Godspeed You! Black Emperor: Μια συναυλία χωρίς κινητά και με αισθήσεις στα άκρα

Η καλλιτεχνική κολλεκτίβα-φαινόμενο της διεθνούς post-rock σκηνής ήρθε στο Ηρώδειο και άνοιξε μια ρωγμή στον χωροχρόνο μας.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΕΜΕΤΗΣ
18 Ιουλίου 2022 13:23

Πώς μπορείς να καταλάβεις αν μια συναυλία ήταν καλή; Μα προφανώς, από τις πρώτες αντιδράσεις αμέσως μετά το τέλος της, εκείνη τη στιγμή που ακόμη το μυαλό δεν έχει αποκοπεί από αυτό που έλαβε ως πληροφορία, ή εν προκειμένω, ως βίωμα.

Αυτές οι γραμμές γράφονται αρκετές ώρες μετά το πέρας της συναυλίας των Godspeed You! Black Emperor στο Ηρώδειο, ωστόσο η εντύπωση είναι ακριβώς η ίδια με εκείνη που υπήρχε λίγα λεπτά μετά την ολοκλήρωσή της: Εμπειρία. Εμπειρία με τα όλα της, και με αισθήσεις που ακολούθησαν τα πεπραγμένα της μουσικής κολεκτίβας από το Μόντρεαλ του Καναδά, με ένα μυσταγωγικό παλμό.

Για τον υπογράφοντα του κειμένου ήταν η δεύτερη φορά που τους παρακολουθούσε ζωντανά. Η πρώτη ήταν τον Μάιο του 2018, προ πανδημίας δηλαδή, στο Gazi Music Hall της Ιεράς Οδού. Τότε είχα επιβεβαιώσει μέσα μου το γιατί οι Godspeed θεωρούνται ως μια από τις επιδραστικότερες μπάντες της σύγχρονης ιστορίας της μουσικής, και κυρίως, γιατί παρότι χαρακτηρίζονται ως “πατριάρχες” του post-rock, αυτό που κάνουν ξεπερνά τα όποια στεγανά του είδους.

NEWS 24/7

Το 2018 οι διοργανωτές του live είχαν αναγκαστεί να αλλάξουν χώρο λόγω της αυξημένης ζήτησης εισιτηρίων και εν συνεχεία, οι Καναδοί δικαίωσαν κάθε προσδοκία, πάνω στη σκηνή. Οκτώ μουσικοί τότε, οκτώ και τώρα, και οι προσδοκίες απόλυτα ικανοποιημένες, σε μια όμορφη επανάληψη της ιστορίας. Με χώρο βέβαια διαφορετικό, με ο,τι συνεπάγεται αυτό για το πώς μπορεί να επηρεάσει το Ηρώδειο την όλη συνθήκη.

Όπως και το 2018, έτσι και στο Ηρώδειο το live ξεκίνησε λοιπόν με τη λέξη hope να αποτυπώνεται στο video wall για αρκετή ώρα κατά τη διάρκεια του εναρκτήριου “Hope Drone”. Ακολούθησαν περίπου 90 λεπτά ζωντανής “μουσικής αρχιτεκτονικής” (ας μου επιτραπεί ο όρος) με τους μουσικούς να χτίζουν τα κομμάτια τους, νότα τη νότα.

Κεντρικός ρόλος στη δόμηση του έργου που αποσυντιθεται και ανασυντίθεται από το μηδέν μπροστά στο κοινό, έχει πάντοτε το βιολί της Sophie Trudeau και το μπάσο. Και εκεί που αποκρυσταλλώνεται ένα σχεδόν πένθιμο και distorted ηχητικό πεδίο που συνάδει πλήρως με την ευρύτερη σκοτεινιά των εμφανίσεων των Godspeed (κανένας φωτισμός, μόνο πλάνα στο video wall πίσω τους), το βιολί είναι αυτό που θα οδηγήσει στα επικά ξεσπάσματα των συνθέσεών του. Όπερ και εγένετο. Αργόσυρτοι σκληροί ήχοι, με ονειρικά ξεσπάσματα σε αρμονική ακολουθία, μέσα στο απόλυτο σκοτάδι, και με το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού να ολοκληρώνει το υπερβατικό σκηνικό.

Κάποιοι είπαν βέβαια πως από την όλη εμφάνιση θα μπορούσε να απουσιάζει το πανί που εξυπηρετούσε τις προβολές των βίντεο που συνοδεύουν τους ήχους των Καναδών, καθώς έμοιαζε να τους “αποσυνδέει” από τον χώρο.

NEWS 24/7

Πρακτικά δεν ξέρω πώς θα μπορούσε να στηθεί τεχνικά κάτι τέτοιο, να αποτυπώνονταν δηλαδή τα πλάνα στα αρχαία μάρμαρα, αλλά μπορώ να αντιληφθώ τη κριτική. Οι “γυμνοί” Godspeed You! Black Emperor μέσα στο Ηρώδειο, χωρίς τίποτα από πίσω τους, θα ήταν μια ακόμη πιο άρτια εικόνα σε σχέση με το θέαμα που παρουσίαζαν. Από την άλλη, τα βίντεο που προβάλλονται σε κάθε συναυλία τους είναι αναπόσπαστο κομμάτι των παραστάσεών τους, και αυτό δεν θα μπορούσε με κανένα τρόπο να αναιρεθεί, καθώς το τελικό αποτέλεσμα είναι πάντοτε οπτικοακουστικό. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο άλλωστε, το live καθυστέρησε να αρχίσει κατά μισή ώρα, έτσι ώστε να έχει νυχτώσει πλήρως και τα βίντεο του Karl Lemieux και του Philippe Leonard, να φαίνονται καθαρά.

Άλλοι σχολίασαν επίσης τον υπερκινητικό ντράμερ της μπάντας, Aidan Girt, που έμοιαζε με μια άχρονη φιγούρα που χανόταν στο background πίσω από το πανί και επέστρεφε για να χτυπήσει το σύνθημα για την απογείωση, σαν μια ενέργεια που διαχέεται στο φάσμα του θορύβου, και επανεμφανίζεται για να του δώσει σχήμα και μορφή. Όρθιοι, καθιστοί ή οκλαδόν πάνω στη σκηνή, οι υπόλοιποι επτά της κολεκτίβας, μας πήραν από το χέρι και μας έδειξαν πώς γίνεται να περνάς από τους δύστροπους και ενοχλητικούς παραμορφωμένους ήχους των εγχόρδων που μοιάζουν με παλιρροϊκά κύματα, στην απόλυτη αγαλλίαση και ψυχική ανάταση, μέσα σε λίγα μόλις λεπτά. Και τούμπαλιν.

Μετάβαση. Αυτή είναι μάλλον η λέξη που μπορεί να περιγράψει αυτό που είδαμε. Μετάβαση από την απλή αντίληψη των ηχοχρωμάτων, σε μια διάσταση που η συμβατική πρόσληψη της μουσικής έχει δώσει τη θέση της σε κάτι σχεδόν υπερφυσικό. Μετάβαση από τη δυστοπία, στην ελπίδα, τη λύτρωση και τη κάθαρση.

Τι λέγαμε στην αρχή του κειμένου; Μούδιασμα και χαμόγελα μετά το τέλος του live.

Στις συζητήσεις που κάναμε με φίλους και γνωστούς, η επωδός ήταν μια: “Ήταν αυτό που έπρεπε, και όσο έπρεπε”, παρότι ίσως να ελπίζαμε σε ένα encore. Χωρίς φιοριτούρες και υπερβολές, χωρίς καν support band.

Οι Καναδοί βγήκαν στη σκηνή, έδωσαν το ρεσιτάλ τους, μας κούρδισαν στον ρυθμό και την αισθητική τους, μας πήραν μαζί τους σε ένα σύντομο ταξίδι στον χωροχρόνο που εκ των αναμνήσεων κρατάει πολύ, και μας έγνεψαν αντίο, ένας – ένας αποχωρώντας. Χωρίς να πουν λέξη. Και γιατί να πεις λέξη όταν μιλάς με τη μουσική σου και με τη στάση ζωής σου τόσα χρόνια; Το μοτίβο που ακολουθούν εδώ και τριάντα χρόνια, είναι άλλωστε το εξής:

“No Singer, No Leader, No Interviews, No Press Photos”.

Καμία εδραιωμένη ιεραρχία, αλλά Ένας ενεργός οργανισμός στον οποίο κάθε μέλος έχει την ίδια δύναμη να συνεισφέρει και να επωφεληθεί από τους καρπούς της εργασίας, με συνέπεια που άλλες κολεκτίβες δεν έχουν καταφέρει να ακολουθήσουν (όπως οι Broken Social Scene). Η μουσική, η δημιουργία, ξεπερνούν τα πρόσωπα και τις δηλώσεις. Γίνονται δήλωση, μια απρόσωπη και διαχρονική “προπαγάνδα” της πράξης που προκύπτει μέσα από τη συλλογική δράση.

Γιατί επίσης να σηκώσεις το κινητό να τραβήξεις πλάνα, όταν το έργο που παρακολουθείς σε καθηλώνει τόσο; Και στο Ηρώδειο, τα αναμμένα κινητά έλειπαν.

Υπήρχαν μόνο αναμμένες αισθήσεις.

ΥΓ. Ένα μπράβο για το κοινό, που εκτός από το να μην “ανάψει” τα κινητά του χαλώντας την ατμόσφαιρα, παρέμεινε απόλυτα ήσυχο στις πιο “σιωπηλές” στιγμές του live.