Μιχάλης Καλκάνης: “Πάντα με εντυπωσιάζει το πόσο δυνατά μπορεί να νιώσω ακούγοντας ένα παραδοσιακό κομμάτι”

Θεωρείται ένας από τους καλύτερους τζαζ μουσικούς της εποχής του. Ο ηχόκοσμός του είναι δυνατος και ιδιαίτερος, γεμάτος συναισθήματα, εικόνες, χρώματα και ετερόκλητα μουσικά στοιχεία.

Ο λόγος για τον Μιχάλη Καλκάνη, τον σπουδαίο κοντραμπασίστα που στη νέα του δισκογραφική δουλειά με τίτλο “Emotions” (κυκλοοφορεί από την United we fly) αποτυπώνει τον φρέσκο και ευρωπαϊκό ήχο του σχήματος που ήδη έχουμε γνωρίσει μέσα από τις ξεχωριστές παραστάσεις του στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τη Μικρή Επίδαυρο, το Palma Jazz Festival (SP) και άλλες ιδιαίτερες εμφανίσεις.

Σε μία υψηλού επιπέδου ζωντανή ηχογράφηση η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ακουστικά όργανα συνυπάρχουν αρμονικά με ηλεκτρονικούς και επεξεργασμένους ήχους, δίνοντας συνοχή σε μελωδικά μοτίβα που άλλοτε “ακουμπάνε” περισσότερο στη Δύση και θυμίζουν κινηματογραφικά soundtracks και άλλοτε “μυρίζουν” Ελλάδα και Βαλκάνια.

“Είχα την τύχη να μεγαλώσω σε μουσική οικογένεια. Ο παππούς μου έπαιζε κλαρινέτο και σαξόφωνο στο σχήμα του Μανώλη Χιώτη και ο πατέρας μου είναι συνθέτης και πιανίστας με πολύ ξεχωριστούς προσωπικούς δίσκους. Ξεκίνησα πιάνο με τον πατέρα μου όταν ήμουν 5 χρονών και στα 11 συνέχισα στο Ωδείο Αθηνών. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο μουσικά όργανα, με τον αδερφό μου και τα ξαδέρφια μου η μουσική ήταν ένα από τα καθημερινά μας παιχνίδια.

Είχαμε μπάντα από τα 10 μας και μετά στο Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης η παρέα «άνοιξε». Στα 15 μου θυμάμαι συζητούσαμε με τον πατέρα μου να ξεκινήσω κάποιο ακόμη όργανο εκτός από το πιάνο… ήμουν ανάμεσα στο κοντραμπάσο και το βιολοντσέλο και κέρδισε το κοντραμπάσο.

Με αυτό το ευέλικτο και ακόμη τότε κάπως ανεξερεύνητο όργανο, είχα την ευκαιρία να μπω βαθύτερα στον κόσμο της κλασικής μουσικής, να μάθω να μελετάω σωστά και έξυπνα -λίγο πριν τα τριάντα νομίζω το κατάφερα!- αλλά και να συνεργαστώ με ξεχωριστούς μουσικούς από διαφορετικούς μουσικούς κόσμους. Το πιάνο δεν το έχω αφήσει, με βοηθάει πολύ στο να γράφω μουσική. Στον συγκεκριμένο δίσκο παίζω πιάνο στα 4 από τα 8 κομμάτια. Έχω ανάγκη αυτή την εναλλαγή και μου αρέσει να παρατηρώ τις διαφορές που έχουν οι μουσικές μου που έχω συνθέσει στο ένα όργανο ή το άλλο” αναφέρει στο NEWS 24/7.

Τι θα έλεγες πως είναι αυτό που σε εμπνέει; Η χαρά, ο θυμός, η λύπη ή ο… έρωτας είναι το συναίσθημα που σε καθιστά πιο δημιουργικό;

Δεν μου είναι εύκολο να επιλέξω κάποιο από αυτά. Συνήθως όταν κάθομαι να γράψω μουσική, έχω μία ματιά παρατηρητή στον εαυτό μου, στα συναισθήματα μου, αλλά και στον κόσμο γύρω μου. Σαν να κάνω ένα zoom out. Πάντως τα δυσάρεστα συναισθήματα, όπως η λύπη ή ο θυμός, δε νομίζω ότι φημίζονται άδικα για την έμπνευση που τροφοδοτούν, αλλά σίγουρα δεν είναι τα μόνα. Για παράδειγμα ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτιου του νέου δίσκου το ‘Together’ το έγραψα Πρωτοχρονιά, ένα μήνα μετά τη γέννηση της κόρης μου.

Στο νέο album είναι ξεκάθαρο ότι βαδίζεις σε ένα δικό σου μουσικό μονοπάτι ή καλύτερα σταυροδρόμι. Ακουστικά όργανα, ηλεκτρονικοί και επεξεργασμένοι ήχοι και μελωδικά μοτίβα. Ποια ανάγκη σε οδηγεί σε αυτούς τους πειραματισμούς;

Νομίζω είναι η ανάγκη που νιώθω μεγαλώνοντας να δώσω μορφή στη δική μου πρόταση για έναν καλύτερο κόσμο, για το πως τον φαντάζομαι. Αυτός ο κόσμος έχει στοιχεία από τη Δύση, τον ορθολογισμό και την ευγένεια της, αλλά δεν ξεχνά και αξίες βαθιές της Ανατολής που έχουν να κάνουν με τη διαίσθηση, το διαλογισμό, το συναίσθημα.

