Παύλος Παυλίδης στο Ραδιόφωνο 24/7: Διαβρωνόμαστε όταν αγνοούμε την πραγματικότητα

(Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson)

Μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης έδωσε στην εκπομπή ” Πεζοί στον αέρα” με την Ιωάννα Κλεφτόγιαννη και τη Φωτεινή Λαμπρίδη, στο Ραδιόφωνο 24/7 ο Παύλος Παυλίδης, ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς της γενιάς του.

Ο Έλληνας καλλιτέχνης ξεκίνησε την πορεία του στη μουσική τη δεκαετία του ’80 μέσα από το συγκρότημα ‘Μωρά στη φωτιά’, πριν αναλάβει ρόλο frontman και στιχουργού στο ιδιαίτερα αγαπητό συγκρότημα των ’90s “Ξύλινα Σπαθια”. Μαζί τους διάνυσε μια εντυπωσιακή πορεία δέκα χρόνων, κατά τη διάρκεια της οποίας τα τραγούδια τους αγαπήθηκαν και παραμένουν διαχρονικές επιλογές των μουσικόφιλων μέχρι και σήμερα.

Το 2003 το συγκρότημα ολοκληρώνει την πορεία του και ο Παύλος Παυλίδης επιλέγει να ακολουθήσει solo πορεία. Ο πρώτος του δίσκος κυκλοφόρησε ένα χρόνο αργότερα με τίτλο “Αφού Λοιπόν Ξεχάστηκα”. Το 2006 έρχεται το επόμενο δισκογραφικό του βήμα, σε συνεργασία με τους B-Movies και τίτλο “Άλλη μια μέρα”.

Η σχέση σου με το ραδιόφωνο;

«Στην αρχή ήταν ένας ήχος. Υπήρχε η αίσθησή του στο σπίτι όταν ήμασταν παιδιά. Αργότερα η σχέση εξελίχθηκε σε πολύ πιο δυνατή. Οι εκπομπές του Γιάννη Πετρίδη λόγου χάρη ήταν πολύ σημαντικές. Στο ραδιόφωνο ανακαλύπταμε μουσικές που δεν υπήρχε περίπτωση να βρούμε στα δισκάδικα της πόλης. Όταν ήμουν εκεί στα 18 με 20, άρχισαν να υπάρχουν φοβερές εκπομπές, όπως αυτές του Ζήλου, του Φράκου, του Δασκαλόπουλου, που διαμόρφωσαν το γούστο της γενιάς μας. Ακούγαμε συγκεκριμένα είδη, διαφορετικά, πιο εναλλακτικά από το mainstream της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου».

Θυμάσαι κάποια στιγμή που άκουσες ένα τραγούδι σου στο ραδιόφωνο;

«Από τις ωραίες εικόνες που έχω σε σχέση με το ραδιόφωνο και την Αθήνα ήταν εκείνες τις εποχές που παίζαμε στο Ρόδον. Θυμάμαι που είχαμε συναυλία και με το που φτάναμε κάπου στη Θήβα, όπου υπήρχε η δυνατότητα να πιάσεις σήμα, βάζαμε ραδιόφωνο και μαθαίναμε τι συνέβαινε με τη συναυλία μας. Είχες αίσθηση ότι φτάνεις σε μια περιοχή που είναι η ακτίνα του πομπού. Ήταν σαν να μπαίνεις στην πόλη από την ακτινοβολία, όχι από το οικιστικό σύνορό της».

Έχει αλλάξει η δημιουργική σας σχέση με το τραγούδι με τα χρόνια; Προσπαθείτε να γράφετε σαν να είναι η πρώτη φορά;

«Νομίζω ότι προσπαθώ να θυμάμαι πώς είναι το να μην έχεις γράψει κανένα τραγούδι, σαν να κάνεις πρώτη φορά βουτιά στο νερό. Με τα χρόνια, που είναι πολλά πια, δημιουργείται ένας μηχανισμός και δεν είναι απαραίτητο να ξεφύγεις από αυτόν ούτε είναι απαραίτητο. Το ζήτημα νομίζω είναι να ισορροπεί κανείς στα δύο. Τον τελευταίο καιρό πάντως αισθάνομαι την ανάγκη να τα σβήσω όλα με ένα σφουγγάρι και να βρω καινούργιο μονοπάτι».

Έχετε μετανιώσει για κάτι;

Δεν μετανιώνω για κάτι.

Ως προς τους στίχους; Πώς γράφετε;

«Είναι σημαντικό όχι μόνο το διάστημα που γράφουμε τραγούδια αλλά και πώς βιώνουμε σαν ακροατές τα τραγούδια. Η σχέση με τη μουσική είναι αρκετά βαθιά μέσα μας χαραγμένη και δεν έχει να κάνει πάντα με το να γράφεις τις νότες. Προσωπικά δεν ξέρω τι κάνω όταν γράφω στίχους. Θεωρώ ο άνθρωπος πρέπει να ονειρεύεται για να διαρρηγνύει την πραγματικότητα αλλά να επιστρέφει σε αυτήν οπωσδήποτε. Δεν πιστεύω ότι το τραγούδι μας λέει κάτι βαθύτερο από την πραγματικότητα. Μου αρέσει να αισθάνομαι ότι (στα τραγούδια) ο φακός απομακρύνεται από τα πράγματα και εστιάζει σε κάτι φαινομενικά ασήμαντο που τελικά όμως έχει πολλά να πει».

Πρώτα έρχονται οι στίχοι ή η μελωδία;

«Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι όταν υπάρχουν στίχοι είναι πολύ εύκολο να φτιάξω ένα τραγούδι. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι οι στίχοι που μου έδωσε η Φωτεινή (Λαμπρίδη) στη “Γοργόνα”. Το τραγούδι βγήκε σε δέκα λεπτά. Και αυτό γιατί υπάρχει ήδη η μουσική στο λόγο».

Τι είναι η αγάπη για σένα;

«Μπορώ να σου πω για το τραγούδι “Ο κηπουρός” ότι η φράση που λέει “η αγάπη φράση” ανήκει σε ένα πολύ μεγάλο ποιητή, νομίζω τον Σικελιανό, ο οποίος (στο ποίημά του) περιγράφει ένα αρκουδιάρη στην Ακρόπολη που σέρνει από τη μύτη με την αλυσίδα μια αρκούδα, η οποία έχει και το παιδάκι της μαζί. Την αναγκάζει να χορεύει τραβώντας τον χαλκά στο παιδί της, το οποίο έχει ματώσει. Όσο το βασανίζει, η αρκούδα χορεύει πιο δυνατά. Το βρίσκω συγκλονιστικό ότι στο κείμενο αυτό, στο τέλος, υπάρχει η φράση “η αγάπη θα ‘ρθει, θα ‘ρθει”».

Έτσι λειτουργείς; Από εικόνες, εξωτερικά ερεθίσματα.

«Δεν μπορώ να πω ότι μόνο έτσι λειτουργώ. Είναι πάρα πολλά πράγματα, τα οποία μαζεύονται κάποια στιγμή».

Πώς σε επηρεάζει αυτό που αποκαλούμε κρίση;

«Είναι άλλος ένας παράγοντας σε σχέση με τη δημιουργικότητα. Δεν νομίζω ότι μπορεί να είναι κάτι καθοριστικό. Σίγουρα μπορεί να επηρεάσει τη θεματολογία μας. Είναι θλιβερό να πιστεύομε ότι όταν ξεκινάει μια κρίση οικονομική ξυπνάμε και βλέπουμε το πρόβλημα. Το πρόβλημα υπάρχει εδώ και χιλιετίες. Δυστυχώς τώρα ξεκινάει η συζήτηση για το πρόβλημα. Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι που μιλούν για τα προβλήματα των κανόνων και των κοινωνιών δεν ξεκίνησαν να το κάνουν όταν προέκυψε λόγου χάρη το Καστελόριζο».

Η Τέχνη αποκτά ρόλο σε περιόδους ανάγκης;

«Σαφώς. Και πρέπει να αποκτά.»

Η γενιά σου έχει δώσει στίγμα, έχει πάρει θέση;

«Εγώ προσωπικά έχω πάρει θέση από τη δεκαετία του ’80. Το στίγμα που λέτε το έχουμε δώσει από τότε με πρώτο και καλύτερο τον Αγγελάκα.»

Υπάρχει μια δύναμη στον υπαρξιακό λόγο των τραγουδιών σας. Πιστεύετε ότι τα χρόνια της κρίσης είχαμε ανάλογη δυναμική στα τραγούδια;

«Έχοντας αρκετά έντονα χαραγμένη στη μνήμη μου τη συνθηματολογία του ελληνικού τραγουδιού κατά τη μεταπολίτευση, θυμάμαι τα εμβατήρια που ακολούθησαν και κατέληξαν σε κάποια συρτάρια. Στεναχωρήθηκα που τα τελευταία χρόνια ανασύρθηκαν αυτά. Μετά το 2010 τα κρατικά ραδιόφωνα αντί να ψάξουν να βρουν καινούργια λόγια, καινούργιους στίχους, τι λένε οι νέοι καλλιτέχνες ανέσυρα κάτι εμβατηριακά άσματα που μοιάζουν ρηχά.

Πρέπει να δούμε σήμερα τι υπάρχει. Το μεγάλο παράπονο της γενιάς μου είναι ότι έπρεπε να περάσουν πέντε με έξι χρόνια για να ασχοληθεί κανείς με αυτό που κάναμε, για να γίνουν γνωστά τα “Ξύλινα Σπαθιά”, οι “Τρύπες”. Αυτό το διάστημα μπορεί να είναι καταστροφικό για έναν νέο καλλιτέχνη, μπορεί να του καταστρέψει όλη την όρεξη που έχει να τραγουδά.

Υπάρχουν πολλά καλά πράγματα που καλό είναι να στήσουμε το αυτί μας και να τα αγκαλιάσουμε. Να γίνονται εκπομπές και να παρουσιάζονται τα νέα παιδιά».

Μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο πειραματισμός στη μουσική;

«Πολύ μακρύτερα από εκεί που έχω φτάσει εγώ προσωπικά.  Δεν μου αρέσει να αλλάζω το ηχητικό τοπίο άρδην γύρω μου.»

Υπάρχουν πράγματα που θέλεις οπωσδήποτε να κάνεις;

«Είναι ένα βιβλίο που θέλω να εκδώσω με ποιήματα και κείμενα που έχουν μαζευτεί, τα οποία δεν έχουν γίνει τραγούδια αλλά έχουν ενδιαφέρον για μένα.»

Βλέπεις δελτία ειδήσεων. Σε διαβρώνουν;

«Παρακολουθώ ναι. Νομίζω διαβρωνόμαστε όταν αγνοούμε την πραγματικότητα. Τώρα το πόσο κοντινό στην πραγματικότητα είναι αυτό που φτάνει σε εμάς, είναι άλλη υπόθεση.»

Οι συνάδελφοί σας πώς βιώνουν την κρίση; Είναι δύσκολος ο βιοπορισμός από τη μουσική;

«Διανύουμε την πιο δύσκολη περίοδο από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου να παίζει μουσική. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι ζει κάποιος από τη μουσική. Το οικονομικό και φορολογικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί, καθιστά σχεδόν παράλογο να διοργανώσει κάποιος μια συναυλία. Τα φεστιβάλ μειώνονται σε τεράστιο βαθμό. Ζούμε μια εποχή φρίκης σε σχέση με αυτό που συνέβαινε παλαιότερα.

*Ο Παύλος Παυλίδης μαζί με τους B-Movies θα “οργώσουν” την Ελλάδα για μια σειρά από συναυλίες με πρώτο του σταθμό το Sinnerman (Μάκρης 6, Αιγάλεω) στις 21 Ιουνίου, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας ημέρας μουσικής. Ακολουθούν εμφανίσεις στην Κεφαλονιά, την Αμοργό, την Ιθάκη και την Πελοπόννησο.