Τελευταία ευκαιρία για τις Ηχητικές Οδύσσειες του Ιάννη Ξενάκη – Μια ιστορική έκθεση στο ΕΜΣΤ

Το ΕΜΣΤ υποδέχεται το νέο έτος με το finissage της μεγάλης έκθεσης “Ιάννης Ξενάκης: Ηχητικές Οδύσσειες” με μια μοναδική μουσική εκδήλωση από το βερολινέζικο ντουέτο LABOUR στις 7 Ιανουαρίου 2024. Αυτή θα είναι η τελευταία ημέρα που θα έχει την ευκαιρία το κοινό να δει την ιστορική αυτή έκθεση, αφιερωμένη στο έργο του διεθνώς αναγνωρισμένου συνθέτη με πλούσιο υλικό από το Αρχείο της Οικογένειας Ξενάκη.

Ειδικά για το finissage, το ντουέτο LABOUR (Farahnaz Hatam και Colin Hacklander) θα παρουσιάσει τη συμμετοχική ηχητική περφόρμανς sungazing, μια γιορτή  ηλεκτρονικής μουσικής εμπνευσμένη από το έργο του Ιάννη Ξενάκη.

Το ΕΜΣΤ άνοιξε τις πόρτες του στον Ιάννη Ξενάκη (1922-2001), από τους σημαντικότερους δημιουργούς του 20ού αιώνα, που με το πολυσχιδές και ρηξικέλευθο έργο του χάραξε νέους δρόμους για τον πολιτισμό του 21ου αιώνα. Σε συνεργασία με κορυφαίους μουσικούς θεσμούς από τις δύο πατρίδες του Ξενάκη, του Musée de la Musique-Philharmonie de Paris από την Γαλλία και το Ωδείο Αθηνών και το ΚΣΥΜΕ από την Ελλάδα, το ΕΜΣΤ διοργάνωσε τη μεγαλύτερη εκθεσιακή παρουσίαση του Ιάννη Ξενάκη στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Η πρωτοβουλία για την έκθεση του Ξενάκη εντάσσεται στο πλαίσιο της αποστολής του Μουσείου, η οποία, μεταξύ άλλων, αποσκοπεί στην ανάδειξη του έργου διακεκριμένων ή και λιγότερο γνωστών αλλά σημαντικών πολιτιστικών δημιουργών της ελληνικής διασποράς.

Στο ισόγειο του Μουσείου παρουσιάζεται η έκθεση “Ιάννης Ξενάκης: Ηχητικές Οδύσσειες”, η πρώτη ολοκληρωμένη μεγάλη έκθεση στην Ελλάδα για τον πρωτοπόρο συνθέτη, θεωρητικό της μουσικής, αρχιτέκτονα, μηχανικό, μαθηματικό και έναν από τους πιο προοδευτικούς και δημιουργικούς στοχαστές του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Κατά τη δεκαετία του 1950, ο Ξενάκης έσπασε τους κώδικες της σύγχρονης μουσικής και δημιούργησε ένα μουσικό είδος απολύτως δικό του.

Άμεσα αναγνωρισμένος από τους ομότεχνούς του και από το κοινό, αλλά και σε διαρκή κατάσταση επανεφεύρεσης και επανάστασης, ο Ξενάκης συνέθεσε ριζοσπαστική μουσική που είναι ταυτόχρονα μια αναφορά στην Αρχαιότητα, μια ωδή στη φύση και τα στοιχεία της, ένας φόρος τιμής στον μοντερνισμό στο ακρότατο σημείο του, και ένα όραμα για τη χρήση της τεχνολογίας. Το έργο του, ευρύτατα αναγνωρισμένο διεθνώς, δεν έχει μέχρι σήμερα παρουσιαστεί σε βάθος στην Ελλάδα.

Ο Ξενάκης πρωτοστάτησε στη χρήση μαθηματικών μοντέλων στη μουσική, παραδείγματος χάρη της θεωρίας των παιγνίων. Υπήρξε –και είναι ακόμη σήμερα– μία από τις κορυφαίες επιρροές διεθνώς στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής μουσικής και της μουσικής σύνθεσης από υπολογιστή. Η έκθεση, που είναι μια συμπαραγωγή της Musée de la Musique-Philharmonie de Paris και του ΕΜΣΤ, παρουσιάζει πρωτότυπο και ανέκδοτο υλικό από τα πολλαπλά στρώματα της ακατάβλητης δημιουργικότητας του Ιάννη Ξενάκη: φωτογραφίες, αρχιτεκτονικά σχέδια, απεικονιστικές παρτιτούρες, μακέτες και ανέκδοτο ακουστικό υλικό.

Χωρισμένη σε έξι ενότητες, η έκθεση Ηχητικές Οδύσσειες επικεντρώνεται στο πιο σημαντικό και αντισυμβατικό κομμάτι του έργου του και ρίχνει φως στην προσωπική του ιστορία, όπως επίσης και στην εικαστική, λογοτεχνική και μουσική παραγωγή του. Ενσωματώνει τον συνθέτη στον καιρό του και στα πολιτικά και πολιτιστικά κινήματα που τον καθόρισαν ως καλλιτέχνη. Σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, σχεδιασμένο από την Εύα Μανιδάκη και τον Θανάση Δεμίρη (Flux Office), o επισκέπτης καλείται να βυθιστεί στην πολυτάραχη προσωπική ιστορία του Ιάννη Ξενάκη, να ανακαλύψει το εύρος του έργου του και των ενδιαφερόντων του και να ταξιδέψει στο μοναδικό και πολυδιάστατο σύμπαν του.

Παράλληλα με την έκθεση “Ηχητικές Οδύσσειες”, παρουσιάζεται στον 3ο όροφο του Μουσείου μια νέα παραγωγή του ΕΜΣΤ, η έκθεση “Ο Ξενάκης και η Ελλάδα” – που θα φιλοξενείται μέχρι 18.02.2024 – σε συνεργασία με το Ωδείο Αθηνών και το Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας (ΚΣΥΜΕ), που συνίδρυσε ο ίδιος ο Ιάννης Ξενάκης. Η έκθεση διερευνά την ταραγμένη και σύνθετη σχέση του Ξενάκη με την πρώτη του πατρίδα, από τα χρόνια στη Γαλλία μετά την καταδίκη του σε θάνατο, έως την επιστροφή του στην Ελλάδα μετά από 27 χρόνια αυτοεξορίας, και την καταξίωσή του.