Κάνε focus: Η Λητώ Τριανταφυλλίδου προσπαθεί να ξεφύγει από το στερεότυπο της γυναίκας-θύματος

Η Λητώ Τριανταφυλλίδου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασε στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Το 2012, μετακόμισε στην Νέα Υόρκη, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές της πάνω στην σκηνοθεσία θεάτρου με ένα MFA από το New School for Drama. Έχει παρουσιάσει δουλειά της σε φεστιβάλ και θεατρικούς χώρους στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ισραήλ και την Ελλάδα.

Την περασμένη σεζόν έκανε αίσθηση με τη “Βίλα” του Guillermo Calderon στο Μικρό Θέατρο του Κεραμεικού, ενώ φέτος σκηνοθετεί τον Πάνο Βλάχο στο “Δον Ζουάν”. Τώρα, από τις 28 Απριλίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, θα σκηνοθετεί στο Θέατρο Βασιλάκου – Μαριάννα Τόλη τον θεατρικό μονόλογο “Girls & Boys” του Βρετανού συγγραφέα Dennis Kelly, γνωστός στο ελληνικό κοινό από το έργο του “Τα Ορφανά”, με τη Νατάσα Εξηνταβελώνη στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

“Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη, αλλά η μητέρα μου καταγόταν από τη Σύρο, κι έτσι τα καλοκαίρια περνούσα εκεί με την αδελφή μου. Οι γονείς μου ταξίδευαν συχνά για δουλειά, οπότε μεγάλωσα με την βεβαιότητα ότι κι εγώ θα ταξιδέψω. Η πρώτη μου επαφή με το θέατρο ήταν λίγο πριν πάω σχολείο, όταν παρακολούθησα τις πρόβες μιας σχολικής παράστασης στο θέατρο Απόλλων στη Σύρο. Τα πρώτα μου παιχνίδια ήταν με την αδελφή μου και τις ξαδέλφες μου. Αντί για την τηλεόραση, θυμάμαι να παίζουμε στο σπίτι και να αυτοσχεδιάζουμε, σαν μικροί ηθοποιοί” εξομολογείται η Λητώ Τριανταφυλλίδου στο NEWS 24/7.

Έχεις σπουδάσει στη Νέα Υόρκη. Πώς αυτή η εμπειρία επηρέασε τη σκηνοθετική σου ματιά;

“Η εμπειρία μου στη Νέα Υόρκη υπήρξε καθοριστική και μου έδωσε την ευκαιρία να εξελιχθώ τόσο ως άνθρωπος όσο και ως καλλιτέχνης. Έμεινα εκεί για 8 χρόνια, τα οποία ήταν εξαιρετικά δημιουργικά. Βρέθηκα σε ένα περιβάλλον που συνδυάζει έντονη πολιτισμική πολυμορφία με μεγάλες δυσκολίες, οι οποίες αναδεικνύουν τις αντιφάσεις της ανθρώπινης φύσης—τόσο το καλύτερο όσο και το χειρότερο στους ανθρώπους. Ως σκηνοθέτις, η προσέγγισή μου χαρακτηρίζεται από την ειλικρινή και βαθιά αγάπη μου για αυτές τις ανθρώπινες ατέλειες. Εστιάζω σε ιστορίες με κοινωνικό ή πολιτικό προβληματισμό, που εξερευνούν την ανθρώπινη κατάσταση στην πιο αυθεντική της μορφή, στα άκρα.”

Ποιες είναι οι σκηνοθετικές σου προσεγγίσεις;
“Η πορεία μου στη σκηνοθεσία ήρθε κάπως φυσικά. Νιώθω συχνά αμηχανία όταν πρέπει να την περιγράψω, γιατί στην αρχή δεν υπήρχαν συνειδητές επιλογές – ήταν περισσότερο μια ανακάλυψη. Νομίζω πως το θέατρο το επέλεξα επειδή το αγαπούσα βαθιά ως θεατής. Φοίτησα στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ, όπου μας δινόταν η ευκαιρία να δοκιμαστούμε σε διαφορετικές δημιουργικές ιδιότητες του θεάτρου και να ανακαλύψουμε τη δική μας θέση μέσα στη θεατρική διαδικασία. Αρχικά, με γοήτευε η σκηνογραφία, αργότερα η δραματολογία. Η πρώτη μου σκηνοθετική εμπειρία ήρθε μέσα από το πανεπιστήμιο, και εκεί ήταν που ένιωσα, για πρώτη φορά, μια αίσθηση πληρότητας και ενθουσιασμού, ότι βρήκα τη θέση μου.”

Σκηνοθετείς το έργο Girls & Boys του Dennis Kelly. Τι ήταν αυτό που σε γοήτευσε στο κείμενο;

“Το έργο Girls and Boys του Dennis Kelly δημιουργεί έναν σύνθετο γυναικείο χαρακτήρα. Αν και η ηρωίδα έχει ως αποστολή να μας διηγηθεί την προσωπική της ιστορία και το αδιανόητα οδυνηρό γεγονός που τη σημάδεψε, παραμένει απολύτως απαλλαγμένη από τη στάση του θύματος. Με κέρδισε αυτή η δυναμική της στάσης. Με συναρπάζουν οι γυναικείοι χαρακτήρες, ιδίως εκείνοι που παρουσιάζονται με πληρότητα και πολυπλοκότητα, κάτι που σπανίζει. Οι ‘δύσκολες’ γυναίκες, αυτές που ανατρέπουν τα στερεότυπα, με διασκεδάζουν και με γοητεύουν.
Ο χαρακτήρας του έργου είναι, κατά τη γνώμη μου, μια εξαιρετικά αντιφατική προσωπικότητα. Υπήρξε, ωστόσο, μια στιγμή στο έργο που με κέρδισε ολοκληρωτικά. Στην κορύφωση της ιστορίας, ο Dennis Kelly εισάγει με δεξιοτεχνία ένα ‘trigger warning’—μια στιγμή μεγάλης φροντίδας προς το κοινό. Μας παρηγορεί, μας υπενθυμίζει ότι η τραγωδία δεν συνέβη σε εμάς. Για μένα, αυτή είναι μια γενναία θεατρική επιλογή.”

Ποιες είναι οι σκηνοθετικές επιλογές που εφαρμόζεις για να φέρεις αυτό το έργο στη σκηνή;

“Ένα κεντρικό ζητούμενο στη σκηνοθεσία ήταν πώς να απομακρυνθούμε από το στερεότυπο της γυναίκας-θύματος. Μαζί με τη Νατάσα Εξηνταβελώνη, δημιουργήσαμε μια γυναίκα που συνεχίζει να αντέχει και να προχωρά, παρά την τραγωδία που υπέστη. Τα τελευταία χρόνια έχουμε γνωρίσει πολλές τέτοιες γυναίκες μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης…
Μέσω της προσωπικής τους τραγωδίας και της διαχείρισης του πόνου τους, της ανάγκης τους για κατανόησης του παραλογισμού της βίας, της επούλωσης του ανείπωτου τραύματος, να αναδύεται τελικά μια απαίτηση οικουμενική, σχεδόν πολιτική. Ένα μανιφέστο που λέει πως φτάνει, μέχρις εδώ. Αυτές, νομίζω, αποτέλεσαν τα παραδείγματα που εμπιστευτήκαμε.”

Ποιες είναι οι βασικές θεματικές του έργου και πώς τις προσέγγισες σκηνοθετικά;

“Η βία είναι αδιάσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης, εξίσου με την αγάπη. Το έργο αναδεικνύει το γεγονός ότι η βία είναι πάντα παρούσα, ακόμα και όταν δεν είναι άμεσα απειλητική ή επικίνδυνη. Συχνά εκδηλώνεται με τρόπους φαινομενικά ‘αθώους’, όπως η κτητικότητα, ο ανταγωνισμός ή ακόμη και η προστατευτικότητα. Επίσης, η βία δεν περιορίζεται μόνο στον ανδρικό χαρακτήρα, ο οποίος λειτουργεί ως θύτης της ιστορίας, αλλά έχει ποτίσει και τον χαρακτήρα του θύματος.”

Πιστεύεις ότι το έργο αντανακλά καταστάσεις που βιώνουν πολλές γυναίκες σήμερα;

“Το έργο πραγματεύεται μια σχέση που, τόσο στις θετικές όσο και στις αρνητικές της πτυχές, είναι οικεία και αναγνωρίσιμη για πολλούς. Η κεντρική ηρωίδα αγαπά και τελικά παντρεύεται έναν άντρα με τον οποίο μοιράζεται στιγμές τρυφερότητας, αλλά και συγκρούσεων. Η πλοκή κορυφώνεται με ένα σκληρό περιστατικό προμελετημένης ενδοοικογενειακής βίας, που ελπίζω να μην είναι γνώριμο σε κανέναν.”

Τι θέλεις να κρατήσει το κοινό από την παράσταση;

“Η παράσταση δεν επιδιώκει να σοκάρει, αλλά να ενεργοποιήσει τα κοινωνικά αντανακλαστικά μας, να μας κάνει να αναλογιστούμε όλα όσα συχνά παραβλέπουμε. Πιστεύω πως, φεύγοντας από την αίθουσα, οι θεατές θα μπουν στη διαδικασία να ανατρέξουν στην ιστορία, να ανασύρουν τις στιγμές που οδήγησαν στο τραγικό τέλος. Να αναρωτηθούν: πότε ακούστηκαν τα πρώτα, ανεπαίσθητα σήματα κινδύνου; Ο συγγραφέας τα έχει υφάνει με τέτοιο τρόπο ώστε να περνούν απαρατήρητα — όπως συχνά συμβαίνει και στη ζωή.

Στο τέλος της παράστασης, παρατίθενται στοιχεία σχετικά με περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Θέλω το κοινό να γνωρίζει ότι αυτά τα δεδομένα είναι αληθινά. Η βία, όταν παραμένει αόρατη ή αποσιωπημένη, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη δύναμη. Γι’ αυτό ιστορίες όπως αυτή είναι εξαιρετικά σημαντικές”.

Θεωρείς ότι το θέατρο έχει τη δύναμη να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο;

“Το θέατρο έχει τη δύναμη να προκαλεί συναισθηματικές και νοητικές μετατοπίσεις. Νομίζω πως αυτός είναι ο ανώτερος στόχος μας: να επεκτείνουμε την ηθική φαντασία του κοινού μας. Να το κάνουμε να αφομοιώσει μια ιστορία λίγο πιο μακριά από την κανονικότητα του. Στο καλό θέατρο, δε μεταμορφώνονται μόνο οι ηθοποιοί, αλλά και το κοινό.”

Ταυτότητα Παράστασης

Girls & Boys του Dennis Kelly
Με τη Νατάσα Εξηνταβελώνη
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Λητώ Τριανταφυλλίδου
Σκηνικά: Δημήτρης Πολυχρονιάδης
Μουσική: Αλεξάνδρα Κατερινοπούλου
Κίνηση: Κωνσταντίνος Παπανικολάου
Φωτισμοί: Αντώνης Διρχαλίδης
Φωτογραφίες – Βίντεο: Δέσποινα Σπύρου
Video Editing: Μαριάνα Τρούμπη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Τζέσικα Κουρτέση
Graphic Design: Mavra Gidia
Παραγωγή: Metropolitan: The Urban Theater