Η Ελένη Ευθυμίου και η Σοφία Καμαγιάννη μιλούν στο NEWS 24/7 για ένα “Ερωτευμένο Σύννεφο”

Με ένα μαγευτικό παραμύθι από την Ανατολή, έναν ύμνο στον άνθρωπο, άνοιξε το 2022 για την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο λόγος για τη νέα όπερα για παιδιά και νέους “Το ερωτευμένο σύννεφο” της συνθέτριας Σοφίας Καμαγιάννη σε λιμπρέτο της Ελένης Ζαφειρίου βασισμένο στο ομώνυμο παραμύθι του Ναζίμ Χικμέτ που αυτήν την περίοδο παρουσιάζεται -για περιορισμένο διάστημα- στην Εναλλακτική της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ταξιδεύοντας μικρούς και μεγάλους θεατές σε τόπους και χρόνους μακρινούς μέσα από τη δύναμη της μουσικής και της ποίησης. Μια παράσταση υψηλών συμβολισμών και συναισθηματικού πλούτου που παρουσιάζεται από τις 7 Ιανουαρίου 2022 και για δέκα μοναδικές παραστάσεις.

Το Ερωτευμένο σύννεφο του σημαντικού Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ αποτελεί μια ανυπόκριτα ρομαντική αλληγορία του ιδεαλιστικού αγώνα για τα ιδανικά και τις αξίες, που συγκινεί ακόμη και στις μέρες μας εξαιτίας της ειλικρίνειας και της ευαισθησίας με τις οποίες εξυμνεί πανανθρώπινες αξίες όπως η ελευθερία, η αλληλεγγύη, η φιλία, ο αγώνας για την κοινωνική δικαιοσύνη, η αυτοθυσία και η βαθιά αγάπη για τη ζωή, καταδικάζοντας παράλληλα τη βία του πολέμου, της εκμετάλλευσης και της απληστίας. Ανάμεσα στα άλλα έργα του, ο Ναζίμ Χικμέτ έγραψε και μικρές ιστορίες που πηγάζουν από την παράδοση της χώρας του. Αυτές έχουν τη μορφή διδακτικών παραμυθιών που απευθύνονται σε παιδιά κάθε ηλικίας. Το Ερωτευμένο σύννεφο είναι μια απ’ αυτές τις μικρές ιστορίες, που όμως είναι μεστή από μεγάλα διανοήματα και ισχυρά συναισθήματα.

Εμείς στην προσπάθειά μας να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα για το έργο μιλήσαμε με την Ελένη Ευθυμίου και την Σοφία Καμαγιάννη.

Γιατί επιλέξατε να παρουσιάσετε το “Το ερωτευμένο σύννεφο”. Τι σας γοητεύει σε αυτό το παραμύθι;
Ελένη Ευθυμίου: Ήταν αληθινά ευτυχής η στιγμή που η Σοφία Καμαγιάννη, χωρίς προηγουμένως να γνωριζόμαστε, με προσέγγισε και μου πρότεινε αυτή τη συνεργασία. Αφενός γιατί αυτή η συνάντηση ήταν απ’ τις πιο πολύτιμες στιγμές στη προσωπική μου πορεία, αφετέρου γιατί το έργο του Ναζίμ Χικμέτ ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια με γοήτευε και με συγκινούσε. “Το Ερωτευμένο Σύννεφο” ωστόσο το γνώρισα με αφορμή αυτή τη συγκυρία. Πρόκειται για μία υπέροχη αλληγορία μέσα στην οποία μπορεί κανείς να διαβάσει για υψηλά νοήματα όπως αυτό του κύκλου της ζωής, της αναγέννησης της φύσης, της αληθινής φιλίας, της αλληλεγγύης, του συλλογικού αγώνα αλλά και της υπενθύμισης ότι η ίδια μήτρα γεννά το καλό και το κακό.

Σοφία Καμαγιάννη: Με γοητεύει πρώτα η τρυφερότητα και η διάχυτη ευαισθησία του, ο πολύ απλός τρόπος που μιλά για τόσο σημαντικές αξίες, και άρα οι συμβολισμοί του, και επίσης η ανάμειξη των στοιχείων της φύσης, γενικά, αλλά και ως ρόλων. Εκτός του ότι έχουμε ανάγκη να επανατοποθετηθούμε πάνω σε βασικά νοήματα γύρω από τη ζωή, αισθάνομαι το ίδιο και για την επανασύνδεση με τη φύση (μας).