Έχει το βλέμμα του στραμμένο στο αύριο, στο σύγχρονο, στον πειραματισμό, αλλά μέσα από μια βαθιά μελέτη και σεβασμό στο παρελθόν και τις παραδόσεις που αυτό κουβαλά. Οι άνθρωποι που ζουν στον κόσμο αυτό προσπαθούν καθημερινά να σπάσουν τα κουτάκια που ο καθένας μας έχει και αρχίζουν να νιώθουν την ομορφιά και τη δύναμη του να παρατηρείς τα συναισθήματα σου και να τα μοιράζεσαι. Κάπως έτσι προέκυψε και το τίτλος του album «Emotions». Αν ήμουν συγγραφέας ίσως έγραφα ένα βιβλίο με αυτές τις σκέψεις, στην περίπτωση μου όμως αυτές εκφράζονται μέσα από ήχους, από μελωδίες και αυτοσχεδιασμούς.

Δύση, Ευρώπη, Βαλκάνια. Ποιο μουσικό στοιχείο επιλέγεις σε κάθε περίπτωση;

Χμμμ.. Από το Δυτικό πολιτισμό ξεχωρίζω την κλασική μουσική για τη μεθοδικότητα, και την επιστημονική προσέγγιση που χρειάζεται για να μπεις βαθιά στον κόσμο της. Μπορείς να φτάσεις στην “πηγή” από διάφορους δρόμους, π.χ. από το δρόμο της κλασικής – ωδειακής μουσικής ή από τον δρόμο της αυτοδίδακτης αυτοσχεδιαστικής παραδοσιακής μουσικής. Εξαρτάται από το χαρακτήρα του καθενός και τα βιώματα του για το ποιο δρόμο επιλέγει.

Προσωπικά με βοήθησε στο μέχρι τώρα ταξίδι μου η μεθοδικότητα που έχει ο δρόμος της κλασικής μουσικής της Δύσης. Έμαθα να μελετάω σωστά, κάτι που θεωρούμε σχετικά αυτονόητα αλλά δεν είναι καθόλου. Από την Ευρώπη διαλέγω τη φρέσκια αισθητική της η οποία με εμπνέει μέσα από διαφορετικές εκφράσεις της, όπως για παράδειγμα μέσα από καινούριους μουσικούς χώρους (Elbphilharmonie του Αμβούργου) ή εκθέσεις, ή νέα μουσικά ρεύματα. Για παράδειγμα, ένα από αυτά είναι το ανερχόμενο ρεύμα της neoclassical μουσικής, η οποία συνδυάζει στοιχεία από διαφορετικές μουσικές σκηνές όπως αυτόν της κινηματογραφικής, της μινιμαλιστικής, της ηλεκτρονικής, της κλασικής και καταφέρνει να βγάζει μια δύναμη παρά τον εύθραυστο ήχο της.

Κομμάτια του καινούριου μας δίσκου όπως το Alone, το Together, το Memories και το Flowing νιώθω ότι κινούνται σε αυτή την αισθητική. Τέλος από τα Βαλκάνια επιλέγω τον αυτοσχεδιασμό, αλλά και τη δυνατή μελωδία που κουβαλάει βιώματα και αρώματα μιας άλλης εποχής με πηγαίο συναίσθημα, ανοιχτή καρδιά και με τη σοφία που μπορει να κουβαλάει ένας μη μορφωμένος λαϊκός άνθρωπος. Το Global Dance είναι ένα κομμάτι με τέτοιες εικόνες για εμένα.

Είναι στιγμές που μέσα από τη μουσική σου αναδύεται μία εύθραυστη πλευρά. Μία μελαγχολία που θυμίζει Ελλάδα, ενδεχομένως Κρήτη. Σε έχει επηρεάσει η παράδοση;

Την Κρήτη την έχω συνδυάσει με πιο εξωστρεφή συναισθήματα είναι η αλήθεια, έχω πολλούς καλούς φίλους και είναι αγαπημένος τόπος. Έχει πάντα ενδιαφέρον ο ίδιος τόπος, τι μπορεί να βγάζει στον καθένα ανάλογα με τα βιώματα του. Όπως και να έχει η παράδοση είναι ένας «τόπος» για εμένα στον οποίο μου αρέσει να επιστρέφω συχνά, ώστε μετά να προχωρώ μπροστά με πιο γερά βήματα.

Σκέφτομαι συχνά ότι θα ήθελα άλλες 2-3 ζωές για να γνωρίσω σε βάθος τις μουσικές της Ηπείρου, της Θράκης των νησιών κλπ. Να ταξιδέψω σε χωριά που χάνονται, να γνωρίσω ανθρώπους θησαυρούς, οι γονείς του πατέρα μου ήρθαν από τη Σμύρνη και της μητέρας μου από την Ανατολική Ρωμυλία. Όλοι αυτοί οι τόποι μαζί με αυτά που κουβαλάνε έχουν περάσει σε ένα βαθμό μέσα μου και πάντα με εντυπωσιάζει το πόσο δυνατά μπορεί να νιώσω ακούγοντας ένα παραδοσιακό κομμάτι.

Γιατί επέλεξες τη ζωντανή ηχογράφηση;

Βασικό ζητούμενο σε αυτόν το δίσκο ήταν να αποτυπωθεί το τριετές έως τώρα ταξίδι που έχουμε κάνει με την ομάδα μου. Τα περισσότερα από αυτά τα κομμάτια τα παίζαμε ήδη στις ζωντανές εμφανίσεις και ήθελα πολύ να έχει και ο δίσκος όσο γινόταν περισσότερο την αίσθηση του live. Πέρα από αυτό το να ηχογραφούν πολλοί μουσικοί ταυτόχρονα είναι κάτι δύσκολο, μια πρόκληση που πάντα με γοητεύει.

Πρέπει να πετύχεις το καλό ‘take’ από όλους και όταν αυτό συμβαίνει είναι μαγικό. Νομίζω ότι το πετύχαμε σε αρκετά μεγάλο βαθμό στον δίσκο αυτό με κορυφαίες στιγμές, στο Alone, το Global Dance και το Karpathos, όσον αφορά στην αλληλεπίδραση.

Με ποιον καλλιτέχνη θα έκανες μία ανατρεπτική συνεργασία;

Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες, όχι μόνο μουσικοί φυσικά, που θαυμάζω. Η συνεργασία είναι πρώτα από όλα μια σχέση, οπότε τα πράγματα δεν είναι και τόσο απλά.. χαχα. Πέρα από το αν θα είναι ανατρεπτική ή όχι, για εμένα μετράει η αφετηρία της, τα κίνητρα να είναι κάπως κοινά ή συμπληρωματικά.

Για παράδειγμα για εμένα η κάθε συνεργασία είναι μια πολύ ωραία αφορμή για να ανταλλάξω ιδέες και να μάθω πράγματα από ανθρώπους που θαυμάζω. Αν και ο άλλος το βλέπει έτσι υπάρχει ήδη μια καλή αφετηρία. Το αν θα είναι ανατρεπτική έρχεται νομίζω μόνο του, συνήθως αφήνω να μου το ‘ζητήσει’ η μουσική που έχω στο μυαλό μου να γράψω ή που έχω ήδη γράψει.

Όταν διαβάζω ιστορίες για την εποχή που ο Χατζιδάκις επέλεγε κάποιον πίνακα μεγάλου ζωγράφου ως εξώφυλλο για το δίσκο του, ή έγραφε μουσική για μια ταινία και συνεργαζόταν με ένα πολύ σημαντικό σκηνοθέτη και ξεχωριστούς ηθοποιούς «ζηλεύω» κάπως. ΟK ήταν ο Χατζιδάκις, αλλά πέρα από αυτό, νομίζω ήταν και η συγκεκριμένη εποχή όπου μουσικοί έκαναν παρέα με ποιητές, ηθοποιούς, ζωγράφους κλπ. Αυτό αισθάνομαι ότι λείπει σήμερα. Έχω την αίσθηση ότι σήμερα δύσκολα βγαίνει ο καθένας μας από τον κύκλο του, σαν να νιώθουμε κάπως αμήχανα. Δεν είναι πάντα έτσι φυσικά, απλώς μιλάω για μια δική μου γενική αίσθηση.

Προσωπικά αισθάνομαι πολύ τυχερός για κάποιες ξεχωριστές συνεργασίες που είχα ως τώρα π.χ. με τον ξεχωριστό φωτογράφο Τάσο Βρεττό στο δίσκο World Echoes in Athens, τον multi instrumentalist & composer από τη Σιβηρία Nadishana στο Summer Nostos Festival SNFCC, τον Haig Yazdjian & Γιάννη Αναστασάκη στο Μικρό Θέατρο Επιδαύρου στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών και πολλούς ακόμη. Επίσης μία πρόσφατη σημαντική δουλειά για μένα είναι το “Believe” όπου η μουσική μου συνομιλεί με το ποίημα «Πιστεύω» του Τάσου Λειβαδίτη μέσα από την καθηλωτική αφήγηση του ηθοποιού Δημήτρη Καταλειφού,το οποίο κυκλοφόρησε με αφορμή την συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή.

Μελλοντικά σχέδια;

Προς το παρόν σχεδιάζουμε τη ζωντανή παρουσίαση του δίσκου και κάποιες ακόμη εμφανίσεις προς το τέλος του καλοκαιριού και μετά. Γράφω καινούριες μουσικές και για το σχήμα αλλά και για άλλα projects οπότε.. να είμαστε όλοι καλά και τα καλύτερα έρχονται!

Βρείτε το album “Emotions” διαθέσιμο σε όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις