«Ο γάμος του Φίγκαρο» Η κλασική κωμωδία του Μπωμαρσαί σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού

Η κλασική κωμωδία του Μπωμαρσαί «Ο γάμος του Φίγκαρο» σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού. Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας

NEWSROOM
17 Φεβρουαρίου 2015 15:13

Η θεατρική σκηνή του Μεγάρου εγκαινιάζεται με την πολυαναμενόμενη παράσταση του «Γάμου του Φίγκαρο» σε σκηνοθεσία του Στάθη Λιβαθινού. Η αυλαία ανοίγει το Σάββατο 7 Φεβρουαρίου ( ώρα έναρξης 21:00) στην Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας. Η νέα παρουσίαση της φημισμένης κωμωδίας του κορυφαίου γάλλου δραματουργού Πιερ Μπωμαρσαί (1732-1799) αποτελεί συμπαραγωγή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και της POLYPLANITY Productions και εντάσσεται στο πλαίσιο του Κύκλου Θέατρο στο Μέγαρο .

Ο Στάθης Λιβαθινός και η πολυβραβευμένη ομάδα του…

… μετά τη μεγάλη επιτυχία της Ιλιάδας , που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, παρουσιάζουν στο Μέγαρο το νέο τους εγχείρημα. Πρόκειται για το εμβληματικό έργο του κλασικού γαλλικού ρεπερτορίου, Ο γάμος του Φίγκαρο του Μπωμαρσαί, σε νέα μετάφραση από τα γαλλικά της Έλσας Ανδριανού.

Η τρελή ημέρα ή Ο γάμος του Φίγκαρο γράφτηκε στα 1778. Πρωτοανέβηκε στις 24 Απριλίου 1784 στο ΘέατροOdéon. Aποτελεί μέρος της περίφημης τριλογίας του Μπωμαρσαί, στην οποία βασίστηκαν δύο από τις διασημότερες όπερες του λυρικού ρεπερτορίου, Οι γάμοι του Φίγκαρο του Μότσαρτ και Ο Κουρέας της Σεβίλλης του Ροσσίνι. Γραμμένο τις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης, της οποίας θεωρήθηκε προάγγελος, είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα θεατρικά κείμενα του 18ου αιώνα. Το έργο, πέρα από την πολιτική διάστασή του που συμπυκνώνει τους ιδεολογικούς προβληματισμούς του Διαφωτισμού, εξελίσσεται ως μια φρενήρης κωμωδία βασισμένη στον αυτοσχεδιαστικό οίστρο των ηθοποιών.

Η ομάδα του Στάθη Λιβαθινού

Η Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (2001-2007) άφησε το αποτύπωμά της στη θεατρική πραγματικότητα της χώρας μας, τόσο για κάποιες από τις παραστάσεις της, όσο και για τη λειτουργία –για πρώτη φορά στην Ελλάδα– σχολής σκηνοθεσίας, του Εργαστηρίου Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας, και θεωρήθηκε μια από τις σημαντικότερες θεατρικές προτάσεις της δεκαετίας.

Βασικός πυρήνας της Πειραματικής ήταν μια ομάδα ηθοποιών και συντελεστών που εργάστηκε με την καθοδήγηση του σκηνοθέτη Στάθη Λιβαθινού, αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις, ενώ οι εξαιρετικές επιδόσεις της εγκωμιάστηκαν από την κριτική και τιμήθηκαν από το κοινό. Ο βασικός κορμός εκείνης της ομάδας, μαζί με κάποιους νέους συνεργάτες, συνιστά στη σημερινή του μορφή ένα θεατρικό σύνολο, το οποίο, καλλιεργώντας έναν κοινό εκπαιδευτικό και υποκριτικό κώδικα, υπηρετεί ένα όραμα συλλογικού θεάτρου.

Η τελευταία παράσταση της ομάδας ήταν η Ιλιάδα, η οποία παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στο Φεστιβάλ Αθηνών 2013, καθώς και σε σημαντικά φεστιβάλ του εξωτερικού (Εθνικό Θέατρο Άμστερνταμ-Ολλανδία, Εθνικό Θέατρο Μαδρίτης-Ισπανία, Φεστιβάλ της Μέριδα-Ισπανία, Διεθνής Biennale Cinnars του Μόντρεαλ-Καναδάς, ΦεστιβάλSantiago A’ Mil-Χιλή).

«Ο γάμος του Φίγκαρο»-Σύνοψη

Στον πύργο του Κόμη Αλμαβίβα, ο Φίγκαρο, υπηρέτης και επιστάτης του πύργου, και η Σουζάνα, υπηρέτρια της Κόμισσας Αλμαβίβα, κάνουν σχέδια για τον επικείμενο γάμο τους. Η Σουζάνα του εξομολογείται το πιεστικό ερωτικό ενδιαφέρον του Κόμη, ο οποίος επιδιώκει να ματαιώσει το γάμο τους. Η Μαρσελίνα είναι ερωτευμένη με τον Φίγκαρο και προσπαθεί επίσης να ματαιώσει τον γάμο ζητώντας τη βοήθεια του Μπάρτολο. Ο Κερουμπίνο, νεαρός ακόλουθος του Κόμη και ερωτευμένος με την Κόμισσα Αλμαβίβα, ζητάει τη βοήθεια της Σουζάνας για να την πλησιάσει και να την παρακαλέσει να μεσολαβήσει για να αποσπάσει την εύνοια του Κόμη. Όταν αιφνιδίως εμφανίζεται ο Κόμης, η Σουζάνα πανικόβλητη τον κρύβει πίσω από μια πολυθρόνα. Ο Κόμης υποψιάζεται πως κάτι ύποπτο συμβαίνει, συνεχίζει όμως το παιχνίδι της κατάκτησης της νεαρής υπηρέτριας με όλα τα μέσα, προσπαθώντας μάλιστα να την εξαγοράσει, ώσπου ανακαλύπτει τον νεαρό.

Στο δωμάτιό της, η Κόμισσα Aλμαβίβα, αγανακτισμένη με τη συμπεριφορά του συζύγου της, ακούει το σχέδιο του Φίγκαρο. Στόχος του είναι να προκαλέσουν τη ζήλια του Κόμη και κυρίως να ματαιώσουν τις βλέψεις του για τη Σουζάνα. Ο Κόμης θα πληροφορηθεί με μια ανώνυμη επιστολή την ύπαρξη ενός εραστή της Κόμισσας, ενώ η Σουζάνα θα τον καλέσει σε μια συνάντηση στον κήπο, όπου στη θέση της θα εμφανιστεί μεταμφιεσμένος ο Κερουμπίνο. Την προετοιμασία του σχεδίου διακόπτει η ξαφνική επιστροφή του Κόμη. Η είσοδός του προκαλεί σύγχυση, καθώς η Κόμισσα βρίσκεται μόνη στο δωμάτιο με τον Κερουμπίνο, ο οποίος αναγκάζεται να κρυφτεί. Αποφασισμένος να ανακαλύψει τον ένοχο, ο Κόμης φέρνει τα κατάλληλα εργαλεία για να ανοίξει την πόρτα. Στο μεταξύ, ο Κερουμπίνο πηδάει στον κήπο από το παράθυρο και στη θέση του κρύβεται η Σουζάνα. Όταν ο Κόμης ανοίγει την πόρτα βλέπει τη Σουζάνα. Ζητάει συγγνώμη από τη γυναίκα του που αμφέβαλε για την τιμιότητά της, αλλά ξαφνικά εμφανίζεται μεθυσμένος ο κηπουρός Αντόνιο και του λέει ότι είδε κάποιον να πηδά από το παράθυρο της Κόμισσας. Ο Φίγκαρο σώζει την κατάσταση, αναλαμβάνοντας εκείνος την ευθύνη. Στη συνέχεια εμφανίζονται η Μαρσελίνα και ο Μπαζίλιο, εγείροντας απαιτήσεις λόγω της αθέτησης της υπόσχεσης γάμου του Φίγκαρο προς τη Μαρσελίνα για οφειλή χρημάτων και ο Κόμης αναβάλλει το γάμο μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση.

Ο Κόμης υποψιάζεται ότι πιθανόν έχει πέσει θύμα απάτης και προσπαθεί να εκμαιεύσει πληροφορίες από τον Φίγκαρο, ενώ η Σουζάνα, ακολουθώντας το σχέδιο που έχει καταστρώσει με την Κόμισσα, τον αφήνει να ελπίζει σ’ ένα βραδινό ραντεβού. Διεξάγεται η δίκη, και ο Φίγκαρο καταδικάζεται: ή θα παντρευτεί τη Μαρσελίνα ή θα πληρώσει το οφειλόμενο δάνειο. Ξαφνικά όμως αναγνωρίζεται ως το χαμένο παιδί της Μαρσελίνας και του Μπάρτολο, και έτσι ο δρόμος για το γάμο του με τη Σουζάνα είναι πλέον ανοιχτός.

Όλα είναι έτοιμα για τον γάμο, αλλά η Κόμισσα επιμένει να εφαρμόσει το σχέδιο που έχει καταστρώσει με τη Σουζάνα για να εκδικηθεί τον σύζυγό της, παίρνοντας εκείνη τη θέση της Σουζάνας στο ραντεβού. Η γιορτή αρχίζει, η Σουζάνα δίνει στο Κόμη ένα γράμμα όπου ορίζει τον τόπο και το χρόνο της συνάντησής τους, με σκοπό να εμφανιστεί αντ’ αυτής η Κόμισσα. Ο Κόμης πρέπει να επιστρέψει στη Σουζάνα την καρφίτσα με την οποία κλείνει το γράμμα ως ένδειξη συμφωνίας για τη συνάντησή τους. Η Φανσέτα αναλαμβάνει την αποστολή, αλλά άθελά της αποκαλύπτει τη μυστική συνάντηση στον Φίγκαρο, ο οποίος θορυβείται και αποφασίζει να παρακολουθήσει τη Σουζάνα.

Στον κήπο εμφανίζεται η Φανσέτα για να συναντήσει τον Κερουμπίνο. Η Σουζάνα και η Κόμισσα, φορώντας η μία τα ρούχα της άλλης περιμένουν τον Κόμη, ενώ σε διαφορετικά σημεία του πάρκου είναι κρυμμένοι ο Φίγκαρο, η Μαρσελίνα, καθώς και όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα. Ο Κόμης εμφανίζεται. Μέσα από μια σειρά παρεξηγήσεων λόγω των μεταμφιέσεων και των δυσδιάκριτων ταυτοτήτων, δημιουργείται απόλυτη σύγχυση μέχρι την τελική αποκάλυψη όλων και την «αποκατάσταση της τάξης».

Ο γάλλος δραματουργός Πιερ-Ωγκυστέν Καρόν ντε Μπωµαρσαί (1732 -1799) …

…, ύστερα από δύο συγγραφικές απόπειρες που συνάντησαν τη χλιαρή υποδοχή του κοινού, σημείωσε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία με τον Κουρέα της Σεβίλλης , ένα «έργο μετά μουσικής» που έκανε πρεμιέρα στην Κομεντί-Φρανσαίζ το 1775 και, λόγω του κοινωνικά τολμηρού του περιεχομένου, του κόστισε την εξορία. Εννέα χρόνια αργότερα, ο Μπωμαρσαί χρειάστηκε να δώσει μια ακόμη σκληρότατη μάχη με τη λογοκρισία εξαιτίας της προκλητικής πολιτικής του σάτιρας Ο γάμος του Φίγκαρο , η οποία παρουσιάστηκε σε ένα κοινό που άρχιζε πλέον να συνειδητοποιεί τα προμηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης (Παλαί Ρουαγιάλ, 27 Απριλίου 1784). Όπως γράφει η θεατρολόγος Μαρίκα Θωμαδάκη σε παλαιότερο άρθρο της σχετικά με την πολιτική διάσταση της αριστουργηματικής κωμωδίας του Μπωμαρσαί: «Το θέατρο, ως αντανάκλαση της ίδιας της κοινωνίας έχει ανέκαθεν διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προετοιμασία των μεγάλων στιγμών της Ιστορίας. Δικαίως ο Μπωμαρσαί στον πρόλογο του Γάμου του Φίγκαρο παρομοιάζει το θέατρο με γίγαντα που “πλήττει θανάσιμα ό,τι αγγίζει”, υπαινισσόμενος έτσι την ανατρεπτική δύναμη του θεατρικού γεγονότος σε καθεστώτα ευάλωτης πολιτικής ηθικής».

Ο ήρωας του Μπωμαρσαί, ο Φίγκαρο, ωριμότερος και σοφότερος, δεν κατακρίνει τώρα ένα άτοµο, όπως στο προηγούµενο έργο, αλλά την κοινωνία ως σύνολο. Αυτά τα δύο έργα συνοψίζουν όλη τη ζωή και το χαρακτήρα του ίδιου του συγγραφέα.

Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός
Μετάφραση: Έλσα Ανδριανού
Δραματουργική επεξεργασία: Έλσα Ανδριανού & Στάθης Λιβαθινός
Σκηνικά – κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική: Χαράλαμπος Γωγιός
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Επιμέλεια κίνησης: Pauline Huguet
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρίνα Τσελεμπή
Βοηθός σκηνογράφου: Ξένια Παπατριανταφύλλου
Διεύθυνση παραγωγής: Γιολάντα Μαρκοπούλου & Ελίνα Φέσσα

Κόμης Αλμαβίβα: Άρης Τρουπάκης
Κόμισσα: Αντιγόνη Φρυδά
Φίγκαρο: Δημήτρης Ήμελλος
Σουζάνα: Αμαλία Τσεκούρα
Μαρσελίνα: Μαρία Σαββίδου
Αντόνιο: Γεράσιμος Μιχελής
Χρήστος Σουγάρης
Φανσέτα: Αργυρώ Ανανιάδου
Κερουμπίνο: Γιώργος Τσιαντούλας
Μπάρτολο: Χρήστος Σουγάρης
Γεράσιμος Μιχελής
Μπαζίλιο: Νίκος Καρδώνης
Ντον Γκουζμάν Μπριντ’ Ουαζόν: Διονύσης Μπουλάς
Ντουμπλ-Μαιν: Γιάννης Παναγόπουλος
Γκριπ-Σολειγ, Πεντρίγιο: Λευτέρης Αγγελάκης