Peter Hammill: Ο πατριάρχης της progressive rock σκηνής έρχεται στο Ωδείο Αθηνών

Ο Peter Hammill, τραγουδιστής και ηγετική προσωπικότητα των Van Der Graaf Generator, δεv χρειάζεται συστάσεις. Η πολυετής καριέρα του είναι μία από τις πλέον καινοτόμες στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής και ο ίδιος καταχωρείται στη μουσική εγκυκλοπαίδεια ως ένας από τους πολυγραφέστερους συνθέτες.

Ο «πατριάρχης» της progressive rock έρχεται για δύο μοναδικές συναυλίες, 24 και 25 Ιανουαρίου 2025, στο Ωδείο Αθηνών – Αίθουσα Ιωάννης Δεσποτόπουλος.

Peter Hammill – Ένας «ζωντανός μύθος» στο Ωδείο Αθηνών

Πρωτοπόρος στο home recording, αποτελεί έναν «ζωντανό μύθο» και πηγή έμπνευσης για γενεές καλλιτεχνών που επηρεάστηκαν από έναν ή και περισσότερους από τους 50 δίσκους που έχει κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα. Ταυτόχρονα, παραμένει ένας έντονα ανεξάρτητος καλλιτέχνης που για πολλά χρόνια διατηρούσε το δικό του label, την περίφημη Fie! Records.

Ο βρετανικός τύπος τον χαρακτηρίζει εθνικό θησαυρό ενώ η ευέλικτη γεμάτη βάθος και εκφραστικότητα φωνή του τον καθιστά άμεσα αναγνωρίσιμο. Συνοδοιπόρος των εμβληματικών Robert Fripp (King Crimson), Tony Banks (Genesis) και Chris Squire (Yes), ο Hammill μέσα στη θαυμαστή του πορεία κατάφερε να αλλάξει θεαματικά την έννοια της πρωτοτυπίας τόσο μέσα από την τεράστια δισκογραφία με τους Van Der Graaf Generator αλλά και με τις σχεδόν παράλληλες σόλο κυκλοφορίες του.

Η καλλιτεχνική πορεία του Hammill, ωστόσο, ξεπερνάει την ιστορία του συγκροτήματος του οποίου ήταν συνιδρυτής. Η δημιουργικότητα και η καλλιτεχνική του έμπνευση παραμένουν παροιμιώδεις και πολυσχιδείς. Η ανήσυχη, πολυδιάστατη μουσική του δραστηριότητα μετράει πέντε ολόκληρες δεκαετίες και χαρακτηρίζεται αφενός από μία νοηματικά πλούσια και έντονη στιχουργία και αφετέρου από τη «σκανδαλώδη» ευκολία με την οποία πειραματίστηκε με διάφορα μουσικά genres.

Φλέρταρε με την musique concrete, προέβλεψε το punk, αγκάλιασε το new wave και επεκτάθηκε από το progressive rock μέχρι το proto-punk και την όπερα! Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που θρύλοι του ροκ ανήκουν μεταξύ των φανατικών θαυμαστών του. Ο John Lydon αναφέρει πως «πρόκειται για έναν μέγα πρωτοπόρο που δεν έχει λάβει την αναγνώριση που του αξίζει – είμαι βέβαιος πως ο Bowie, για παράδειγμα, του χρωστάει πολλά».

Ο Peter Hammill, γεννήθηκε το 1948 στο δυτικό προάστιο του Λονδίνου, Ίλινγκ, και μετακόμισε στο Ντέρμπι όταν ήταν 12 ετών. Ανακάλυψε τη μουσική σε μια αρκετά νεαρή ηλικία, αρχικά μαθαίνοντας πιάνο, και αργότερα στην εφηβεία παίζοντας κιθάρα. Αν και βαθιά επηρεασμένος από την κλασική μουσική και την όπερα αλλά και την αβάν-γκαρντ μουσική, αγάπησε πολύ και το ροκ εν ρολ. Η δε ανακάλυψη συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας όπως ο Michael Moorcock, ο Harlan Ellison, και ο Tom Disch μεταξύ άλλων, στάθηκε καταλυτική επιρροή για τη διαμόρφωση της σκέψης του αλλά και της μουσικής του εκείνη την εποχή.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, ο Hammill συνάντησε τον Nick Peame και τον Chris Judge Smith (που μόλις είχε επιστρέψει από σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ). Οι τρεις τους δημιούργησαν τους Van Der Graaf Generator, που θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα συγκροτήματα όλων των εποχών της progressive rock σκηνής. Το πρωτότυπο όνομά τους χρεώνεται στον Smith, ο οποίος σε ένα ταξίδι του στο San Francisco, εντυπωσιάστηκε από τη φουτουριστική αισθητική της γεννήτριας στατικού ηλεκτρισμού Van der Graaf (συμπωματικά ο εφευρέτης της Ρόμπερτ Βαν ντε Γκράαφ πέθανε το 1967, τη χρονιά δημιουργίας του γκρουπ).

Οι Van der Graaf Generator υπήρξαν ένα εξαιρετικά επιδραστικό συγκρότημα. Το συγκρότημα, μετά από αλλεπάλληλες αλλαγές, διαλύθηκε και επανενώθηκε πολλές φορές μέχρι που μία ημέρα του 1977 σταμάτησαν οριστικά.

Τόσο ως πυρήνας και ιδρυτής των Van Der Graaf Generator όσο και ως solo artist ο Hammill αφοσιώθηκε στην τέχνη του μ’ ένα ζήλο σχεδόν θρησκευτικό και το μόνο που επεδίωξε ήταν η καλλιτεχνική αρτιότητα, αδιαφορώντας πλήρως για την εμπορική επιτυχία. Η ίδια η μπάντα ήταν γνωστή για τις σκοτεινές κατευθύνσεις της και τα λιγότερα κιθαριστικά σόλο σε σχέση με το prog rock της εποχής, οι στίχοι των Van Der Graaf εμπνεόταν από θέματα σκοτεινά, πυκνά και βαριά όπως η θνητότητα και η ανθρώπινη μοναξιά τα οποία η μοναδικά βραχνή φωνή του Hammill μετέτρεπε σε μεταφυσικές εμπειρίες, κερδίζοντας παράλληλα τον χαρακτηρισμό «αρσενική Nico».

Το 2004, οι Van der Graaf Generator ηχογράφησαν ένα άλμπουμ επανένωσης, το Present, και το 2005 άρχισαν πάλι να εμφανίζονται ζωντανά. Από το 2006 είναι τρίο και συνεχίζουν να ηχογραφούν και να περιοδεύουν, με τον Peter να έχει ουσιαστικά δύο καριέρες, ως μέλος του συγκροτήματος και ως σόλο καλλιτέχνης.

Μια συναρπαστική συναυλιακή εμπειρία

Οι λιγοστές και σπάνιες ζωντανές εμφανίσεις του αποτελούν ξεχωριστό καλλιτεχνικό γεγονός καθώς μια βραδιά με τον Hammill είναι από μόνη της ένα συναρπαστικό συναυλιακό κεφάλαιο, μια εμπειρία «για ακροατές που δεν ήρθαν… για να μιλάνε μεταξύ τους» με συνδυασμό απροσδόκητων ενορχηστρώσεων και χορταστικών setlists από όλες τις περιόδους της καριέρας του.

Οι θεατές απολαμβάνουν θρυλικά κομμάτια όπως τα Lemmings, Theme One, Pilgrims, The Emperor In His War Room, Refugees, ενώ συγκρίσεις με άλλους σπουδαίους performers όπως ο Syd Barrett και ο Scott Walker είναι αναπόφευκτες. Στις συναυλίες του, συχνά περνά από όλες τις φάσεις της δημιουργίας του, τους πρώιμους αλλά και τους μεταγενέστερους Van Der Graaf Generator και το προσωπικό του «μοναχικό» υλικό με το απαράμιλλο songwriting όπου μελωδικοί ψίθυροι οδηγούν σε εκρηκτικά ουρλιαχτά.

Όμως, πάνω απ’ όλα και όλους, η φωνή του είναι ο Hammill και ο Hammill είναι η φωνή του. Αυτή δεσπόζει ως το βασικότερο όργανο έκφρασής του, πάνω και από τις συνθέσεις και τον στίχο. Σχεδόν «υλική», παίρνει σάρκα και οστά, σχεδόν αγγίζεται.

Ο Hammill συνεχίζει να συγκινεί το κοινό του. Παραμένει το ίδιο ανήσυχο πνεύμα και ο ίδιος καινοτόμος καλλιτέχνης, μακριά από κάθε ταξινόμηση. Άλλωστε και να ήθελε κανείς, σε ποια μουσική κατηγορία θα μπορούσε να τον εντάξει έστω και τυπικά;

Στην ηλικία των εβδομήντα πέντε, είναι ενεργός – έστω με λίγο πιο αργό ρυθμό απ’ ό,τι στο παρελθόν. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων του εικοστού και στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, άλλωστε, περιόδευσε σε όλο τον κόσμο, μόνος του ή μαζί με διάφορα μικρά σχήματα χωρίς να χαθεί αυτή η αίσθηση οικειότητας και η ένταση στην απόδοσή του…

Για κάποιους, ο Peter Hammill είναι πολύ απλά ένας συναρπαστικός και δυναμικός ερμηνευτής με ένα καταπληκτικό ρεπερτόριο. Όμως, για όλους εκείνους που γνωρίζουν και χρόνια αγαπούν τη μουσική του, είναι ένας σύγχρονος Οδυσσέας.

Μια ομηρική παρουσία, ο πολυμήχανος καλλιτέχνης που ταξίδεψε σε όλα τα είδη, γνώρισε και έμαθε πολλά, αλλάζοντας το μουσικό τοπίο με το ταλέντο και το ανεξάρτητο πνεύμα του, καταφέρνοντας παράλληλα να μας συμπαρασύρει όλους – μουσικούς, κοινό και κριτικούς – σε ένα ατέρμονο ταξίδι προς κάποια δική μας Ιθάκη.