Eurovision 1974-2024: Από Μαρινέλλα μέχρι Σάττι – 50 χρόνια ελληνικές συμμετοχές

Στο παρά πέντε του μουσικού διαγωνισμού της Eurovision και εν μέσω (σοβαρών) σχολίων για το τι θα φορέσει η Μαρίνα Σάττι, πώς θα είναι η σκηνική παρουσία και η χορογραφία και αν θα μπορέσει να βγάλει την ψιλή φωνή στη εισαγωγή από το “Ζάρι”… το μυαλό μας πήγε πίσω στις πάλαι ποτέ ελληνικές συμμετοχές, που διέπρεψαν ή βυθίστηκαν στα τάρτατα του βαθμολογικού πίνακα.

Φέτος είναι η 50η χρονιά από τότε που η Ελλάδα συμμετείχε στη Eurovision για πρώτη φορά το 1974. Βέβαια η χώρα μας για διάφορους λόγους “έχασε” την ευκαιρία να διεκδικήσει την πρωτια (λέμε τώρα!) σε έξι μουσικές διοργανώσεις (1975, 1982, 1984, 1986, 1999 και 2000). Άρα ουσιαστικά οι φορές που έχουμε συμμετάσχει σαν χώρα στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό είναι 45.

Θυμίζουμε ότι οι ρίζες του διαγωνισμού της Eurovision βρίσκονται στην πρόθεση να προωθηθεί μέσω διασυνοριακών τηλεοπτικών εκπομπών η συνεργασία μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (EBU) το 1950 ενίσχυσε αυτόν τον σκοπό.

Η λέξη “Eurovision” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο της EBU από τον Βρετανό δημοσιογράφο George Campey, ο οποίος εργαζόταν στην London Evening Standard το 1951. Σε συνέντευξή του είχε πει ότι τελείως τυχαία γράφοντας ένα άρθρο έκανε τη σύνθεση της λέξης Ευρώπη και “vision” για δώσει έναν ευφάνταστη περιγραφή για την… EBU.

Η πρώτη διοργάνωση έλαβε χώρα στις 24 Μαΐου του 1956 στο Λουγκάνο της Ελβετίας με τη συμμετοχή μόνο επτά κρατών (Ολλανδία, Ελβετία, Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία Λουξεμβούργο και Ιταλία).

Eurovision 1974-2024: Όλα ξεκίνησαν από τη Μαρινέλλα και “το αγόρι της”

Η χώρα μας έλαβε μέρος για πρώτη φορά στον 19ο διαγωνισμό τραγουδιού που πραγματοποιήθηκε στο Brighton του Ηνωμένου Βασιλείου στις 6 Απριλίου του 1974. Στο τραγούδι «Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ΄αγόρι μου» που τραγούδησε η Μαρινέλλα, έγραψε στίχους ο Πυθαγόρας και μουσική ο Γιώργος Κατσαρός, ο οποίος διηύθυνε την ζωντανή ορχήστρα εκείνη τη βραδιά (γιατί για αρκετά χρόνια στις πρώτες διοργανώσεις υπήρχε ορχήστρα και τα τραγούδια παίζονταν ζωντανά με μαέστρο).

Η συμμετοχή μας συγκέντρωσε επτά βαθμούς και έλαβε την 11η θέση ανάμεσα σε 17 διαγωνιζόμενους συνολικά.

Την 1η θέση τότε είχε κατακτήσει η Σουηδία με το συγκρότημα ABBA και το θρυλικό πλέον τραγούδι ”Waterloo”. Ένα από τα λίγα τραγούδια που έκαναν εμπορική καριέρα και εκτός διαγωνισμού, από ένα συγκρότημα φυσικά που χάραξε μεγάλη πορεία στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή η νίκη της Σουηδίας στη Eurovision, θα ήταν η αρχή για μια μεγάλη διεθνή καριέρα.

Για την ιστορία τα μέλη των ABBA γνωρίστηκαν το 1970 σε διακοπές στην Κύπρο και το συγκρότημα τιμήθηκε στην 50η επέτειο του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision το 2005, όταν η επιτυχία του “Waterloo” επιλέχθηκε ως το καλύτερο τραγούδι στην ιστορία της διοργάνωσης.