Πρόκειται για μία υπέροχη αλληγορία μέσα στην οποία μπορεί κανείς να διαβάσει για υψηλά νοήματα όπως αυτό του κύκλου της ζωής, της αναγέννησης της φύσης, της αληθινής φιλίας, της αλληλεγγύης, του συλλογικού αγώνα αλλά και της υπενθύμισης ότι η ίδια μήτρα γεννά το καλό και το κακό.

Πώς επικοινωνεί το παραμύθι του Ναζίμ Χικμέτ με το σήμερα; Τι πραγματεύεται;

Σοφία Καμαγιάννη: Η βία της εκμετάλλευσης, του πολέμου, της απληστίας, ο άκρατος ατομισμός, η καταστροφή της φύσης, στοιχεία που υπάρχουν και στο έργο, είναι πολύ έντονα στην πολύπαθη εποχή μας. Από την άλλη, αξίες όπως η ελευθερία, η φιλία, αλληλεγγύη, η αντίσταση, η μάχη απέναντι στο άδικο, η αυτοθυσία και η αγάπη για τη ζωή, είναι πανανθρώπινες και διαχρονικές. Πολλά τα μηνύματα, αν θα ξεχώριζα κάτι θα ήταν η δύναμη της συλλογικότητας απέναντι στο άδικο και η αυταπαρνητική, συγκινητική έκφραση αγάπης του σύννεφου που θυσιάζεται.

Ελένη Ευθυμίου: Σήμερα, που περνάμε ισχυρή ανθρωπιστική κρίση σε συνδυασμό με την τεράστια περιβαλλοντική κρίση που έχουμε προκαλέσει με τον τρόπο ζωής μας, το έργο αυτό έρχεται σαν αντικαθρέφτισμα του παρόντος αλλά και σαν ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον και την αναγέννηση της φύσης (- μέλλον ελπιδοφόρο, είτε μας περιλαμβάνει ως είδος είτε όχι…) Στο παραμύθι, ο φεουδάρχης Καρά Σεϊφή διεκδικεί με κάθε μέσο να αγοράσει ένα μικρό κομμάτι γης από την τίμια Αϊσέ προκειμένου να χορτάσει την απληστία του και να ενώσει τα απέραντα χωράφια του. Καθώς η Αϊσέ του αρνείται αυτός καταφεύγει σε κάθε αθέμιτη μέθοδο με χειρότερη αυτή του εμπρησμού της γης της. Η Αϊσέ με τη βοήθεια των συντρόφων της -τα ζωάκια της- βρίσκει έναν ακόμη σπουδαίο σύμμαχο: το σύννεφο! Έχοντας στο πλευρό της την ίδια τη φύση νικά, καθώς το σύννεφο γίνεται θυσία προκειμένου η καμένη γη να αναγεννηθεί.

Γιατί θελήσατε να κάνετε όπερα το έργο αυτό;
Σοφία Καμαγιάννη: Έχοντας μπει στη διαδικασία να βρω ένα παραμύθι για να γίνει όπερα, με γνώμονα τη σχέση μου με την υπέροχη χορωδία Ροζάρτε, και την αγαπημένη Ρόζη Μαστροσάββα, τη μαέστρο της, ένιωσα ότι το συγκεκριμένο παραμύθι θα μπορούσε να προκαλέσει έντονα συναισθήματα, να κινήσει βαθιές χορδές μας και να δώσει μια διέξοδο από τον κυνισμό και την πεζότητα της εποχής. Διέξοδο ονείρου και φαντασίας, αλλά και πίστης ότι μια άλλη πραγματικότητα είναι εφικτή, αρκεί να νιώσουμε ότι οι τρόποι πάντα υπάρχουν. Η παράλληλη ιδιότητά μου της παιδαγωγού με κίνησε να βρω τρόπους να πλησιάσω το παιδικό και νεανικό κοινό (πρωτίστως, αλλά όχι μόνο) μέσω μιας φόρμας με την οποία δεν έχει εξοικείωση, όπως είναι η όπερα. Ήταν μία πρόκληση σε πολλά επίπεδα, και αυτή ήταν και η πρώτη μου απόπειρα. Απόλαυσα τη διαδικασία από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή, έχοντας συνεχώς να απαντήσω σε ερωτήματα που ξεπηδούσαν από το χτίσιμο της μουσικής δραματουργίας, σε συνδυασμό με το ποιητικό κείμενο του λιμπρέτου. Οι αγγελικές φωνές των παιδιών με «συντρόφευσαν» αγαπητικά σε όλη τη διαδικασία της σύνθεσης.

