδάκι και στον Νίκο Γκάτσο. Οι στίχοι που έγραψε ο Χατζιδάκις με τίτλο “Ο Ρόνι” και οι στίχοι που έγραψε ο Γκάτσος με τίτλο “Ο Ξένος” διαβάστηκαν από τον Ξαρχάκο και η αίθουσα αμέσως κατάλαβε από την τονικότητα της φωνής του ποιους στίχους λάτρεψε και επέλεξε.

Από τις καλύτερες στιγμές της βραδιάς – την οποία ο Μαέστρος άκουσε με μεγάλη προσήλωση – ήταν η ερμηνεία της Σαΐα στο απαιτητικό “Βάλε τον ήλιο Σύνορο” – που έφερε στη μνήμη μας τη χροιά της Νάνας Μούσχουρη (1972). Στο τέλος πήρε το πολύτιμο χειροκρότημα του Μαέστρου, αλλά και όλης της αίθουσας.

Μετά την ανατριχιαστικά λυρική “Μεγάλη Παρασκευή”, η Σαΐα τραγούδησε το αγαπημένο “Είν’ αρρώστια τα τραγούδια”, σε στίχους Μάνου Ελευθερίου.

Σε ένα σύνολο περίπου 25 τραγουδιών, η μόνη φορά που είδαμε Ξαρχάκο – Σαΐα – Ζουγανέλη να έρχονται πολύ κοντά στη σκηνή, ήταν στο τραγούδι “Στου Όθωνα τα χρόνια” –  στη φράση: “Εστείλαμε φιρμάνι, κι ήρθαν οι πολισμάνοι και διώξαν όλα τα θεριά”.

Ένα σύντομο μάθημα πορτογαλικής κιθάρας και ένας εποικοδομητικός Διάλογος

Μετά από ένα σύντομο μάθημα από τον Ξαρχάκο πάνω στο τι εστί “δραματική” πορτογαλική κιθάρα για fados και πόσο διαφορετική ακούγεται σε σχέση με την “κανονική”, βαίνουμε προς το φινάλε της βραδιάς με τη “Βαρκαρόλα” που δεν περιμέναμε, το “Δίχτυ” που περιμέναμε, αλλά και το “Καλντερίμι” από την Ελεωνόρα που καταχειροκροτήθηκε.

Αφού είπαμε … δεν πειράζει θα έρθει άσπρη μέρα και για μας, χωρίς ίσως να το εννοούμε, ήρθε το φινάλε με ομοβροντία ξαρχακικών “διαμαντιών” και όλους τους μουσικούς να χαμογελούν έχοντας ολοκληρώσει άλλη μια απαιτητική βραδιά υπό το άγρυπνο βλέμμα του Ξαρχάκου.  “Άπονη Ζωή”, “Μάτια βουρκωμένα”, “Υπομονή”…

Εν τέλει, ο Διάλογος δεν ήταν απλώς μια μουσική συνάντηση, αλλά μια εμπειρία μιας άλλης ακρόασης των σπουδαίων αυτών τραγουδιών. Η Ηρώ Σαΐα, με την άνεση που της δίνει η πολυετής συνεργασία της με τον Σταύρο Ξαρχάκο, απέδωσε τα τραγούδια του με σιγουριά και αμεσότητα, ενώ η Ελεωνόρα Ζουγανέλη, αν και πιο συγκρατημένη, αντιμετώπισε το ρεπερτόριο με σεβασμό και ευαισθησία.

Η παρουσία του Ξαρχάκου στη σκηνή δεν ήταν απλώς διευθυντική· ήταν -όπως πάντα- η ψυχή του προγράμματος, ο συνδετικός κρίκος που έδωσε νόημα στη συνύπαρξη των δύο ερμηνευτριών. Και τελικά, κάθε τέτοια συνάντηση είναι ένα πολύτιμο μάθημα για τις αισθήσεις και για την ψυχή. Όχι μόνο για τις δύο τραγουδίστριες, αλλά και για εμάς το κοινό του.