Μαρία Μανουσάκη: “Η Ελλάδα δεν είναι μόνο σουβλάκι, greek salad και Ζορμπάς”

Μια Ελληνίδα μουσικός με διεθνή παρουσία στο χώρο της jazz και world μουσικής. Η βιολονίστρια Μαρία Μανουσάκη αναμιγνύει παραδοσιακές κρητικές μελωδίες με τη νεοϋορκέζικη τζαζ και προσθέτει μουσικά στοιχεία της Μέσης Ανατολής.

Στόχος της είναι να παρουσιάσει την κρητική μουσική με έναν ιδιαίτερο τρόπο, τονίζοντας τα χαρακτηριστικά που την καθιστούν παγκόσμια. Σπούδασε με υποτροφία στο Berklee College of Music της Βοστώνης το 2000, από το οποίο αποφοίτησε με διάκριση. Από το 2014 διοργανώνει το Cretan World Μusic Festival στα Χανιά κάθε καλοκαίρι, με καλεσμένους παγκοσμίως φήμης μουσικούς από τον χώρο της τζαζ και της ethnic μουσικής. Συγχρόνως συνδιοργανώνει το Vlatos jazz, μια μουσική δράση που πραγματοποιείται σε ένα μακρινό χωριό της Κισσάμου στην Κρήτη.

Γεννημένη στην Νότια Αφρική, μεγαλωμένη στην Αθήνα και από το 2012 εγκατεστημένη στη Νέα Υόρκη, με συνεχή ταξίδια στον τόπο καταγωγής της, η Μαρία Μανουσάκη εμπνέεται από τις κρητικές της ρίζες και την αγάπη της για την τζαζ. Για εκείνη το πιο βασικό πράγμα που χρειάζεται ένας μουσικός είναι το πάθος και να βγάζει την αλήθεια στο παίξιμό του.

Η μουσικός μετά τη στάση της στην Αθήνα για μια εμφάνιση στο Jazzet Music Hall το Σάββατο 4 Μαρτίου 2023 και πριν φύγει για περιοδεία στην Γερμανία μίλησε στο NEWS 24/7 για την Κρήτη που την ακολουθεί παντού και τα μικρά ακουστικά live υπό το φως των κεριών στο χωριό Βλάτος στα Χανιά.

Πείτε μας κάποιες από τις πρώτες μνήμες σας από τη μουσική…
Είναι μνήμες από κρητική μουσική σε οικογενειακό σκηνικό … Βέβαια, οι πρώτες πρώτες αναμνήσεις μου ήτανε από τη μητέρα μου που μου τραγουδούσε χαριτωμένα αγγλικά παιδικά τραγουδάκια. Στο σπίτι μου έπαιζε πολλή κλασική μουσική, αφρικανική μουσική, Beatles, Doors και Νίκος Ξυλούρης, που άκουγε ο πατέρας μου στο αμάξι κάθε μέρα!

Στην Ελλάδα όταν σπούδασα εγώ δεν υπήρχε jazz βιολιστής … Όταν τελείωσα τις σπουδές μου στην Αθήνα δεν υπήρχε jazz βιολιστής να μου κάνει μάθημα ή να μου δείξει έστω και τα πιο απλά πράγματα στο βιολί.

Όσον αφορά στη γνήσια Κρήτη, τα πρώτα ακούσματα θυμάμαι να τα έχω σε ηλικία περίπου 8-9 χρονών από τις επισκέψεις μας στο χωριό μας στα Χανιά, στον Αλικιανό, που τραγουδούσε ο παππούς μου ριζίτικα τραγούδια και μαντινάδες.

3 πράγματα που σας έδωσαν οι σπουδές στη Βοστώνη και που δεν πιστεύετε ότι θα “παίρνατε” με τον ίδιο τρόπο εδώ στην Ελλάδα.
Καταρχάς, το πιο βασικό πράγμα που μου έδωσε η Βοστώνη είναι η εμπειρία ζωής. Πολύ σημαντικό πράγμα να φεύγεις απ’ το σπίτι σου και από τη βολή σου και να πηγαίνεις σε ένα άγνωστο μέρος τόσο μακριά. Και την εποχή που σπούδασα εγώ ούτε κινητό τηλέφωνο είχαμε, οπότε δεν συζητώ καν βίντεο κλήσης ή δωρεάν τηλεφωνήματα κάθε μέρα μέσω whatsapp.