Ποιος είναι ο ρόλος της παιδικής και νεανικής χορωδίας Rosarte στο έργο;
Ελένη Ευθυμίου: Η χορωδία της Rosarte είναι ο βασικός φορέας της αφήγησης της ιστορίας. Δεν πρόκειται για μία αποστασιοποιημένη αφήγηση, αλλά για μία απολύτως εμπλεκόμενη σχέση μεταξύ των παιδιών της χορωδίας και της σκηνικής δράσης. Οι χορωδοί πέρα από αφηγητές αποτελούν και τα λουλούδια του κήπου της Αϊσέ, αλλά και τη φωνή της φύσης, της αλληλεγγύης και του συλλογικού και συντροφικού αγώνα κατά της αδικίας. Μέσα από τις κινήσεις και της δράσεις του, το σύνολο των παιδιών είναι καθόλη τη διάρκεια της όπερας παρόν και δρών, δημιουργώντας μία αμεσότητα μεταξύ της ιστορίας και του τρόπου με τον οποίο μας επηρεάζει συλλογικά.

Σοφία Καμαγιάννη: Η χορωδία Rosarte ήταν για μένα η αφετηρία της σύλληψης, της έμπνευσης για να γραφτεί το έργο. Η σκέψη του να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο ως σύνολο ήταν μια πρόκληση, ωστόσο δεν ήταν τόσο ξεκάθαρο το πώς, υπήρχαν διάφορες εκδοχές. Η τελική μορφή του ρόλου της χορωδίας ως συγγραφέας-αφηγητής , με επιμέρους ποιότητες , προέκυψε μέσα από τη λιμπρετική επεξεργασία, στη συνεργασία μου με την Ελένη Ζαφειρίου. Η χορωδία αφηγείται την ιστορία, στέκεται στα νοήματά της, αλλά κατά τόπους συμμετέχει σε αυτά που λένε οι ρόλοι, συμπάσχοντας και ακολουθώντας τη ροή, καθορίζοντας πολύ και τον τρόπο μουσικής γραφής.

Τι σας φοβίζει περισσότερο τον καιρό αυτό εν μέσω πανδημίας;
Ελένη Ευθυμίου: Η άνοδος του νεοφιλελευθερισμού, η απουσία λογικής στους κανόνες που επιβάλλονται καθημερινά, η καθημερινή αστάθεια σε κάθε τι δομικό που δημιουργεί καθημερινό χάος, η κατάθλιψη και ο φόβος στο πρόσωπο των συνανθρώπων μου, ο μη σεβασμός απέναντι στη δουλειά μου και κάθε δουλειά που στοχεύει στην άνθιση του πολιτισμού, η άνοδος ακροδεξιών αντιλήψεων, η πόλωση μεταξύ των ανθρώπων, η στοχοποίηση ανθρώπων και η δημιουργία εξιλαστήριων θυμάτων για θέματα που την ευθύνη έχει το κράτος, η καθημερινή προπαγάνδα των μέσων μαζικής ενημέρωσης, η ελλιπής ενημέρωση που προκαλεί την άνοδο των fake news και των ιστοριών συνομωσίας και η μη εμπιστοσύνη που προκύπτει μεταξύ των ανθρώπων. Στην παρούσα φάση όλα τα παραπάνω με φοβίζουν πολύ περισσότερο απ’ότι η ζωή και ο θάνατος, αυτό άλλωστε θα συμβεί έτσι κι αλλιώς.

Σοφία Καμαγιάννη: Πρώτα ο ίδιος ο φόβος που έχει κατακλύσει την κοινωνία. Γιατί βλέπω ανθρώπους που δεν αναγνωρίζω πια και γιατί γνωρίζω ότι αυτό είναι από τη μία ένα δυνατό όπλο για την εξουσία, αλλά και μια τροχοπέδη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο για μια καθαρή ματιά προοπτικής. Που οδηγεί και σε νοσηρές ψυχολογικές επιπλοκές. Το δεύτερο πολύ βασικό που με φοβίζει είναι το μέλλον των τεχνών και του πολιτισμού γενικότερα (πρωτίστως του ανθρώπινου δυναμικού τους), τα οποία χτυπήθηκαν αναπόφευκτα από την πανδημία, αλλά και από τον απαξιωτικό πολιτικό τρόπο διαχείρισής της από την κυβέρνηση.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις