Πόσο (τραγικά) άλλαξαν οι στίχοι των τραγουδιών – Η θυμωμένη ραπ και η πανωλεθρία της ροκ

Όποτε βρεθείς σε μια συζήτηση (κάπως) μεγαλύτερων για τα τραγούδια που ακούνε οι μικρότεροι, τα πάντα θα περιστραφούν γύρω από το πόσο απλοϊκοί είναι πλέον οι στίχοι και πόσο βαρετά επαναλαμβανόμενα τα μοτίβα. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε την περασμένη Πέμπτη, αυτή η αντίληψη έχει βάση.

Ερευνητές ασχολήθηκαν με το πώς άλλαξαν οι στίχοι τραγουδιών από το 1980 μέχρι το 2020 και απέδειξαν ότι οι αλλαγές ακολουθούν. Συγκεκριμένα ανέλυσαν τις λέξεις σε περισσότερα από 12.000 αγγλόφωνα τραγούδια στα είδη της ραπ, της κάντρι, της ποπ, της R&B και της ροκ για μία σαρανταετία.

Στίχοι επιθετικοί και εγωκεντρικοί είναι ο “καθρέπτης” κοινωνικών αλλαγών

Οι στίχοι έχουν γίνει πιο θυμωμένοι και πιο εγωκεντρικοί τα τελευταία 40 χρόνια, διαπίστωσε η μελέτη, ενισχύοντας τις απόψεις των απανταχού γκρινιάρηδων “ηλικιωμένων” μουσικόφιλων.

Πριν αναλύσει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο οι στίχοι έχουν γίνει πιο βασικοί, η μελέτη επεσήμανε ότι ο θρύλος της αμερικανικής τραγουδοποιίας Μπομπ Ντίλαν – ο οποίος έγινε διάσημος τη δεκαετία του 1960 – έχει κερδίσει βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 2016. Δηλαδή από μια διαφορετική οπτική γωνία, οι στίχοι μπορούν να θεωρηθούν μια μορφή λογοτεχνικού έργου.

Όπως ακριβώς η λογοτεχνία μπορεί να θεωρηθεί απεικόνιση της κοινωνίας, έτσι και οι στίχοι παρέχουν μια αντανάκλαση των μεταβαλλόμενων προτύπων, συναισθημάτων και αξιών μιας κοινωνίας με την πάροδο του χρόνου.

Δραστική αλλαγή στο μουσικό τοπίο τα τελευταία 40 χρόνια

Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Eva Zangerle, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ της Αυστρίας, αρνήθηκε να αναφέρει ονομαστικά κάποιον νεότερο καλλιτέχνη, ο οποίος ξεχωρίζει επειδή έχει απλούς στίχους.

Τόνισε όμως ότι οι στίχοι μπορούν να αποτελέσουν έναν “καθρέφτη της κοινωνίας” και αντανακλούν τον τρόπο με τον οποίο οι αξίες, τα συναισθήματα και οι ανησυχίες ενός πολιτισμού αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.

“Αυτό που παρατηρούμε επίσης τα τελευταία 40 χρόνια είναι μια δραστική αλλαγή στο μουσικό τοπίο – από το πώς πωλείται η μουσική μέχρι το πώς παράγεται η μουσική”, δήλωσε η Zangerle, όπως διαβάζουμε σε δημοσίευμα του Guardian.

Κατά τη διάρκεια των 40 ετών που μελετήθηκαν, υπήρξαν διαδοχικές ανακατατάξεις στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ακούν μουσική. Οι δίσκοι βινυλίου και οι κασέτες της δεκαετίας του ’80 έδωσαν τη θέση τους στα CD της δεκαετίας του ’90, και στη συνέχεια η άφιξη του διαδικτύου οδήγησε στις σημερινές πλατφόρμες streaming που καθοδηγούνται από αλγόριθμους.

Για τη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports, οι ερευνητές εξέτασαν τα συναισθήματα που εκφράζονταν στους στίχους, πόσες διαφορετικές και περίπλοκες λέξεις χρησιμοποιούνταν και πόσο συχνά επαναλαμβάνονταν.

“Σε όλα τα είδη, οι στίχοι είχαν την τάση να γίνονται πιο απλοί και πιο επαναλαμβανόμενοι“, συνόψισε η Zangerle. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν επίσης προηγούμενες έρευνες που είχαν δείξει μείωση των θετικών, χαρούμενων στίχων με την πάροδο του χρόνου και αύξηση εκείνων που εκφράζουν θυμό, αηδία ή θλίψη.

Η ραπ είναι πιο θυμωμένη και η ροκ έχει υποστεί πανωλεθρία

Οι στίχοι, σύμφωνα με την έρευνα, έχουν γίνει πολύ πιο εγωκεντρικοί, με λέξεις όπως “εγώ” ή “δικό μου” να γίνονται πολύ πιο δημοφιλείς.

Ο αριθμός των επαναλαμβανόμενων στίχων αυξήθηκε περισσότερο στη ραπ κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, δήλωσε η Zangerle – προσθέτοντας ότι προφανώς είχε τις περισσότερες ατάκες από την αρχή.

“Η ραπ μουσική έχει γίνει πιο θυμωμένη από τα άλλα είδη”, πρόσθεσε. Οι ερευνητές διερεύνησαν επίσης ποια τραγούδια έψαχναν οι οπαδοί διαφορετικών ειδών στην ιστοσελίδα με τους στίχους Genius.

Σε αντίθεση με άλλα είδη, οι οπαδοί της ροκ έψαχναν συχνότερα στίχους από παλαιότερα τραγούδια, παρά από καινούργια. Το ροκ έχει κατρακυλήσει στα charts τις τελευταίες δεκαετίες, και αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι οι οπαδοί κοιτάζουν όλο και περισσότερο πίσω στην ακμή του είδους, παρά στο παρόν του.

Ένας άλλος τρόπος που έχει αλλάξει η μουσική είναι ότι “τα πρώτα 10-15 δευτερόλεπτα είναι πολύ καθοριστικά για το αν θα παραλείψουμε το τραγούδι ή όχι”, δήλωσε η Zangerle.

Προηγούμενες έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι οι άνθρωποι τείνουν να ακούνε μουσική στο background κάνοντας κάτι άλλο, και η περισσότερο στο παρασκήνιο στις μέρες μας, πρόσθεσε.

Με απλά λόγια, τα τραγούδια με περισσότερα ρεφρέν ή χορωδιακά μέρη που επαναλαμβάνουν βασικούς στίχους φαίνεται να είναι πιο δημοφιλή. “Οι στίχοι θα πρέπει να κολλάνε ευκολότερα στις μέρες μας, απλώς και μόνο επειδή απομνημονεύονται ευκολότερα“, δήλωσε η Zangerle.