Αν μιλάμε για την πρώτη θέση η Ελλάδα την κατέκτησε το 2005 με την Έλενα Παπαρίζου και το τραγούδι ”My number one”. Με μουσική του Μάνου Ψαλτάκη, Χρήστου Δάντη και στίχους του Χρήστου Δάντη και της Ναταλίας Γερμανού, το “My Number One” έδωσε στην Ελλάδα τη νίκη στην Eurovision.

Τρεις φορές η χώρα μας έχει λάβει την 3η θέση, το 2001 με τους Antique και την Παπαρίζου στο τραγούδι ”Die for you”, το 2004 με τον εκρηκτικό  Σάκη Ρουβά και την ανάποδη τούμπα του στο ”Shake it” και το 2008 με την Καλομοίρα και την σέξι onstage αλλαγή φουστανιού στο ”My secret combination”.

Μάθημα Σολφέζ: “Κάθε μουσικός στην Ευρώπη έψαχνε να δει αν είναι σωστές οι νότες”

Την 5η θέση έχουμε λάβει δύο φορές, μία το 1977 με το “Μάθημα Σολφέζ” και τους Πασχάλη, Μπέσσυ Αργυράκη, Μαριάννα Τόλη και Ρόμπερτ Ουίλιαμς και μία το 1992 με το τραγούδι ”Όλου του κόσμου η Ελπίδα” που ερμήνευσε η Κλεοπάτρα.

Για το Μάθημα Σολφέζ μας είχε μιλήσει και ο Χατζηνάσιος σε συνέντευξή του στο NEWS 24/7 όπου είχε πει ότι με το τραγούδι είχε δημιουργηθεί ολόκληρο κίνημα και ότι κάθε μουσικός προσπαθούσε να επιβεβαιώσει τη μελωδία, να δει αν οι νότες είναι σωστές.

“Αν το κομμάτι το είχε γράψει κάποιος Ιταλός και άξιζε τον κόπο – ήταν δηλαδή ωραίο τραγούδι – θα πήγαινα στο πιάνο να δω είναι οι νότες αντίστοιχες με τα πλήκτρα. Να καταλάβω τι είναι ντο-φα-φα-φα. Πήγαν όλοι στα οργανάκια τους – μιλάμε για εκατομμύρια ανθρώπους και όλη η Ευρώπη τραγουδούσε. […] Δεν είχα κάποιον στόχο να πάω στο διαγωνισμό. Πήγα γιατί βρήκα τον “κώδικα” περισσότερο και θα παίρναμε μια καλή θέση. Τις προηγούμενες χρονιές βγαίναμε τελευταίοι και πίστευα ότι βρήκα μια ιδέα, ένα τραγούδι για να πάμε πολύ καλά.” μας είχε πει ο συνθέτης του τραγουδιού Γιώργος Χατζηνάσιος.

Τα ευχάριστα νέα; Η Ελλάδα δεν έχει τερματίσει ποτέ τελευταία

Από το 2014 έως το 2023, η Ελλάδα δεν κατάφερε να φτάσει στην πρώτη δεκάδα, ενώ απέτυχε να προκριθεί στον τελικό τρεις φορές (2016, 2018, 2023). Το 2021, η Stefania κατάφερε να βάλει τη χώρα πίσω στην πρώτη δεκάδα για πρώτη φορά από το 2013, τερματίζοντας στη δέκατη θέση με το τραγούδι “Last Dance”, ακολουθούμενη από μια όγδοη θέση από την Αμάντα Γεωργιάδη Τένφιορντ με το τραγούδι “Die Together” το 2022.

Το 2024 την Ελλάδα εκπροσωπεί η Μαρίνα Σάττι και το “Ζάρι”, ένα τραγούδι που έχει διχάσει (παλιά μας τέχνη κόσκινο) το ελληνικό κοινό, με τους μισούς να το λατρεύουν και τους άλλους μισούς να λένε ότι κλείσαμε ραντεβού με την αποτυχία.

Πάντως τα στοιχήματα της περασμένης εβδομάδας είχαν την Ελλάδα με τη Σάττι στην 6η θέση, με το Nemo και την Ελβετία στην πρώτη, την Κροατία (Baby Lasagna – “Rim Tim Tagi Dim”) στη δεύτερη, την Ολλανδία (Joost Klein – “Europapa”) στην τρίτη και την Ιταλία (Angelina Mango – “La noia”) στην τέταρτη.

Ανήμερα του πρώτου ημιτελικού (7/5) – αν και όλα είναι ρευστά – στο eurovisionworld.com βλέπουμε την Κροατία στην κορυφή των στοιχημάτων για τη νίκη και ακολουθούν: η Ελβετία, η Ιταλία, η Ουκρανία και η Ιρλανδία με την Ελλάδα να βρίσκεται στην ένατη θέση, μπροστά από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Τζίμης Μακούλης, Νάνα Μούσχουρη και Βίκυ Λέανδρος

Πριν συμμετάσχει η χώρα μας στον διαγωνισμό, κάποιοι τραγουδιστές από την Ελλάδα εκπροσώπησαν με τις φωνές τους άλλες χώρες.

Την αρχή έκανε ο Τζίμης Μακούλης το 1961. Ένας από τους χαρακτηριστικότερους εκπροσώπους της ελαφράς μουσικής της δεκαετίας του ’50, με τη φωνή βαρύτονου, ο Μακούλης ερμήνευσε το τραγούδι “Sehnsucht” (“Λαχτάρα”) για τη Αυστρία και κατέλαβε την 15η θέση σε 16 συμμετοχές.

Θυμίσουμε ότι το όνομα του Τζίμη Μακούλη έχει ταυτιστεί με τα τραγούδια του Γιώργου Μουζάκη: “Ένας φίλος ήρθε απόψε απ’ τα παλιά”, “Βίρα τις άγκυρες” και “Γλυκιά Μαντόνα”, καθώς και με κάποια τραγούδια του  Γιώργου Κορολόγου: “Για σένα ωραία μου μαντάμ”, “Γιατί κλαις μπεμπέκα”.

Η διεθνούς φήμης Ελληνίδα καλλιτέχνις Νάνα Μούσχουρη προσγειώθηκε από το πουθενά στον διαγωνισμό της Eurovision το 1963. Μόλις έναν χρόνο πριν ο τρισμέγιστος Quincy Jones, την είχε ακούσει στο Φεστιβάλ της Βαρκελώνης και την κάλεσε στις ΗΠΑ για να ηχογραφήσει τον πρώτο αμερικάνικο δίσκο της με τίτλο “The girl from Greece sings”.

Την επόμενη χρονιά εκπροσωπεί το Λουξεμβούργο στο διαγωνισμό της Eurovision στο Λονδίνο με το “A force de prier”. Παρόλο που δεν κέρδισε στον διαγωνισμό, αποτέλεσε μια από τις πρώτες επιτυχίες της που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.

Ακολούθησε το 1965 η Γιοβάννα που προκρίθηκε μέσω εθνικού διαγωνισμού να εκπροσωπήσει την Ελβετία με το γαλλόφωνο τραγούδι “Non, à jamais sans toi” στο διαγωνισμό της Eurovision, που έλαβε χώρα στη Νάπολη της Ιταλίας. Πήρε την 8η θέση. Εκπροσωπώντας την Ελλάδα, η Γιοβάννα έλαβε μέρος το 1962 στο φεστιβάλ στο Sopot της Πολωνίας. με το αδισκογράφητο τραγούδι των Μίμη Πλέσσα – Κώστα Κινδύνη “Τι κρίμα”.

Ανάμεσα σε 24 κράτη κέρδισε το πρώτο βραβείο και μετά τη βράβευση δεν γύρισε στην Ελλάδα. Ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση, όπου με τριακονταπενταμελή ορχήστρα και διευθυντή τον Μίμη Πλέσσα, έκανε πενήντα κοντσέρτα σε Μόσχα, Λένινγκραντ, Τιφλίδα, Κριμαία κ.αλ. γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία.

Στις 25 Μαρτίου του 1972, στο Usher Hall στο Εδιμβούργο, η 20χρονη Βίκυ Λέανδρος κατέκτησε την πρώτη θέση στον διαγωνισμό, εκπροσωπώντας το Λουξεμβούργο με το τραγούδι “Apres toi”.

To τραγούδι αυτό θα ηχογραφήθηκε σε 7 γλώσσες και πούλησε πάνω από 6.000.000 δίσκους. Θεωρείται ένα από τα τραγούδια με τις περισσότερες πωλήσεις παγκοσμίως για το 1972. To 1967 είχε ξαναβρεθεί στη Eurovision με το “L’Amour Est Bleu”, πάλι εκπροσωπώντας το Λουξεμβούργο.