Όταν οι Πλειάδες συναντήθηκαν στους Τοπικούς Τροπικούς

Το βιβλίο του Μάριου Χατζηπροκοπίου “Τοπικοί Τροπικοί” γίνεται μουσική παράσταση και ανεβαίνει στο h.UG Art Space. Το φωνητικό σύνολο Πλειάδες, αντλώντας από το πλούσιο υλικό του έργου συνθέτει πρωτότυπη μουσική και παρουσιάζει μια παράσταση αφιερωμένη σε τραγούδια και ιστορίες που δεν ακούστηκαν ποτέ κι όμως ήταν πάντα εκεί.
Μαζί τους επί σκηνής, ο ηθοποιός Βασίλης Τρυφουλτσάνης.

Σημαίνει Ανάσταση ποτέ
στις εκατόμβες των μπαούλων;

Αθήνα, δεκαετία του 1920. 
Ο Alexandro Jorge de Carvalho de Polites – “η μονάκριβη” τον φώναζαν πίσω από την πλάτη του- εκδιώκεται από την πατρική εστία και αποκληρώνεται από τον πατέρα του,  πατριάρχη της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαο Γ. Πολίτη. Πριν φύγει, παίρνει μαζί του δυο πουγκιά χρυσές λίρες και έναν φάκελο με τις “Απόκρυφες Εκλογές από τα Τραγούδια του Ελληνικού Λαού” – μια ανθολογία πουστιάς και ολολυγμού που ο Ν.Γ. Πολίτης είχε ματαίως φροντίσει να κρύψει.

Ο γιος έχει πια φτάσει στους Τροπικούς, όταν έρχεται το μήνυμα “ο πατέρας πεθαίνει, γύρνα πίσω”. Είναι Πάσχα όταν φτάνουν. Αυτός και η ενοχή του. Και ακούγονται ξανά εκείνα τα τραγούδια, που δεν είχαν φτάσει σε αυτί ανθρώπου γιατί έμειναν κλεισμένα σε ντουλάπες και σώματα που δεν υπάρχουν πια.

H Κορίνα Βασιλειάδου αναφέρει στο NEWS 24/7 πώς αποφάσισε να σκηνοθετήσει τους Τοπικούς Τροπικούς: “Από την πρώτη φορά που διάβασα το έργο Τοπικοί Τροπικοί του Μάριου Χατζηπροκοπίου ένιωσα μια ψυχική συγγένεια: μεσα στην υβριδική του φόρμα, που περνά αβίαστα από τη σύγχρονη ποίηση, της παραλογές δημοτικών τραγουδιών αλλά και τον δοκιμιακό λόγο, αποτυπώνει μια ιστορία απολύτως σύγχρονη, συνδέοντας την ταυτόχρονα με παραδοσιακές φόρμες με έναν τρόπο μοναδικό.

Το έργο, όμως, δεν είναι θεατρικό κι έτσι αν δεν μου είχε γίνει η πρόταση εκ μέρους του γυναικείου πολυφωνικού συνόλου Πλειάδες μπορεί και να μην σκεφτόμουν αυτό το άλμα στη σκηνή. Έχοντας, λοιπόν, δύο πολύ δυνατά χαρτιά στα χέρια μου – από τη μία το έργο και από την άλλη τη μουσική- ένιωσα πολύ ελεύθερη να δημιουργήσω μια παράσταση με τρόπο απολύτως συνεριμικό κι ελεύθερο, να αφεθώ σε πιο ονειρικούς κόσμους, εκεί που μας οδήγησαν οι στίχοι και τα τραγούδια.

Ονειρεύτηκα, λοιπόν, απέναντι σε αυτό τον γυναικείο χορό να στέκεται ένας κεντρικός ήρωας, μια ανδρική φωνή, ένας χαρακτήρας που φέρει τη μνήμη και το σωματικό παρόν των τραγουδιών που ακούγονται. Έτσι, οδηγηθήκαμε σε μια μουσική θεατρική παράσταση για έναν ηθοποιό κι ένα γυναικείο πολυφωνικό σύνολο, που περνά, όπως το πρωτότυπο έργο, κι αυτή αβίαστα από την αφήγηση, στην καθαρή θεατρική συνθήκη κι από εκεί στη μουσική και την ποίηση.

Οι Πλειάδες…

Η Ναταλία Λαμπαδάκη μάς μιλά για τις Πλειάδες: “Οι Πλειάδες είναι ένα φωνητικό σύνολο εννέα γυναικών που μετράει ήδη δεκαοκτώ χρόνια παρουσίας. Ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη με ενασχόληση το ηπειρώτικο πολυφωνικό τραγούδι. Μέσα στα χρόνια το ρεπερτόριο διευρύνθηκε σε πολυφωνίες της Ελλάδας, της Μεσογείου, του κόσμου. Έχουμε κάνει ενδιαφέρουσες και διαφορετικές συνεργάσιες που ανοίγουν το βλέμμα μας τόσο μουσικά όσο και παραστασιακά (Encardia, Ν.Ξυδάκης, V.I.C, Rotting Christ, Kat Valastur κ.α.).

Στους Τοπικούς Τροπικούς, όπου συμμετέχουμε τέσσερις από μας, συναντηθήκαμε με την σκηνοθέτρια Κορίνα Βασιλειάδου και τον ηθοποιό Βασίλη Τρυφουτσάνη. Μπήκαμε σε μονοπάτια πιο θεατρικά και δουλέψαμε πάνω σε κείμενο συγκεράζοντας θέατρο και μουσική σε μια κοινή αφήγηση που δεν ξέρεις ποιό οδηγεί ποιο. Μακάρι αυτή να είναι μόνο η αρχή!”

Η Ειρήνη Κυριακού μάς ξεναγεί στην παράσταση: “Η παράσταση είναι ένα υβρίδιο. Ένας χορός γυναικών που τραγουδούν πολυφωνικά τραγούδια βασισμένα σε παραδοσιακούς δρόμους, είτε a capella, είτε με τη συνοδεία οργάνων, ακόμα και με τη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων.

Και βέβαια όλο αυτό πλαισιώνει την αφήγηση του κεντρικού ήρωα, που υποδύεται ο Βασίλης Τρυφουλτσάνης, φέροντας έναν πιο σύγχρονο, ελλειπτικό λόγο. Έναν άντρα που ψάχνει λοξοδρομώντας ή μετωπικά την ταυτότητά του. Η μουσική παίζει κυρίαρχο ρόλο, είναι ένας από τους χαρακτήρες του έργου. Αφηγείται, οδηγεί, αποπροσανατολίζει, μπλέκει τους χώρους και τους χρόνους, φέρνει στην επιφάνεια τα άδυτα.

Η Βασούλα Δελλή απαντά στο ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε στην μελοποίηση των ποιημάτων της παράστασης; “Στους Τοπικούς Τροπικούς, ο Μάριος Χατζηπροκοπίου μάς παραδίδει αυτές τις παραλογές, όπου χάρη στη γλώσσα και στον ρυθμό που χρησιμοποιεί μας κάνει να αισθανόμαστε αρκετά οικεία διαβάζοντάς τες.

Οπότε σε πρώτο επίπεδο η μελοποίησή τους φαίνεται σχετικά απλή υπόθεση. Θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως μια απλή επαναλαμβανόμενη μελωδία θα υπηρετούσε την ιστορία. Στην αφηγηματική αυτή γραφή, όμως, δημιουργούνται εικόνες τόσο πρωτόγνωρες για αυτό το ειδος αλλά ταυτόχρονα τόσο ανθρώπινες που σε προσκαλούν να περιπλανηθείς σε διάφορα μουσικά μονοπάτια.

Ετσι, η πρόκληση στη μελοποίηση ήταν ο συγκερασμός της απλότητας και του οικείου της παραδοσιακής μουσικής με νεοτερικά στοιχεία που μπορεί να ξενίσουν, να εκπλήξουν ή ακόμα και να ενοχλήσουν, υπογραμμίζοντας αυτές τις ιδιαίτεροτητες”.

Λέξεις που ανέβηκαν απ’ την καρδιά στο στόμα και γίνανε φωνές.

Ο Βασίλης Τρυφουλτσάνης εξομολογείται τι είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο σ’ αυτή την παράσταση; “Είναι κάτι που δύσκολα περιγράφεται με λέξεις. Αλλά σίγουρα από τις λέξεις ξεκινάει. Λέξεις που ανέβηκαν απ’ την καρδιά στο στόμα και γίνανε φωνές. Φωνές που γίνανε ποιήματα και τραγούδια. Και που σε συγκινούν ακριβώς γιατί συγγενεύουν με κάτι πολύ δικό σου.

Αυτό που με εκπλήσσει κάθε φορά, στη συνάντηση με αυτή την αγαπημένη ομάδα ανθρώπων, είναι η δύναμη της μουσικής και η αντιμετώπιση του λόγου ως μουσική διαρρύθμιση, που επιτρέπει σε αυτή την ιστορία να ξεδιπλώνεται σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα, ενεργοποιώντας περισσότερο τις αισθήσεις και όχι τόσο τη λογική. Έχει μια ποιότητα εκμυστήρευσης αυτό το έργο. Το δέος που αισθάνεσαι όταν σου φανερώνει κάποιος τα απόκρυφα μυστικά του. Και δεν μπορείς να το εξηγήσεις αυτό. Δεν υπάρχει λογική στον έρωτα. Άρα γιατί να υπάρχει στην εξομολόγηση;

Και είναι κι αυτός ο απόηχος που αφήνουν τα τραγούδια στις καρδιές μας. Δεν μπορούμε να μην τα συνδέσουμε με τους ανθρώπους που τα τραγουδήσαμε παρέα, με τον τόπο και το χρόνο που τ’ ακούσαμε και ακούμε. Πως είναι όταν σου κολλάει ένα τραγούδι και δεν μπορείς να σταματήσεις να το σιγοτραγουδάς; Το κουβαλάς όπου πηγαίνεις. Το λες πλένοντας τα πιάτα, απλώνοντας τα ρούχα, ή στο αμάξι κολλημένος στην κίνηση…

Για λίγο ο χρόνος σταματά και μεταφέρεσαι κάπου αλλού. Η παράσταση, με όχημα το ποιητικό κείμενο του Μάριου Χατζηπροκοπίου, πιστεύω πως έχει τέτοιες μαγικές ιδιότητες. Σπάει το φράγμα του χρόνου μεταξύ παράδοσης και σύγχρονης ζωής, σε παίρνει απ’ το χέρι και σε μετατοπίζει σε τόπους και με τρόπους που δεν περιμένεις. Κι αυτό είναι μεγάλη συγκίνηση, χαρά και ευλογία”.

Και η Αλίκη Ατσαλάκη αποκαλύπτει ποια είναι τα σχέδια της ομάδας: “Μέσα την παράσταση των Τοπικών Τροπικών και τη συνεργασία με την Κορίνα Βασιλειάδου πραγματοποιήθηκε μια ανάγκη και επιθυμία της ομάδας, να κάνουμε επιτέλους μια δική μας παράσταση. Οι Πλειάδες συνδυάζουν και μπλέκουν σαν ομάδα διάφορες ειδικότητες και τέχνες που τις καθιστά -με την εμπειρία και το λιθαράκι που βάζει η κάθε μια- κάτι παραπάνω από ένα φωνητικό σύνολο.

Με αυτή την παράσταση ενεργοποιήθηκαν όλα τα στοιχεία αυτά και μπήκαμε σε μονοπάτια και προκλήσεις πρωτόγνωρες, οι οποίες θα θέλαμε να συνεχιστούν. Ονειρευόμαστε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε έτσι και να βρισκόμαστε κόντρα στους περιορισμούς των καιρών και των ζωών μας, να μεγαλώνουμε και να εξελισσόμαστε παρέα. Οι συνεργασίες με αγαπημένους αλλά και νέους ανθρώπους είναι πάντα ένα κίνητρο και μια αφορμή για να σμίγουμε! Όσο για τους Τοπικούς Τροπικούς ονειρευόμαστε να ταξιδέψουν και ίσως κάποια στιγμή να βρεθούμε και οι εννέα Πλειάδες επι σκηνής στο σύμπαν αυτής της παράστασης”.

Συντελεστές

Κείμενο: Μάριος Χατζηπροκοπίου
Μουσική: φωνητικό σύνολο Πλειάδες
Σκηνοθεσία-Δραματουργία: Κορίνα Βασιλειάδου
Κίνηση: Ίρις Νικολάου
Κοστούμια: Λίλη Ζωγραφάκη και Άννα Σοφία Τάμπλερ
Φωτισμοί: Ελένη Χούμου
Επί σκηνής:    Το φωνητικό σύνολο Πλειάδες :  Αλίκη Ατσαλάκη – φωνή,  Βασούλα Δελλή – φωνή, ακορντεόν Ειρήνη Κυριακού – φωνή, τσέλο Ναταλία Λαμπαδάκη – φωνή και ο Βασίλης Τρυφουλτσάνης