Νίκος Πορτοκάλογλου: “Με συγκινούν διπλά οι νέοι που δεν το βάζουν κάτω και παλεύουν”

Ο πιο ιδανικός τρόπος να ολοκληρωθεί μια καλοκαιρινή περιοδεία είναι μια συναυλία για… καλό σκοπό! Ο Νίκος Πορτοκάλογλου δεν χρειάζεται  ιδιαίτερες συστάσεις. Είναι ένας δημιουργός που εδώ και τέσσερις δεκαετίες συνεχίζει να υπηρετεί με αφοσίωση την τέχνη του, να πειραματίζεται και να μας ταξιδεύει σε πολλά και διαφορετικά μουσικά “κύματα” άλλοτε παρέα με ταλαντούχους συνεπιβάτες και άλλοτε solo.

Φέτος, τον Σεπτέμβρη και ενώ έχει ολοκληρώσει το τηλεοπτικό “Μουσικό Κουτί” και τις καλοκαιρινές εμφανίσεις του στις πόλεις της Ελλάδας που άνοιξαν την αγκαλιά τους για να τον δεχθούν, ενώνει τις δυνάμεις του με τη διεθνή ανθρωπιστική οργάνωση «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» για μια συναυλία ανιδιοτελούς προσφοράς.

Ως μια πράξη αλληλεγγύης, αφιερωμένη στη «χωρίς σύνορα» έμπρακτη βοήθεια, ο Νίκος Πορτοκάλογλου θα βρεθεί την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού για μια μοναδική συναυλία.

Νίκος Πορτοκάλογλου – “Βλέπω στα νέα παιδιά μια καχυποψία που δεν τους αφήνει να δοθούν ολόψυχα σε μια σχέση”

“Η αλληλεγγύη για μένα, όπως και για πολύ κόσμο, ειναι μια προσωπική υπόθεση” μας λέει ο Νίκος Πορτοκάλογλου ξεκινώντας από τον στόχο της συναυλίας.

“Οταν βοηθάς κάποιον που έχει ανάγκη δεν θέλεις να το διαφημίζεις γιατί το ευτελίζεις. Ομως εδώ πρόκειται για διαφορετική υπόθεση: οι Γιατροί χωρίς Σύνορα ζήτησαν την συνεργασία μου για μια μεγάλη συναυλία με στόχο να μαζέψουμε χρήματα για σκοπό ιερό. Μιλάμε για ένα Οργανισμό που βρίσκεται εδώ και 50 χρόνια στην πρώτη γραμμή των μεγάλων κρίσεων σε ολο τον πλανήτη και που δεν στηρίχτηκε ποτέ σε κρατικές ή ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις αλλά μόνο σε ιδιωτικές δωρεές. Στην καλή πρόθεση του καθενός μας δηλαδή.

Και έχει σημασία να έχουμε στο νου μας το εξής: το αντίτιμο ενός μόνο εισιτηρίου φτάνει για να θρέψει ένα υποσιστισμένο παιδί για ένα μήνα. Στην Γάζα, στην Ουκρανία, στην Αφρική ή οπουδήποτε αλλού υπάρχει κρίση. Η συναυλία αυτή λοιπόν είναι ένα γεγονός κοινωνικό και εδώ έχουμε ανάγκη την διαφήμιση και την στήριξη του κόσμου για να τα καταφέρουμε μαζί.”

Στο “Μουσικό Κουτί” είδαμε να δίνετε χώρο σε νέους καλλιτέχνες και διαφορετικά μουσικά ιδιώματα. Πόσο σημαντική είναι η στήριξη της νέα γενιά δημιουργών και πώς βλέπετε το μέλλον της ελληνικής μουσικής σκηνής;

“Το να ανακαλύπτω νέους ταλαντούχους καλλιτέχνες ήταν για μένα μια φυσική ανάγκη από τότε που πέρασα τον κάβο των 35 περίπου. Ίσως γιατι ένιωθα πως με συνδέουν με τον ενθουσιασμό και την ορμή του ξεκινήματός μου και με κρατάνε και μένα πάντα νέο. Δεν το έκανα γιατί είμαι καλός ανθρωπος αλλά από λαχτάρα για επικοινωνία, παιχνίδι και μάθηση. Γι αυτό και στο Μουσικό Κουτί ήταν από τα πρώτα πράγματα που έβαλα σε αυτό το νέο «φορμάτ» που έφτιαξα. Είδατε που έμαθα και την τηλεοπτική γλώσσα;”

Τι παρατηρείτε στη νέα γενιά – που ξεκινά την πορεία της στη ζωή σε μία περιρρέουσα ατμόσφαιρα δυσαρέσκειας και διχασμού;

“Η δυσαρέσκεια στους νέους για την εξουσία υπήρχε και θα υπάρχει πάντα και πολύ καλά κάνει. Ο διχασμός επίσης δεν είναι δυστυχώς καινούργιο φρούτο. Μην εξιδανικεύουμε ένα παρελθόν που δεν το ζήσαμε ή απλά ξεχάσαμε όλα τα στραβά του και θυμόμαστε μόνο τα καλά. Στην δεκαετία του ‘80 που ξεκίνησα, ο πολιτικός διχασμός ήταν το ίδιο παρών και τοξικός, δεν ξεχνώ ποτέ την κυρίαρχη φυλλάδα που λεγόταν Αυριανή και την χυδαία καθημερινή επίθεση στον Μάνο Χατζιδάκι. Και ήταν τόση η δύναμη της φυλλάδας που ο καλλιτεχνικός και πνευματικός κόσμος φοβόταν να τα βάλει μαζί της.

Απλώς κυκλοφορούσε πολύ ουρανοκατέβατο χρήμα- που τελικά ήταν δανεικό- και επικρατούσε μια αισιοδοξία για το μέλλον. Αυτή είναι η διαφορά. Τώρα στα νέα παιδιά βλέπω μια απαισιοδοξία. Για το αν θα μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα, να κάνουν μια δουλειά που αγαπάνε και βέβαια να πληρώσουν το πανάκριβο νοίκι τους. Και μια καχυποψία που δεν τους αφήνει να δοθούν ολόψυχα σε μια σχέση. Τους βαραίνει επίσης την καρδιά, οπως όλους μας και η κλιματική κρίση. Μια διαρκής απειλή. Γι αυτό και με συγκινούν διπλά αυτοί που δεν το βάζουν κάτω και το παλεύουν.”

Μεγαλώνοντας συνειδητοποιώ πως όλη μου η καριέρα ήταν ένα ρίσκο, γιατί από ένστικτο και παιδικό πείσμα δεν ήθελα να ενταχθώ σε κανένα μουσικό ή ιδεολογικό ρεύμα και βέβαια σε κανένα κόμμα

Στην πορεία σας είχατε πάντα τη διάθεση να πειραματιστείτε με νέους ήχους και επιρροές. Ποια μουσικά ρεύματα ή καλλιτέχνες σας επηρέασαν περισσότερο ιδίως τα τελευταία χρόνια;

“Κοιτάξτε, στη δουλειά μας υπάρχουν διεθνώς δυο σχολές: αυτοί που μένουν πιστοί και συνεπείς στη ρίζα τους, είτε αυτή ειναι τα ρεμπέτικα, είτε τα μπλουζ, είτε η παραδοσιακή μουσική του τόπου τους και υπάρχουν και οι κοσμοπολίτες. Και αυτοί από κάπου κατάγονται βέβαια, αλλά έχουν την ανάγκη να απλώσουν ρίζες και πέρα απο το περιβόλι τους. Αγαπώ και ζηλεύω πολλούς καλλιτέχνες της πρώτης σχολής, Έλληνες και ξένους, αλλά θέλω- δε θέλω ανήκω στην δεύτερη. Και σίγουρα δεν είναι άσχετο με την καταγωγή μου απο την Σμύρνη που ήταν αυτό το πολύχρωμο σταυροδρόμι της Μεσογείου. Τώρα από νέα ρεύματα, έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον μου κάποιοι στιχουργοί από την χιπ χοπ σκηνή, κάποια νέο-παραδοσιακά συγκροτήματα όπως οι V.I.C και οι Babo Koro, αλλά και κάποιοι τραγουδοποιοί όπως η Μαρίνα Σάτι και η Μαρίνα Σπανού. Μη με παρεξηγήσετε, δεν είναι ότι έχω αδυναμία στις Μαρίνες…”

“Έχω ακόμα αυτή τη λαχτάρα να γράψω ένα καλό τραγούδι”

Κοιτάζοντας πίσω, ποια στιγμή της καριέρας σας θα χαρακτηρίζατε ως το μεγαλύτερο ρίσκο που πήρατε, και πώς αυτό επηρέασε την πορεία σας;

“Μεγαλώνοντας συνειδητοποιώ πως όλη μου η καριέρα ήταν ένα ρίσκο, γιατί από ένστικτο και παιδικό πείσμα δεν ήθελα να ενταχθώ σε κανένα μουσικό ή ιδεολογικό ρεύμα και βέβαια σε κανένα κόμμα. Ήθελα να κερδίσω την αγάπη του κόσμου για τα τραγούδια μου και όχι για τις απόψεις μου, που άλλωστε δεν έχω και σε μεγάλη εκτίμηση. Και δεν ξέρω τι γίνεται στα ξένα, αλλά στην Ελλάδα αυτά πληρώνονται. Η «άποψη» είναι σημαντικότερη από το έργο. Πάρ’ όλα αυτά συνειδητοποιώ επίσης, πως αυτή η άρνηση να παίξω τον ρόλο του γκουρού για να εχω ένα πιστό κοινό οπαδών, αλλά να διεκδικώ κάθε φορά απο την αρχή τους «συνταξιδιώτες» μου, με κράτησε σε δημιουργική εγρήγορση και τελικά μου έδωσε μια διάρκεια που ούτε καν την είχα ονειρευτεί. Και έχω ακόμα αυτή τη λαχτάρα να γράψω ένα καλό τραγούδι.”

Ποιο ήταν το έναυσμα για τη δημιουργία του σχήματος «Ευγενείς Αλήτες» και πώς έχει διαμορφώσει τη σκηνική σας παρουσία τα τελευταία χρόνια;

“Ήταν μόλις είχα τελειωσει την συνεργασία με την αγαπημένη μου Ελευθερία Αρβανιτάκη, όπου είχαμε παίξει με τους μουσικούς της και ήθελα να φτιάξω μια δική μου μπάντα απο την αρχή. Οι παλιότεροι μουσικοί που ήξερα δεν ήταν διαθέσιμοι, οπότε άρχισα την αναζήτηση νέων ταλέντων. Τηλέφωνα σε φίλους, συστάσεις, συναντήσεις, οντισιόν κλπ. Κάθε φορά που ξεκινάω μια νέα μπάντα αισθάνομαι σαν προπονητής που φτιάχνει μια ομάδα μπάσκετ. Ψάχνω τον κατάλληλο για κάθε θέση και με ενδιαφέρει έξ ίσου να ειναι καλοί παίκτες οσο και καλοί χαρακτήρες. Να αγαπούν το ομαδικό παιχνίδι. Και απαραιτήτως να διαθέτουν καλό χιούμορ. Όχι, εντάξει αυτό δεν είναι απαραίτητο αλλά είναι ιδιαίτερα εκτιμητέο.

Έτσι διάλεξα έναν έναν τους Ευγενείς Αλήτες, έτσι διάλεξα και τους μουσικούς για το Μουσικό Κουτί. Ο πιο σταθερός μου συνεργάτης, που εκτός απο εξαιρετικός μπασίστας και τραγουδιστής, ειναι πολύ ενδιαφέρων τραγουδοποιός, ο Βύρων Τσουράπης, ήταν παρών και στις δυο μπάντες. Άλλος σταθερός συνεργάτης είναι ο σπάνιος πολυοργανίστας και τραγουδιστής, Ηλίας Λαμπρόπουλος. Τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας είναι ο βιρτουόζος στο σαξόφωνο και το φλάουτο, Αλέξανδρος Ζουγανέλης, η αέρινη Κατερίνα Λιάκη στα πλήκτρα και το νεότερο και πιο groovy μέλος, ο Σοφοκλής Γκέκας στα τύμπανα. Το πιο παλιό μέλος της μπάντας είναι ο ηχολήπτης και φύλακας άγγελος μας, ο Άκης Πασχαλάκης.

Με αυτή την μπάντα λοιπόν, τους Ευγενείς Αλήτες, συν την υπέροχη Βίκυ Καρατζόγλου που είναι δίπλα μου τα τελευταία 3 χρόνια, νιώθω μεγάλη ασφάλεια και ελευθερία γιατί είναι μουσικοί με πολύ ανοιχτούς ορίζοντες και καλύπτουν όλη την γκάμα των μουσικών ειδών που αγαπώ και που περιέχονται τελικά τα τραγούδια μου. Από παραδοσιακά, λαϊκά και έντεχνα μέχρι μπλουζ, ροκ, ρέγγε και ό,τι άλλο προκύψει.”

Έχω κουραστεί από αυτούς που έχουν απαντήσεις για όλα. Εγώ είχα πάντα πιο πολύ κλίση στις ερωτήσεις παρά στις απαντήσεις.

Πώς αισθάνεστε να επιστρέφετε στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού για αυτή την ιδιαίτερη συναυλία, δεδομένου ότι ο χώρος αυτός είναι φορτωμένος με μνήμες. Τι φέρνει στο μυαλό σας ο Λυκαβηττός;

“Κάποιες από τις πιο φωτεινές και γιορτινές βραδιές της ζωής μου. Από το ‘86 με τους Φατμέ μέχρι που έκλεισε το θέατρο πριν σχεδόν 20 χρόνια, είχα ανεβεί στη σκηνή του με τόσους σπουδαίους συναδέλφους: τη Χαρούλα, τον Σαββόπουλο, την Τσαλιγοπούλου, την Αρβανιτάκη, τον Μητροπάνο, τον Αλκίνοο, τον Κότσιρα και τόσους άλλους. Είμαι πολύ χαρούμενος και συγκινημένος που θα ξαναπαίξω εκεί. Και αυτή τη φορά θα είναι κοντά μου, εκτός βέβαια από την Καρατζόγλου και τον Τσουράπη, τρεις εκλεκτοί καλεσμένοι, η Ελένη Τσαλιγοπούλου, ο Πάνος Μουζουράκης και η Νεφέλη Φασούλη, όπως και η χορωδία που αποτελείται από παιδιά προσφύγων, El Sistema Greece Youth Choir.”

Στη διάρκεια της καριέρας σας, πάντα εκφράζατε υπαρξιακές ανησυχίες μέσα από τους στίχους σας. Τι σας απασχολεί στιχουργικά στα τραγούδια του νέου δίσκου σας και ποιο είναι το μεγαλύτερο ερώτημα που αναζητάτε την απάντηση;

“Ο δίσκος που τελειώνω τώρα περιέχει τραγούδια που έγραψα πριν τέσσερα χρόνια και δεν πρόλαβα να ηχογραφήσω γιατί άρχισαν τα γυρίσματα για το Μουσικό Κουτί που δεν μου άφηνε χρόνο για τίποτα άλλο. Μου έκανε όμως και πολλά δώρα. ´Ενα από αυτά είναι ότι γνώρισα από κοντά και συνεργάστηκα με τόσους ταλαντούχους καλλιτέχνες, νέους και παλιότερους.

Κάποιοι από αυτούς που ξεχώρισα συμμετέχουν και στα νέα μου τραγούδια. Το νέο άλμπουμ περιέχει λοιπόν πολλές συναντήσεις όπως συνέβη και στην εκπομπή. Η πρώτη από αυτές τις συναντήσεις ήταν στο «Δεν υπάρχει άλλος δρόμος» που κυκλοφόρησε πριν κάποιους μήνες, με την Ιουλία Καραπατάκη, μια φωνή που θυμίζει τις παλιές λαϊκές φωνές αλλά με μια φρεσκάδα σημερινή.

Όσο είμαι όμως ακόμη μέσα στην διαδικασία της δουλειάς δεν μπορώ -και μάλλον δε θέλω- να την περιγράψω. Μου αρέσει γενικότερα να λέω πως τα τραγούδια μου είναι κυρίως ερωτικά και ερωτηματικά. Έχω κουραστεί από αυτούς που έχουν απαντήσεις για όλα. Εγώ είχα πάντα πιο πολύ κλίση στις ερωτήσεις παρά στις απαντήσεις.”