H Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων στο Carnegie Hall δεν είναι κάτι δεδομένο

Στις 3 Νοεμβρίου το Carnegie Hall, o θρυλικός συναυλιακός χώρος στο Midtown Manhattan της Νέας Υόρκης, θα γεμίσει από νεαρούς Έλληνες μουσικούς και αυτός είναι ένας μικρός θρίαμβος για την ΕΛΣΟΝ.

H Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων θα ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη και υπό τη μουσική διεύθυνση του καλλιτεχνικού της διευθυντή, Διονύση Γραμμένου θα πραγματοποιήσει την πρώτη της εμφάνιση σε μια από τις πλέον εμβληματικές αίθουσες συναυλιών του κόσμου, στο Stern Auditorium / Perelman Stage του Carnegie Hall.

Με αφορμή αυτό το ταξίδι της ΕΛΣΟΝ στη Νέα Υόρκη συναντήσαμε τον διαπρεπή μουσικό Διονύση Γραμμένο σε μια συζήτηση δημοσιογράφων το απόγευμα της Δευτέρας (14/10), πάνω στο Πλωτό Μουσείο Νεράιδα στη Μαρίνα Φλοίσβου και μάθαμε όλες τις λεπτομέρειες.

“Δεν είναι καθόλου δεδομένο το ότι μία ελληνική ορχήστρα θα δώσει συναυλία στο Carnegie Hall, πόσο μάλλον με νέους μουσικούς” μας λέει ο καταξιωμένος μουσικός Διονύσης Γραμμένος, ο οποίος ίδρυσε την Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων το 2017.

“Η ΕΛΣΟΝ εκφράζει ξεκάθαρα τη δυναμική των νέων μουσικών της χώρας μας. Μια ορχήστρα που ξεκίνησε σιγά σιγά πριν από 7 χρόνια με 30 μουσικούς, και έδωσε την πρώτη της συναυλία στο ΚΠΙΣΝ, σήμερα έχει εξελιχθεί και μπορεί να σταθεί διεθνώς. Φανταστείτε ότι μέχρι το 2017 η Ελλάδα ήταν η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δεν είχε καν εθνική ορχήστρα νέων. Σήμερα η ΕΛΣΟΝ συνοψίζει το μεγάλο ταλέντο και τη δυναμική των νεαρών μουσικών μας” μας λέει εμφατικά ο Δ. Γραμμένος.

Η Ορχήστρα Νέων, όπως μας αναφέρει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της, αποτελεί Ορχήστρα in Residence του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και εκπροσωπεί τη χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εθνικών Ορχηστρών Νέων (European Federation of National Youth Orchestras).

Κατά τα επτά χρόνια της παρουσίας της, πάνω από 300 νέοι μουσικοί από 46 πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού έχουν επιλεγεί για να λάβουν μέρος στις συναυλίες και τις εκπαιδευτικές δράσεις της. Και η διαδικασία επιλογής συνεχίζεται…

ΕΛΣΟΝ – Τι θα ακούσουμε στο Μέγαρο Μουσικής και στο Carnegie Hall

Ο Διονύσης Γραμμένος μας μίλησε με ενθουσιασμό για το πρόγραμμα της συναυλίας στις 3 Νοεμβρίου στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, το οποίο θα ακούσουμε και στο αθηναϊκό μας ραντεβού στις 30 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών:

“Να επισημάνω ότι η πρώτη φορά που Εθνική Ορχήστρα Νέων από την Ευρώπη θα εμφανιστεί στο Carnegie Hall θα είναι στις 3 Νοεμβρίου και θα είναι η ΕΛΣΟΝ και αυτό είναι μια εθνική επιτυχία, που καταδεικνύει το σπουδαίο ταλέντο που έχουν οι νέοι μουσικοί μας.

Αναφορικά με το πρόγραμμα έχουμε επιλέξει να παρουσιάσουμε τους Συμφωνικούς Χορούς του Leonard Bernstein, από το πολύ δημοφιλές έργο Ουέστ Σάιντ Στόρι. Θεώρησα ότι θα συνδεθούμε πολύ καλά με αυτό το έργο, διότι η ιστορία του βασίζεται στην αντιπαλότητα των δύο νεανικών συμμοριών στις γειτονιές της Νέας Υόρκης. Οπότε πιστεύω ότι οι νέοι μουσικοί μας θα συνδεθούν με το vibe αυτής της ιστορίας.

Θα ανοίξουμε τη συναυλία μας με ένα σύγχρονο έργο της Anna Clyne, μια προτεινόμενη για Grammy Βρετανή συνθέτρια, που μένει στη Νέα Υόρκη.  Οι μεγάλες ορχήστρες του κόσμου κάνουν παραγγελίες από την Clyne – όπως η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης, του Λος Άντζελες κλπ. Θεωρείται μάλιστα μία εκ των δέκα πιο δημοφιλών σύγχρονων συνθετών στον κόσμο. Το έργο της λέγεται Rewind, γράφτηκε το 2005 στη Νέα Υόρκη και παίχτηκε για πρώτη φορά από μία ορχήστρα νέων στη Νέα Υόρκη.”

Αναφορικά με κύριο μέρος του προγράμματος ο μαέστρος Δ. Γραμμένος μας μίλησε για τους ελληνικούς χορούς του Σκαλκώτα: “Θεωρούνται το πιο δημοφιλές έργο που έχει συνθέσει Έλληνας συνθέτης κλασικής μουσικής. Λέγεται ότι όταν ο Σκαλκώτας συνέθεσε τους 36 ελληνικούς χορούς, έστειλε την παρτιτούρα στον Δημήτρη Μητρόπουλο, ο οποίος την περίοδο εκείνη ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής, μουσικός διευθυντής και αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης. Του απάντησε ότι είναι εξαιρετικοί, αλλά ότι δεν μπορούσε να τους παίξει όλους και επέλεξε πέντε. Οπότε έπαιξε για πρώτη φορά στο τέλος μιας συναυλίας πέντε ελληνικούς χορούς και έκανε την αμερικανική πρεμιέρα στο Carnegie Hall με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης.

Ψάχνοντας τι ρεπερτόριο θα είχε νόημα να παίξουμε στη συναυλία μας στο Carnegie Hall στις 3 Νοεμβρίου του 2024 άρχισα να αναζητώ το πρόγραμμα. Στο πλούσιο ψηφιακό αρχείο της Φιλαρμονικής Νέας Υόρκης – όπου υπάρχουν όλες οι παρτιτούρες των μεγάλων μαέστρων διαθέσιμες με τις σημειώσεις τους, και είναι πολύτιμη πηγή μελέτης για κάθε μαέστρο – βρήκα ότι η αμερικανική πρεμιέρα των ελληνικών χορών του Νίκου Σκαλκώτα έγινε στις 4 Νοεμβρίου του 1954 στο Carnegie Hall από την Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης. Οπότε θεώρησα ότι είναι λίγο γραφτό. Ο Δημήτρης Μητρόπουλος επέλεξε 5 ελληνικούς χορούς, εμείς θα παρουσιάσουμε 10 – ενδεικτικά είναι ο Ηπειρώτικος, ο Κλέφτικος, ο χορός του Ζαλόγγου τον οποίο παίξαμε και στο Βερολίνο το 2021. Έχουμε επίσης τον Μαζωχτό, τον Μεσολογγίτικο, τον Ηπειρώτικο 2 με πιο αργό τέμπο.

Κάποιοι από τους χορούς του Σκαλκώτα είναι εμπνευσμένοι από υπαρκτό υλικό παραδοσιακής μουσικής, αλλά και αρκετοί άλλοι είναι καθαρά δική του έμπνευση. Μόνο και μόνο από μια ατμόσφαιρα που συνέλαβε ο Σκαλκώτας, από μια πόλη, από ένα vibe, και κάπως δημιούργησε έναν χορό – με ένα άκουσμα 20ου αιώνα.

Ο Σκαλκώτας ήταν από τους καλύτερους μαθητές του Άρνολντ Σένμπεργκ, της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης, οι οποίοι είχαν σε μεγάλο βαθμό δημιουργήσει την δωδεκαφθογγική μουσική, τη σειραϊκή μουσική. Δεν μπορούμε να πούμε ότι η μουσική του Σκαλκώτα είναι τονική απόλυτα, αλλά ούτε και δωδεκαφθογγική και νομίζω η ομορφιά του είναι αυτή ότι χρησιμοποιεί κάποια στοιχεία του 20ου αιώνα και κάποια στοιχεία της παράδοσης. Και για μένα προσωπικά αυτό είναι που κάνει τη μουσική του τόσο ξεχωριστή.

Ο Μητρόπουλος είναι το πρόσωπο που κρύβεται και πίσω από τον Σκαλκώτα αλλά και πίσω από τον Λέοναρντ Μπέρνσταϊν. Ο Μπερνστάιν είχε ως μέντορα το Μητρόπουλο και μάλιστα ήταν ο συνεχιστής του στη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης το 1958. Ο Μητρόπουλος είναι ο εμπνευστής μας και ο συνδετικός κρίκος για το πρόγραμμα που θα παρουσιάσουμε”.

ΕΛΣΟΝ και ο αρχιμουσικός Διονύσης Γραμμένος

Στο πλαίσιο της παραμονής τους στη Νέα Υόρκη, οι μουσικοί της ΕΛΣΟΝ θα έχουν μεταξύ άλλων την ευκαιρία να επισκεφθούν τον νεοανεγερθέντα Εθνικό Ιερό Προσκυνηματικό Ναό Αγίου Νικολάου Μανχάταν (St. Nicholas Greek Orthodox Church and National Shrine).

Η εμφάνιση της ΕΛΣΟΝ στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης σηματοδοτεί ένα ακόμη ορόσημο στην ιδιαίτερα επιτυχημένη πορεία της έως σήμερα. Σημειώνεται ότι τον Αύγουστο του 2023, η ορχήστρα προσκλήθηκε για δεύτερη φορά στο Konzerthaus του Βερολίνου, για την εναρκτήρια συναυλία του διεθνούς φεστιβάλ Young Euro Classic, στον απόηχο της οποίας δημοσιεύθηκαν διθυραμβικές κριτικές και αφιερώματα στον διεθνή Τύπο.

Σε σχετικό του άρθρο στην εφημερίδα Tagesspiegel, ο κριτικός Frederik Hanssen αναφέρει πως «Αυτή ακριβώς η φωτιά καίει στις καρδιές των νεαρών ταλέντων και ο Διονύσης Γραμμένος ξέρει πως να την “εξορύξει” με τέτοιον τρόπο ώστε η μουσική κυριολεκτικά να μεταφέρεται άμεσα στο κοινό […]

Ακόμα και στην πολυσύνθετη Πρώτη του Μπραμς, οι μουσικοί γνωρίζουν πάντα ακριβώς πώς κινείται η μουσική και τι την κρατά δεμένη στον πυρήνα της […] Ο θαυμάσιος ήχος και η προσήλωση στην παρτιτούρα συνδυάζονται εδώ με την απόλυτη αφοσίωση σε μια ερμηνευτική ένταση που σπάνια συναντάμε στα έργα του ρομαντικού συνθέτη από το Αμβούργο».

Θυμίζουμε ότι ο αρχιμουσικός Διονύσης Γραμμένος έκανε πρόσφατα το ντεμπούτο του με τη London Philharmonic Orchestra στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αλλά και με την Ulster Orchestra, με σολίστ τον Mahan Esfahani, σε μια συναυλία που αναμεταδόθηκε από το BBC Radio 3.

Από τις πρόσφατες εμφανίσεις του ξεχωρίζουν αυτές με τη Belgian National Orchestra, την Orchestre Symphonique de Québec, την Cameristi della Scala και με σολίστ τους Khatia Buniatishvili και Renaud Capucon, μεταξύ άλλων.

Έχει διατελέσει Κορυφαίος Αρχιμουσικός της English Touring Opera, για την παραγωγή της La Bohème του Puccini, η οποία έλαβε εγκωμιαστικές κριτικές από τον βρετανικό Τύπο, και διηύθυνε τη Royal Northern Sinfonia στην όπερα La Cenerentola του Rossini.

Τον Μάιο του 2024 θα διευθύνει την RTE Concert Orchestra στο Δουβλίνο, ενώ τον Ιούλιο του ίδιου έτους θα πραγματοποιήσει την πρώτη του εμφάνιση με τη Houston Symphony Orchestra.