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι στην Ελλάδα όταν σπούδασα εγώ δεν υπήρχε jazz βιολιστής … Όταν τελείωσα τις σπουδές μου στην Αθήνα δεν υπήρχε jazz βιολιστής να μου κάνει μάθημα ή να μου δείξει έστω και τα πιο απλά πράγματα στο βιολί. Πηγαίνοντας λοιπόν στο Berklee, ξαφνικά είχα τη δυνατότητα να επιλέξω ανάμεσα σε περισσότερους από έξι καθηγητές τζαζ βιολιού.

Η εμπειρία του να είσαι φοιτητής μακριά απ’ το σπίτι σου σε ένα άγνωστο μέρος με άγνωστους ανθρώπους γύρω σου, με μια νοοτροπία εντελώς διαφορετική από αυτήν που ξέρεις… Να συναγωνίζεσαι με μουσικούς, σε πολλές περιπτώσεις πολύ καλύτερους από σένα, να ακούς τους κορυφαίους παίκτες της τζαζ και όχι μόνο… Να πρέπει να καταφέρεις να πληρώσεις το νοίκι σου, να σπουδάζεις, να γνωρίζεις κόσμο, να παίζεις μουσικές, να πηγαίνει σε συναυλίες, να μελετάς, να διαβάζεις … Όλα αυτά ήταν το μεγαλύτερο και πιο σπουδαίο μάθημα ζωής!

Ποιο είναι το πιο μαγικό μέρος που έχετε παίξει βιολί;
Είναι τόσα πολλά τα μαγικά μέρη που έχω παίξει βιολί! Μαγικές συναυλίες … από την πίσω αυλή μου στο χωριό και στο πιο απόμερο χωριουδάκι της Κισσάμου έως το Madinat Theater στο Ντουμπάι. Από το Perth Concert Hall στην Αυστραλία, μια πριβέ συναυλία στην ζούγκλα του Μεξικού μέχρι το roof garden σε ουρανοξύστη του Rockerfella της Ν. Υόρκης.

Κρήτη, τζαζ και Μέση Ανατολή. Πώς “αναμιγνύονται” αυτές οι μουσικές παραδόσεις;
Πιστεύω πως όλες οι μουσικές παντρεύονται μ’ έναν τρόπο, το θέμα είναι να υπάρχει σεβασμός στο κάθε είδος. Όλα αυτά τα είδη έχουν σαν κυρίως θέμα τον αυτοσχεδιασμό και την ελευθερία έκφρασης.

Εγώ μεγάλωσα με μια μητέρα που είχε από πίσω της μια οικογένεια μουσικών και τζαζίστες στην Νότια Αφρική. Βέβαια άργησα να μπω στο κλίμα της τζαζ, όμως πάντα μέσα μου είχα τον αυτοσχεδιασμό. Όταν σπούδαζα κλασικό βιολί ήθελα πάντα να αυτοσχεδιάζω και να εκφράζω τα κομμάτια όπως τα ένοιωθα και όχι όπως ήταν γραμμένα στην παρτιτούρα, που ήταν λίγο περιοριστικό για μένα.

Είναι πολύ σημαντικό για μένα να μην είναι η Ελλάδα μόνο ένας προορισμός για τουρίστες που έρχονται να φάνε σουβλάκια, greek salad και να ακούσουν Ζορμπά. Είμαστε πολύ περισσότερο από αυτό. Έχουμε πολιτισμό, έχουμε ιστορία, έχουμε παράδοση, έχουμε φιλοξενία και έχουμε και σπουδαία ταλέντα.

Έτσι όταν ξεκίνησα να συνθέτω κομμάτια μου, φυσικά ήθελα να έχουν την τζαζ αρμονία που είναι τόσο πλούσια, αλλά επίσης ήθελα να εντάξω κρητικά στοιχεία που είναι πολύ δωρικά, πολεμικά και έντονα και αγγίζουν της ψυχές μας. Έπρεπε να βγει αυτό το συναίσθημά μου μέσα στη μουσική μου!

Όσον αφορά στη Μέση Ανατολή, όντως τα κομμάτια μου έχουν ένα μικρό στοιχείο μέσα… Βέβαια βοηθάει που έχω συνεργαστεί με απίστευτους καλλιτέχνες από εκείνα τα μέρη, όπως τον Haig Yadjian, Tigran Sargsyan (Αρμενία), Tamer Pirnabassi (Τουρκία). Δίνουν έντονα το χρώμα του τόπου τους.

