Εννέα συνθέτες απαντούν: Τι θα συνέβαινε αν δεν υπήρχε πια μουσική;

Μια ξεχωριστή μουσική συνάντηση φιλοξενείται στην Κάμιρο της εταιρείας θεάτρου Θέρος. Στο κέντρο του αθηναϊκού (και βακαλοπουλικού κόσμου), την Κυψελη, η Ηλέκτρα Ελληνικιώτη και οι συνεργάτες της, 14 μήνες μετά την εμφάνιση των Μεταμφιέσεων της «Γραμμής του Ορίζοντος», τις ραδιοφωνικές εκπομπές, την εικαστική έκθεση και τη θεατρική παράσταση, παρουσιάζουν τον επόμενο σταθμό της διαδρομής τους στο έργο του Χρήστου Βακαλόπουλου, τις μουσικές μεταμφιέσεις, τις συναυλίες, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Γρηγόρη Ελευθερίου και τον τίτλο «Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την ανθρωπότητα, το φάντασμα των μη προγραμματισμένων ήχων».

Εννέα συνθέτες προερχόμενοι από διαφορετικές μουσικές αφετηρίες, έχοντας χαράξει ξεχωριστή καλλιτεχνική πορεία, συναντιούνται στην Κάμιρο με έναν κοινό σκοπό: να συνθέσουν μουσική σαν να μην υπήρχε πριν. Και οι ακροατές ενεργά να παρατηρήσουν εννέα διαφορετικά μυαλά, εννέα διαφορετικές πένες, εννέα διαφορετικούς τρόπους εργασίας. Στη διάθεσή τους, εννέα ταλαντούχοι εκτελεστές με τη δική τους ξεχωριστή διαδρομή, χορδές, σωλήνες, επιφάνειες που δίνουν με τη σειρά τους τη σκυτάλη σε όλους όσοι θα βρεθούν στην Κάμιρο.

Εμείς μιλήσαμε με τον Γρηγόρη Ελευθερίου που έχει την καλλιτεχνική επιμέλεια της δράσης αυτής για τη δράση αυτή, αλλά και με την Ηλέκτρα Ελληνικιώτη –ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Θεάτρου «Θέρος»- που τα τελευταία πέντε χρόνια μελετά και δουλεύει πάνω στο έργο του Χρήστου Βακαλόπουλου η «Γραμμή του Ορίζοντος» για την πορεία και το μέλλον της Καμίρου.

“Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την ανθρωπότητα, το φάντασμα των μη προγραμματισμένων ήχων”…
Γρηγόρης Ελευθερίου: Το φάντασμα αυτό είναι η ελπίδα. Θα πει κανείς “γιατί;”. Η μουσική και ο ήχος έχουν φοβερή δύναμη, είναι ένα τόσο άμεσο και επιδραστικό μέσο. Είναι ο λόγος που σε κάθε μορφή ιεροτελεστίας από πάντα, οι άνθρωποι είχαν μουσική, με όποια μορφή επέτρεπε η εποχή. Ήταν κάτι το ιερό, θρησκευτικό ή μη, μάζευε τους ανθρώπους, τους έβαζε να σκεφτούν, να γλεντήσουν, να υπηρετήσουν έναν κοινό σκοπό. Σήμερα; Τι γίνεται σήμερα; Η μουσική μάς παρέχεται απλόχερα σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους, διακοσμεί τα πάντα, μας προωθούνται μουσικές σε λίστες “για πρωινό τρέξιμο”, “για μαγείρεμα”, “για οδήγηση”, “για βίγκαν πρωινό” και χιλιάδες άλλα κουτάκια. Η μουσική τεμαχίστηκε, έγινε ένα προϊόν και έχει μπει στο διάδρομο με τις φρυγανιές. Όλη η μαγεία της και η δύναμή της κατέληξε στον διάδρομο με τις φρυγανιές, με κάθε σεβασμό προς αυτές. Οι μη προγραμματισμένοι ήχοι, στο μυαλό μου, αντιστέκονται ακόμα σε αυτόν τον τεμαχισμό, υπάρχουν ολόκληροι και με καμάρι, θέλοντας να μπουν μέσα μας και να μας κάνουν να αισθανθούμε, να σκεφτούμε, το οικείο ή το ανοίκειο. Οπότε από εκεί που στη μία περίπτωση η μουσική μάς κάνει καταναλωτές, τώρα μας κάνει πιο σκεπτόμενους και πλουσιότερους συναισθηματικά. Αυτό είναι αυτοί οι ήχοι και γι’ αυτό είναι η ελπίδα.

Η τέχνη μάς βοηθάει να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε μόνο δίποδα που παράγουμε πλαστικό.

Τι θα συνέβαινε, αν πράγματι, δεν υπήρχε πια μουσική;
Γρηγόρης Ελευθερίου: Αυτό δεν μπορεί παρά να το απαντήσει κανείς υποθετικά και θολά. Η μουσική και η τέχνη ξυπνά κάτι μέσα μας, κάτι που σχετίζεται με το συλλογικό ή μη ασυνείδητο και με κάτι βαθιά υπαρξιακό. Η τέχνη μάς βοηθάει να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε μόνο δίποδα που παράγουμε πλαστικό (να ένας κυνικός όρος για τους ανθρώπους). Η τέχνη μας βοηθά να λέμε ιστορίες, με ή χωρίς λόγια, μας κάνει να πιάνουμε τα χέρια αγνώστων (προ κόβιντ) και να χορεύουμε, μας κάνει να συζητάμε, μας θυμίζει ποιοι είμαστε και που θέλουμε να πάμε, ή μας κάνει να τα ξεχνάμε όλα αυτά. Φαντάζομαι να μην υπήρχε η μουσική και η τέχνη, να χάναμε τα παραπάνω. Είναι κάπως τρομακτικό.

Θα ακούσουμε μια μουσική που δεν ανήκει στις λίστες κάποιας πλατφόρμας, μια μουσική που δε χωράει σε διάδρομο κάποιου σουπερμάρκετ, αλλά ταυτόχρονα μια μουσική που μας δίνει μια σκυτάλη να παρατηρήσουμε τον κάθε ήχο ξεχωριστά και να μας κάνει να αισθανθούμε κάτι λιγότερο οικείο.

Πώς επιλέξατε τους εννέα συνθέτες που συμμετέχουν; Τι θα ακούσουμε στις μουσικές μεταμφιέσεις και πώς επικοινωνούν με το έργο του Βακαλόπουλου;
Γρηγόρης Ελευθερίου: Οι 9 συνθέτες είμαστε πολύ διαφορετικοί μεταξύ μας, αλλά όλοι θεωρώ πως έχουμε κοινή φιλοσοφική και καλλιτεχνική βάση για να πλαισιώσουμε αυτήν την συναυλία. Με κάποιους συνθέτες και κάποιες συνθέτριες είχαμε ήδη δουλέψει στο παρελθόν και με άλλους/άλλες γνωριστήκαμε στην αναζήτησή μου για τις συναυλίες. Έχουμε συνθέτες που έχουν εμπειρία στη συναυλιακή ορχηστρική μουσική, άλλους που προέρχονται από το ευρύ φάσμα της ποπ μουσικής και άλλους που ερευνούν σε βάθος τα ηχητικά φαινόμενα και τις χροιές. Όλοι και όλες μας έχουμε την ίδια παλέτα: κοντραμπάσο, βιολί, κλαρίνο, κιθάρα, πιάνο, φωνές, κρουστά και τον ίδιο τον χώρο. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να δει κανείς την εργασία διαφορετικών συνθετών με τα ίδια ηχητικά υλικά. Θα ακούσουμε μια μουσική που δεν ανήκει στις λίστες κάποιας πλατφόρμας, μια μουσική που δε χωράει σε διάδρομο κάποιου σουπερμάρκετ, αλλά ταυτόχρονα μια μουσική που μας δίνει μια σκυτάλη να παρατηρήσουμε τον κάθε ήχο ξεχωριστά και να μας κάνει να αισθανθούμε κάτι λιγότερο οικείο. Σχετικά με τον Βακαλόπουλο, η όλη ιδέα ξεκίνησε από τη φράση “δεν υπάρχει πια μουσική” που υπάρχει μέσα στη “Γραμμή του Ορίζοντος”. Δεν υπάρχει πια μουσική, επειδή την τεμαχίσαμε και της φερθήκαμε όπως της φερθήκαμε, λέω εγώ. Και τώρα πάμε να την καλέσουμε πίσω, οι συνθέτες, οι εκτελεστές και οι ακροατές. Όλοι με την ίδια σημασία. Θα έρθει…;

14 μήνες μετά την εμφάνιση των Μεταμφιέσεων της «Γραμμής του Ορίζοντος», έχετε ήδη παρουσιάσει ραδιοφωνικές εκπομπές, εικαστική έκθεση και θεατρική παράσταση που εμπνέονται από το εμβληματικό έργο του Χρήστου Βακαλόπουλου. Οι συναυλίες είναι ο επόμενος σταθμός της διαδρομής σας. Μιλήστε μας για τη μέχρι τώρα πορεία της. Τι ονειρεύεστε για τους επόμενους σταθμούς της.
Ηλέκτρα Ελληνικιώτη: Οι Μεταμφιέσεις της «γραμμής του οριζοντος» φτάνουν σιγά σιγά στο τέλος τους. Με κάποιο τρόπο όμως μοιάζει όλες τους, να οδηγούν περισσότερο σε μια αρχή παρά σε ένα τέλος. Πρώτα πρώτα το γεγονός ότι υπήρξαν η αφορμή για να γνωριστούμε με τόσους δημιουργούς. Έπειτα ακούγοντας και βλέποντας την ιστορία της Ρέας Φραντζή μέσα από τόσες ματιές, κατέστη σαφές ότι είναι μια ιστορία που δεν εξαντλείται. Για εμάς αποτελεί ήδη μια σπάνια εμπειρία, αφενός μεν γιατί μπήκαμε στη διαδικασία να ανοιχτούμε δημιουργικά σε περιοχές που μας ήταν άγνωστες, αφετέρου γιατί αποτελεί το έργο με το οποίο ασχοληθήκαμε για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Και παρά το τόσο μεγάλο διάστημα, νιώθουμε ακόμα πως δεν έχει εξαντληθεί! Γι’αυτο και στους επόμενους σταθμούς των «Μεταμφιέσεων» σχεδιάζουμε μια ψηφιακή τους και μια έντυπη εκδοχή, καθώς και το ταξίδι τους σε άλλες πολείς της Ελλάδας. Σε προσωπικό επίπεδο, νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη για τους συνεργάτες μου που ανέλαβαν την επιμέλεια των επιμέρους προγραμμάτων, τη Δήμητρα Λιάκουρα, τη Μαρίλη Ζάρκου και τον Γρηγόρη Ελευθερίου, που με τη δουλειά τους μου έδειξαν άλλες «γραμμές» μέσα στη «γραμμή.

Τα σχέδιά σας για την Κάμιρο, τον χώρο που συστήσατε στο κέντρο του Βακαλοπουλικού και όχι μόνο κόσμου, στην Κυψέλη
Ηλέκτρα Ελληνικιώτη: Η Κάμιρος έχει πάρει το δρόμο της κατά μία έννοια, και πολύ συχνά αποφασίζει για εμάς πριν από εμάς. Είναι σαφώς μεγάλη η απαιτήση, μεγαλύτερη κι από τις δυσκολίες. Όμως το γεγονός ότι προτού καν εμείς αποπειραθούμε ένα ανοιχτό κάλεσμα, η Κάμιρος απέκτησε ένα πρόγραμμά τόσο κοντά στην ταυτοτητα που ονειρευόμασταν όταν ξεκινούσαμε, μας τιμά. Ήδη το 2022 είναι σχεδόν προγραμματισμένο και ευτυχώς συνάδει με τους αρχικούς μας στόχους, για ένα χώρο που δίνει χώρο σε καλλιτέχνες και δουλειές που ορίζονται έξω από το στενό πλαίσιο του «θεάτρου». Μετά, λοιπόν, τους Ματαρόα φιλοξενούμε τους elephas tiliensis με τη «Σεροτονίνη» του Μισέλ Ουελμπέκ και ταυτόχρονα ξεκινάει η Κυψέλη Παραστατικών Τεχνών, ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμά για σκηνοθέτες. Επίσης, από τον Ιανουάριο και για 6 μήνες θα βρίσκεται στην Κάμιρο ως resident director η σκηνοθέτις Ελεάνα Τσίχλη, για τις ιδέες και τη θεματική της οποίας θα μπορούμε να δώσουμε σύντομα λεπτομέρειες (όπως και για το υπόλοιπο προγραμμα)!

Info: Συμμετέχουν οι μουσικοί: Συνθέτες: Γρηγόρης Ελευθερίου, Παύλος Κατσιβέλης, Κωνσταντίνος Κουτρουμπής, Μανόλης Λιανής, Ιωάννης Παναγιώτου, Αιμιλία Παπαθεοχάρη, Gary Salomon, Γιώργος Χανός, Ρωξάνη Χατζηδημητρίου/ Εκτελεστές: Στέλλα Γιαμούρη (πιάνο), Ηρώ Καρτάνου (βιολί), Νίκος Λιάσκος (κοντραμπάσο), Έφη Κούτελου (Κλαρίνο), Κωνσταντίνος Μανωλκίδης (κιθάρα), Αλέξης Στενάκης (σαξόφωνο), Άγγελος Χρηστάκης (κρουστά)

Ημερομηνίες συναυλιών: 17-19 Δεκεμβρίου/Ημέρες και Ώρες: Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 21:00/Γενική Είσοδος: 12€/Πληροφορίες -Κρατήσεις: 2117251384, 6989945228/Προπώληση εισιτηρίων εδώ/Κάμιρος: Ιθάκης 32, 11257, Κυψέλη

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.