Πέθανε ο Δήμος Μούτσης

‘Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 85 ετών ο συνθέτης, τραγουδοποιός και πιανίστας Δήμος Μούτσης.

Ο Δήμος Μούτσης είχε γεννηθεί στον Πειραιά και άρχισε να σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών από την ηλικία των 7 ετών. Σε ηλικία 20 – 21 ετών τελείωσε τις μουσικές του σπουδές, κερδίζοντας και το πρώτο βραβείο ως σολίστ στο βιολί.

Στα μέσα της δεκαετίας του 60 γνώρισε τον Νίκο Γκάτσο και τον Μάνο Χατζιδάκι, σε ένα καφέ-ζαχαροπλαστείο που ήταν παλιό στέκι καλλιτεχνών της Αθήνας, όπου σύχναζαν και οι δύο.

Το 1967 άρχισε ο Νίκος Γκάτσος να δίνει στίχους του στον Μούτση και έτσι έγραψε τα πρώτα του τραγούδια. Το πρώτο τραγούδι του Μούτση ήταν το «Βρέχει ο Θεός».

Είχε γράψει πρώτα αυτός την μουσική και ρώτησε ευγενικά τον Γκάτσο αν ήθελε να βάλει τους στίχους, όπως και έγινε. Το τραγούδι αυτό το ερμήνευσε ο Σταμάτης Κόκοτας.

Δήμος Μούτσης – Μ’ ένα παράπονο…

Η συνεργασία Γκάτσου και Μούτση συνεχίστηκε με τραγούδια όπως “Μην μου χτυπάς τα μεσάνυχτα την πόρτα”, “Πειραιώτισσα” με τον ίδιο ερμηνευτή, “Σ΄ έβλεπα στα μάτια” με την Βίκυ Μοσχολιού. Το 1969 με το “Αύριο πάλι” με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, “Με ένα παράπονο” με τον Μπιθικώτση αλλά και τον πρωτοεμφανιζόμενο Μανώλη Μητσιά. Η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού ήταν από τον Μητσιά στην ταινία “Ένας μάγκας στα σαλόνια”.

Το 1970 ανέθεσε ο Μάνος Χατζιδάκις στο Μούτση, τη φροντίδα της ενορχηστρώσης και της μουσικής διευθύνσης των τραγουδιών του στον δίσκο “Επιστροφή”». Όλα σε στίχους Νίκου Γκάτσου και με ερμηνευτές τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και την πρωτοεμφανιζόμενη τότε Δήμητρα Γαλάνη.

Στον δίσκο αυτό συμπεριλήφθηκαν τα τραγούδια του Χατζιδάκι “Μίλησε μου”, “Φιλντισένιο καραβάκι”, “Η πίκρα σήμερα”, με ενορχηστρώσεις του Μούτση. Την ίδια εποχή ο Μούτσης συνεχίζει να γράφει επιτυχίες όπως το «Αυτά τα χέρια» (στίχοι Λευτέρη Παπαδόπουλου) και το «Στην Ελευσίνα μια φορά» (στίχοι Βασίλη Ανδρεόπουλου) με ερμηνεία από τον Μητσιά.

Ο “Άγιος Φεβρουάριος” με Μητροπάνο και Πετρή Σαλπέα

Ύστερα από μια ολόκληρη ιστορία μεγάλων λαϊκών τραγουδιών, 50 περίπου τον αριθμό, σε δίσκους 45 στροφών με συμμετοχή γνωστών, αλλά και πρωτοεμφανιζόμενων τραγουδιστών (Μητσιάς – Γαλάνη) ερχόμαστε στο 1971.

Εκεί με τον “Άγιο Φεβρουάριο”, ένα πολύ σημαντικό έργο, τελειώνει νοηματικά και μορφολογικά, όλη η πρώτη περίοδος του Μούτση, ανοίγοντας μάλιστα μ’ αυτό το έργο, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, καινούργιους δρόμους στη μετέπειτα ελληνική δισκογραφία.

Το θρυλικό έργο “Άγιος Φεβρουάριος” σε μουσική του Δήμου Μούτση, στίχους του Μάνου Ελευθερίου, είχε ερμηνευτές τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα. Ο δίσκος παρουσιάστηκε στις 12 Μαρτίου 1972 (ημέρα γενεθλίων του Μάνου Ελευθερίου).

Ταυτισμένη με την εποχή των μπουάτ και βέβαια με τα λυρικότερα κομμάτια εκείνης της μουσικής εποποιίας του Μούτση και του Ελευθερίου, η Πετρή Σαλπέα έμεινε στην ιστορία με αυτή της την ερμηνεία.

 

Στον δίσκο “Άγιος Φεβρουάριος” εκτός από το ομώνυμο τραγούδι υπάρχουν κι άλλα διαχρονικά, όπως αποδείχθηκαν κομμάτια: “Κι αν φταίει κανείς”, “Το σπίτι στην ανηφοριά”, “Η σούστα πήγαινε μπροστά”, “Άλλος για Χίο τράβηξε”, “Ο Χάρος βγήκε παγανιά” και άλλα.

“Παιδί μιας παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας κάπου στον Πειραιά”

Στην επίσημη ιστοσελίδα dimosmoutsis.gr διαβάζουμε για τη ζωή του: «Παιδί μιας παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας κάπου στον Πειραιά, που το μόνο περιουσιακό της στοιχείο ήταν η εξασφάλιση της καθημερινής επιβίωσης ο Δήμος Μούτσης, στα επτά του χρόνια “απαίτησε” να μάθει μουσική, κάτι αδιανόητο για ένα παιδί της εποχής που δεν ήταν ούτε πλούσιο, ούτε καν ζούσε σε περιβάλον που να είχε σχέση με τα μουσικά πράγματα! Όμως η “προηγμένης τεχνολογίας μάνα” του τον έγραψε στον “Πειραϊκό Σύνδεσμο”.

Ξεκινώντας λοιπόν από κει, κάνοντας βιολί με τη γνωστή ποιήτρια και μεταφράστρια Ιουλία Ιατρίδη που ήταν και δασκάλα βιολιού και τελειώνοντας αργότερα τις μουσικές του σπουδες απ’ το Ωδείον Αθηνών μ’ ένα πρώτο βραβείο παμψηφεί, ο Δήμος Μούτσης ξεκινησε την περιπετειώδη ανήσυχη και δημιουργική του διαδρομή στην ελληνική μουσική, προς τα τέλη της δεκαετίας του 60, εποχή ρευστή μεν πολιτικά αλλά ιδιαίτερα γόνιμη πνευματικά σε πολλούς τομείς.

Ύστερα από μια ολόκληρη ιστορία μεγάλων λαϊκών τραγουδιών, 50 περίπου τον αριθμό, σε δίσκους 45 στροφών με συμμετοχή γνωστών, αλλά και πρωτοεμφανιζόμενων τραγουδιστών (Μητσιάς – Γαλάνη) φτάνει στο 1971 στο σπουδαίο έργο, “Άγιος Φεβρουάριος”.

Ακολουθούν ακόμα 2 δίσκοι με λαϊκά τραγούδια, ο “Συνοικισμός Α” κι οι “Στροφές” και το ’74 με τη μεταπολίτευση, ένα ακόμα σημαντικό L.P. οι “Μαρτυρίες” με διάφορα σπουδαία τραγούδια, “κομμένα” μέχρι τότε από τη λογοκρισία.

Το 1975 επιχειρεί την “Τετραλογία”, με πρωτοεμφανιζόμενη την Α. Πρωτοψάλτη, ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα, αποφασίζοντας να αναμετρηθεί με θηριώδη κείμενα της ελληνικής ποίησης (Καβάφη, Σεφέρη, Καρυωτάκη, Ρίτσο).

Εδώ, έχει πολύ ενδιαφέρον να ακούσει κανείς αυτό το έργο, και στην ορχηστρική του εκδοχή. Αν αφαιρούσαμε δηλαδή τις φωνές, ίσως και να ‘παιρνε, μιάν άλλη διάσταση. Τίποτα απ’ όσα προηγήθηκαν και ακολούθησαν στον “πολύπαθο χώρο” της μελοποιημένης ποίησης δε μοιάζει με αυτό το έργο.

Η εντυπωσιακή ενορχήστρωση, πολύπλοκη και πολύχρωμη, σε κάνει συχνά, όσο και αν φαίνεται απίστευτο, να ξεχνάς αυτούς τους στίχους, που είναι απ’ τους καλύτερους που γράφτηκαν στην ελληνική ποίηση, και να επικεντρώνεσαι μόνο στη μουσική.

Ακολούθησε το 1976 η “Εργατική συμφωνία” μουσική απ’ το θεατρικό έργο του Γιώργου Σκούρτη “Απεργία”, και το 1979 το “Δρομολόγιο“.

Ακολουθεί το “Φράγμα” 1981 με τον Τριπολίτη. Μια στροφή 180 μοιρών, θα ‘λεγε κανείς : “Ερηνούλα”, “Γράμμα από τη λεγεώνα των ξένων”, “Δε λες κουβέντα” (με την αξεπέραστη Σωτηρία Μπέλλου), κι ένας Μούτσης απ’ την αρχή.

Μια ιδεολογική μουσική κι’ αισθητική πρόταση, που σ’ όλα τα επίπεδα είχε να προτείνει κάτι φρέσκο και νέο, και το πέτυχε. Και δικαιώθηκε στο χρόνο, δημιουργώντας “σχολή” ανοίγοντας συγχρόνως στον εαυτό του το δρόμο, γι’ αυτή την τόσο πολυσυζητημένη μετέπειτα, μοναχική του πορεία.”

Το 1983 με το «Ενέχυρο» εγκαινιάζει την μοναχική πορεία. Το 1987 ακολουθεί το «Να!» που περιέχει και τα πολύ γνωστά του τραγούδια “Το όνειρο” και το “Μια φυσαρμόνικα που κλαίει”.

Το 1990 “Ταξιδιώτης του παντός” με τη Νανά Μούσχουρη, ο οποίος ήταν και ο τελευταίος δίσκος που έγραψε για άλλο τραγουδιστή πλην του ιδίου. Το 1994 επέστρεψε με το “Για Πούλημα Λοιπόν!” πάλι με στίχους και ερμηνεία δική του.

Το 1999 ο Δήμος Μούτσης συνεργάστηκε ξανά με τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Δήμητρα Γαλάνη σε μια μεγάλη συναυλία στο Ηρώδειο στην οποία τραγούδησαν μαζί παλαιότερες και νεότερες επιτυχίες του μεγάλου δημιουργού.