Πώς εισπράττουν οι ξένοι την κρητική μουσική; Υπάρχει κάποιο ενδεικτικό περιστατικό που έχετε ζήσει σχετικά με αυτό;
Πρώτη φορά που δοκίμασα να εντάξω το κρητικό στοιχείο σε live σε ξένο κοινό ήταν σε μια συναυλία μου στο πολύ γνωστό και αγαπημένο jazz bar στην Νέα Υόρκη Cornelia Jazz Cafe, στο Village, με πολύ γνωστούς jazz μουσικούς της εποχής μας, όπως ο Shai Maestro, Ισραηλινός πιανίστας, o John Hadfield, Αμερικάνος world κρουστός, ο Πέτρος Κλαμπάνης, γνωστός μπασίστας μας.

Εκείνο το διάστημα είχε έρθει στη Ν. Υόρκη ένας γνωστός μου κρητικός λυράρης για κάποιες δικές του συναυλίες. Βρεθήκαμε να παίξουμε λίγο και του πρότεινα να έρθει να δοκιμάσουμε να παίξουμε δύο κομμάτια δικά μου στη συναυλία, αρχικά σαν αυτοσχεδιασμό και να δούμε πως θα πάει. Φυσικά το κοινό ήταν πολύ θερμό! Πρώτη φορά είδαν και άκουσαν κρητική λύρα κάποιοι. Ιδίως στον κόσμο της τζαζ, το κοινό το αγκάλιασε και είδα εκστασιασμό όταν παίξαμε μια σούστα κρητική!

Ένας ξένος δεν μπορεί να κάτσει να ακούσει έξι ώρες κρητική μουσική, γιατί σ’ αυτόν ίσως ακούγεται μονότονο, αλλά όταν του το παρουσιάσεις σε μικρές δόσεις είναι πολύ ελκυστικό όχι μόνο σαν άκουσμα αλλά και σαν μια ιδιαίτερη και πρωτόγνωρη εμπειρία! Είναι ένας τρόπος να τον φέρεις κοντά στον τόπο σου!

Μιλήστε μας λίγο για το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Κρήτης και το όραμα πίσω από αυτό.
Το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Κρήτης είναι ένα φεστιβάλ που ξεκίνησα το 2014 στο χωριό μου, στον Αλικιανό, σ’ ένα υπέροχο χώρο στο προαύλιο του παλιού σχολείου, μέσα στα δέντρα και σε υπερύψωμα με θέα όλο το λεκανοπέδιο. Ο στόχος μου ήταν να γνωστοποιήσουμε την ξένη μουσική στους ντόπιους και να μάθει ο ξένος την κρητική ποιοτική μουσική μας παράδοση. Αργότερα το Φεστιβάλ μεταφέρθηκε στο κέντρο των Χανίων, στον Προμαχώνα.

Εδώ και εννέα χρόνια το Φεστιβάλ έχει μαγέψει το μουσικόφιλο κοινό στο νησί της Κρήτης, φέρνοντας καταπληκτικούς μουσικούς απ’ όλο τον κόσμο, δημιουργώντας έναν πόλο έλξης για τους λάτρεις της μουσικής και υποστηρίζοντας την τοπική οικονομία.

Το φετινό 9ο Φεστιβάλ ανοίγει τους ορίζοντές του, προσκαλώντας γυναίκες καλλιτέχνιδες από διάφορα μέρη του κόσμου. Οι προσκεκλημένες καλλιτέχνιδες μουσικοί (πολλές από τις οποίες έχουν προταθεί ή έχουν κερδίσει βραβεία Grammy) προέρχονται από την Αργεντινή, την Αφρική, τηn Γερμανία, την Ισπανία, την Κούβα, την Βενεζουέλα, τις ΗΠΑ, το Πακιστάν, την Πορτογαλία και βέβαια την Ελλάδα.

Οι προσκεκλημένες καλλιτέχνιδες στο 9ο Μουσικό Φεστιβάλ Κρήτης θα διευρύνουν το κοινό της γυναικείας μουσικής και συγχρόνως θα δημιουργήσουν έμπνευση και πρότυπα σε κορίτσια και γυναίκες, ώστε να επιδιώξουν και να ακολουθήσουν τα δικά τους μουσικά ενδιαφέροντα.

