‘Like a Prayer’: Ο αφορισμός Πάπα στη Μαντόνα που της στοίχισε 5 εκατ δολάρια

Ήταν 3 Μαρτίου του 1989, όταν η Μαντόνα έκανε την πρώτη της δισκογραφική απόπειρα να ακουστεί και να φανεί πιο ώριμη από αυτό που είχε συνηθίσει το κοινό της στα πρώτα χρόνια της καριέρας της, με την κυκλοφορία του άλμπουμ “Like a Prayer”. Το πρώτο, ομότιτλο τραγούδι έσκασε με πάταγο στα ραδιόφωνα και τα μουσικά κανάλια της εποχής, όχι μόνο χάρη στο διαφορετικό του ήχο, αλλά πρωτίστως εξαιτίας του video clip του. Που λίγο έλειψε να της κοστίσει την καριέρα και έναν… αφορισμό.

Μπορεί σήμερα το άλμπουμ αυτό να θεωρείται ένα από τα πλέον επιτυχημένα – από εμπορική και καλλιτεχνική άποψη – και διαχρονικά της “βασίλισσας της ποπ”, υπήρξε όμως και ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα στην καριέρα της.

Πίσω στο… μακρινό 1989, η Μαντόνα έπρεπε να επανεφεύρει τον εαυτό της και να παρουσιάσει ένα διαφορετικό πρόσωπο για να εδραιωθεί οριστικά στο “θρόνο” που είχε καταφέρει να στρογγυλοκαθίσει μέσα σε λίγα χρόνια καριέρας. Έπρεπε να αποτινάξει τον τίτλο της τραγουδίστριας των “εύπεπτων” σουξέ, της ιέρειας της χορευτικής μουσικής, να προετοιμάσει το έδαφος για τη νέα δεκαετία που ξεκινούσε και να πείσει τους – αρκετούς ακόμη τότε – επικριτές της για την αξία της. Και ήξερε καλά ότι δεν διαθέτει τις φωνητικές ικανότητες των μεγάλων ανταγωνιστριών της εκείνης της εποχής, όπως η Γουίτνεϊ Χιούστον. Επιπλέον, έκλεινε τα 30, την ίδια ηλικία που είχε η μητέρα της όταν πέθανε, γεγονός που όπως εξομολογήθηκε η ίδια χρόνια αργότερα, την οδήγησε σε ένα νέο μονοπάτι εσωτερικής αναζήτησης.

Το “Like a Prayer” επιλέγεται ως πρώτο single και οι κριτικές είναι διθυραμβικές, για πρώτη ίσως φορά στην καριέρα της, ακόμη και από τους πιο δύσπιστους και εχθρικούς προς αυτούς κριτικούς Το τραγούδι, αν και κινείται στο “γνώριμο” χορευτικό ύφος της Μαντόνα, διαθέτει gospel στοιχεία, απίστευτα φωνητικά από πολυπληθή χορωδία και ροκ κιθάρες. Και η ερμηνεία της είναι όντως πιο “ενήλικη” και “σοβαρή”.

Αυτό όμως που θα κάνει αληθινό πάταγο είναι η κυκλοφορία του video clip… Και σίγουρα όχι γιατί η Μαντόνα εγκαταλείπει τη ξανθιά κόμη με την οποία μας είχε συστηθεί για να επιστρέψει στο φυσικό της καστανό…

Το βίντεο της… αμαρτίας

Στο βίντεο, η Μαντόνα εμφανίζεται ως μάρτυρας στη ληστεία και της δολοφονία μιας νεαρής κοπέλας, για την οποία η αστυνομία θα συλλάβει ένα νεαρό μαύρο ο οποίος και είναι αθώος (οποιαδήποτε… σύμπτωση με γεγονότα των τελευταίων ετών είναι απλά συμπτωματική, ή η Μαντόνα ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της). Η ίδια θα καταφύγει σε μία εκκλησία, όπου εκεί υπάρχει πίσω από κάγκελα το άγαλμα ενός μαύρου αγίου, που μοιάζει εκπληκτικά με το νεαρό μαύρο στον τόπο του εγκλήματος. Η Μαντόνα αρχίζει να προσεύχεται μπροστά του και το άγαλμα δακρύζει. Στη συνέχεια, ενώ κοιμάται στα στασίδια της εκκλησίας, ονειρεύεται μια μαύρη γυναίκα η οποία την πιάνει ενώ αυτή πέφτει από τον ουρανό, δίνοντάς της κουράγιο και νέα ώθηση να συνεχίσει την περιπλάνησή της (όλα αυτά τρεις δεκαετίες νωρίτερα από τα σημερινά κινήματα “metoo”, “time’s up”, κ.λπ) .

Η Μαντόνα επιστρέφει στο άγαλμα, το οποίο έχει πάρει πλέον την μορφή του νεαρού μαύρου, αυτός τη φιλάει στο μέτωπο και φεύγει από την εκκλησία. Εκείνη παίρνει ένα μαχαίρι και κόβει την παλάμη της, που ματώνει. Ακολουθεί ένα ντελίριο όπου χορεύει ανάμεσα σε φλεγόμενους σταυρούς, ερωτοτροπεί με τον μαύρο άνδρα και τελικά καταλήγει στο αστυνομικό τμήμα όπου λέει όλα όσα είδε και ο νεαρός αφήνεται ελεύθερος, ενώ το τμήμα μετατρέπεται σε μία θεατρική σκηνή, με όσους παρακολουθήσαμε στη διάρκεια του βίντεο να υποκλίνονται μπροστά μας.

Ευχή και… κατάρα για την Μαντόνα

Φλεγόμενοι σταυροί, διαφυλετικές σχέσεις, μαύροι άγιοι, χοροί μέσα σε εκκλησίες και στίγματα στα χέρια; Γονείς τηλεφωνούν εξοργισμένοι στα κανάλια που παίζουν το βίντεο κλιπ, η Pepsi με την οποία η Μαντόνα μόλις είχε κλείσει μια πανάκριβη συμφωνία, σπάει το συμβόλαιο με την τραγουδίστρια σε μία νύχτα, αποσύροντας την πανάκριβη διαφήμιση που μόλις είχε αρχίσει να προβάλλεται – τότε αυτό στοίχισε 5 εκ. δολάρια στην ντίβα –  και το Βατικανό απειλεί να την αφορίσει. Ακόμη και ο ίδιος ο Πάπας Ιωάννης Παύλος κάνει παρέμβαση για το θέμα, ζητώντας από τους πιστούς στην Ιταλία να “μποϊκοτάρουν” τη βλάσφημη” τραγουδίστρια. Όσο για θρησκευτικές οργανώσεις, ακροδεξιούς φορείς, ακόμη και την Κου Κλουξ Κλαν, αυτοί κάνουν κυριολεκτικά… “πάρτι” ζητώντας την κεφαλήν της επί πίνακι και εξαπολύοντας ευθείες απειλές.

Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται σήμερα υπερβολικά και παρατραβηγμένα, όμως ήταν η πραγματικότητα εκείνης της εποχής. Για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ’80 ο συντηρητισμός (βλέπε πουριτανισμός) αποτελούσε κυρίαρχη τάση σε ένα κομμάτι της κοινωνίας που αρνούταν να αποδεχθεί τις μεγάλες αλλαγές της εποχής, κάτι που εκφράστηκε έντονα μέσω της διακυβέρνησης Ρέιγκαν – Μπους πρεσβύτερου στις ΗΠΑ και Θάτσερ στη Μ. Βρετανία. Αλλά και μια εποχή που το κοινό ούτε μαθημένο ήταν στην πρόκληση, αλλά και ούτε είχε “μπαφιάσει” από αυτήν. Άλλωστε μιλάμε για μια εποχή πολύ πριν από τα social media και τις σημερινές σούπερ σταρ της πρόκλησης όπως η Ριάνα, η Μπιγιονσέ, η Lady Gaga, η Kim Kardashian, κ.α.