Η σημασία του Διεθνούς Μουσικού Φεστιβάλ Κρήτης έχει ήδη ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας: το φετινό φεστιβάλ για πρώτη φορά, θα καταγραφεί σε ντοκιμαντέρ από την εταιρεία παραγωγής Nineteen Fifteen, (που έχει στο portfolio της ντοκιμαντέρ για καλλιτέχνες, όπως των Cure και του Morrissey των Smiths). Το ντοκιμαντέρ θα παρουσιάσει τους καλλιτέχνες, το Φεστιβάλ και φυσικά την Κρήτη σε ένα ακόμη μεγαλύτερο κοινό σε όλον τον κόσμο!

Το 9ο Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί 1-9 Ιουλίου 2023, με παραστάσεις στην πόλη των Χανίων και στα κοντινά χωριά Βάμος και Γαβαλοχώρι.

Έχετε πει η ζωή χωρίς στόχους δεν έχει νόημα – ποιος είναι ο επόμενος στόχος σας;
Έχω τόσους στόχους που δεν ξέρω τι να πρωτοπιάσω… Ο άμεσος στόχος μου είναι να πάει καλά η περιοδεία μου στη Γερμανία με το σχήμα μου τώρα τον Μάρτιο, όπου θα παρουσιάσουμε τη μουσική μου. Πάντα με αγχώνει μια περιοδεία, γιατί είναι τόσα που μπορούν να πάνε στραβά, οπότε αρχικά ας πάει καλά αυτό.

Μετά την Γερμανία, θα συνεχίσουμε να παίζουμε με το κουιντέτο μου σε διάφορά μέρη της Ελλάδας. Παράλληλα ετοιμάζω ένα μεγάλο project, με ορχήστρα και κρητικούς μουσικούς, με δικές μου συνθέσεις και ίσως κάποια κρητικά γνωστά κομμάτια. Μια ιδέα που χτίζεται αυτή τη στιγμή που μιλάμε! Στόχος μου επίσης είναι να αναδείξω κάποιους Κρητικούς μουσικούς στο εξωτερικό, για να μάθουν οι ξένοι τι σημαίνει κρητική παραδοσιακή μουσική! Δεν μπορώ να σας πω όλα μου τα μυστικά .

Έπειτα, το καλοκαίρι θα είναι γεμάτο, διότι εκτός από το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Κρήτης, που θα είναι πολύ μεγάλο για τον τόπο μας αλλά και για όλη την Ελλάδα, διοργανώνω και το Vlatos Jazz Festival, το οποίο πραγματοποιείται σε μια μικρή εγκαταλελειμμένη πέτρινη εκκλησία χτισμένη το 1855, στο χωριό Βλάτος στα Χανιά. Μικρά ακουστικά live υπό το φως των κεριών! Και εκεί θα έχουμε απίθανους μουσικούς από το εξωτερικό και από την Ελλάδα, όπως τον Σπύρο Μάνεση με το τρίο του, τον Απόστολο Λεβεντόπουλο, την Αγγελική Τουμπανάκη, την Tamouz Nissim από Ισραήλ, τον Felix Schrack από την Γερμανία και πολλούς ακόμα! Αυτό τρέχει κάθε Κυριακή όλο το καλοκαίρι.

Στόχος μου είναι να γίνονται φεστιβάλ και τον χειμώνα στην Κρήτη! Λείπει πάρα πολύ ο πολιτιστικός πλούτος και οι τέχνες τον χειμώνα. Είναι πολύ σημαντικό για μένα να μην είναι η Ελλάδα μόνο ένας προορισμός για τουρίστες που έρχονται να φάνε σουβλάκια, greek salad και να ακούσουν Ζορμπά.

Είμαστε πολύ περισσότερο από αυτό και πρέπει να αρχίσουμε να αξιοποιούμε την δύναμή μας, έχουμε πολιτισμό, έχουμε ιστορία, έχουμε παράδοση, έχουμε φιλοξενία και έχουμε και σπουδαία ταλέντα και εξαιρετικούς μουσικούς! Δεν είμαστε μόνο ένας προορισμός για φτηνές καλοκαιρινές διακοπές!

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις