Θανάσης Τριαρίδης: “Η πατριαρχία αρχίζει στα μαιευτήρια και καταλήγει στα βράχια που πέταξαν την Ελένη Τοπαλούδη”

Το ποίημα του Θανάση Τριαρίδη “Οι τρομεροί αιώνες” μελοποιήθηκε από τον Χρήστο Διαμαντή την άνοιξη του 2020 και γράφτηκε με αφορμή τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη. Είναι το πρώτο από έναν (ανέκδοτο προς το παρόν) ομότιτλο κύκλο δέκα τραγουδιών του Χρήστου Διαμαντή πάνω σε ποιήματα του Θανάση Τριαρίδη.

Στην παρούσα πρώτη κυκλοφορία του, τον Ιούνιο του 2024, το τραγούδι ενορχηστρώθηκε από τον Βασίλη Φαλάρα και τον Βασίλη Κολοβό με την ερμηνεία της Βερόνικας Δαβάκη.

Πρόκειται για ένα τραγούδι για τις γυναικοκτονίες και τη θεμελιωμένη από αιώνες πατριαρχική κουλτούρα της ανδρικής βίας, του βιασμού και του φόνου σε βάρος των γυναικών.

Η αφετηριακή αναφορά των στίχων προφανώς απηχεί την αποτρόπαια γυναικοκτονία της Ελένης Τοπαλούδη τον Νοέμβριο του 2018 στην Ρόδο – ωστόσο το τραγούδι απλώνει την αναφορά του στην καθολική και μακραίωνη πραγματικότητα της πατριαρχικής αρσενικής βίας κατά των γυναικών. Αυτοί είναι οι τρομεροί αιώνες – που έμαθαν “να φτιάχνουμε ένα φονιά στην αντρική καρδιά…”

Θανάσης Τριαρίδης: Η πατριαρχία αρχίζει με τα χρώματα των μπαλονιών στα μαιευτήρια και καταλήγει στην Ελένη Τοπαλούδη

Ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης σημειώνει στο NEWS 24/7: “Οι γυναικοκτονίες είναι ένα διαχρονικό παράγωγο της πατριαρχίας, της πιο καθολικής και εξακολουθητικής σκλαβιάς στην ανθρώπινη πορεία. Δεν μπορούμε να αρθρώσουμε έναν ουσιαστικό αντίλογο στις γυναικοκτονίες και την αρσενική βία κατά των γυναικών αν δεν εναντιωθούμε σε ολόκληρο τον κανόνα της πατριαρχίας, αν δεν σταθούμε απέναντι σε μια πάγια και φρικτή καταπιεστική δομή που εμφιλοχωρεί σε κάθε πτυχή στην ζωή μας: Στον γάμο, στην εκπαίδευση, στην οικογένεια, σε όλες τις εκφραστικές εκδοχές της παιδικότητας, στον δρόμο, στην γλώσσα, στην θρησκεία, στο γήπεδα, στην τέχνη, στον στρατό, στην εμπορευματοποίηση της ηδονής.

Η πατριαρχία αρχίζει με τα χρώματα των μπαλονιών στα μαιευτήρια, περνάει από την Ιφιγένεια, την Κάρμεν, τις θρησκείες και το Malleus Maleficarum (το «Σφυρί των Μαγισσών» της Ιερής Εξέτασης), τα γήπεδα και τον διάχυτο σεξισμό της ποπ κουλτούρας, και καταλήγει στα βράχια που πέταξαν οι δολοφόνοι βιαστές της την Ελένη Τοπαλλούδη.

Όταν έστειλα το ποίημα στον (άλλοτε μαθητή μου και, από ένα σημείο κι έπειτα, στενό συνεργάτη μου) Χρήστο Διαμαντή ήταν Μάιος του 2020. Με πήρε αμέσως στο τηλέφωνο και συζητήσαμε τους στίχους για αρκετή ώρα. Κατόπιν με ξαναπήρε μισή ώρα μετά και μου έπαιξε στην κιθάρα τις δύο πρώτες στροφές του τραγουδιού και το υπέροχο γύρισμα. Ενθουσιάστηκα… Θυμάμαι πως του είπα: «Προφανώς δεν είμαι αντικειμενικός – αλλά θεωρώ πως είναι υπέροχο, Χρήστο…»
«Ναι, ίσως μπορεί να πει κάτι…» μου απάντησε ο Χρήστος.

Σήμερα, τρεισήμισι χρόνια μετά την τόσο επώδυνη φυγή του Χρήστου, γυρεύουμε αυτό ακριβώς που είχε πει εκείνο το πρωί: Να δούμε αν ένα τραγούδι μπορεί να πει κάτι για τους τρομερούς αιώνες – τους αιώνες που φτιάχνουμε έναν φονιά στην αντρική καρδιά”.

Ποιος ήταν ο Χρήστος Διαμαντής

Ο Χρήστος Διαμαντής (1987-2021) ήταν ποιητής, συνθέτης και δάσκαλος μουσικής. Στην σύντομη ζωή του εξέδωσε τέσσερα ποιητικά βιβλία και συνέθεσε πολλά μουσικά έργα (αυτόνομες συνθέσεις, ορατόρια, μουσικές για θέατρο και κινηματογράφο κ. α.) και περισσότερα από 150 τραγούδια σε στίχους δικούς του και άλλων. Η συντριπτική πλειοψηφία των τραγουδιών του και των μουσικών έργων του είναι ανέκδοτα. Έχει συγκροτηθεί μια ανοιχτή ομάδα δικών του ανθρώπων (της συζύγου του Αφροδίτης Σερέτη, των συγγενών του, των αδελφικών φίλων και συνοδοιπόρων του) που έχουν την πρόθεση σιγά-σιγά να κυκλοφορήσουν δημόσια το σύνολο όλης αυτής της ανέκδοτης δουλειάς.

Το τραγούδι ΟΙ ΤΡΟΜΕΡΟΙ ΑΙΩΝΕΣ είναι πρώτος καρπός αυτής της προσπάθειας.

ΟΙ ΤΡΟΜΕΡΟΙ ΑΙΩΝΕΣ

Ένα κορίτσι μια φορά το πέταξαν στα βράχια
αφού τo βασανίσανε με μίσος φοβερό.
Δεν είχαν φόβο: ήξεραν πως θα τους πούνε «άντρες»
κι έτσι θα ξεχωρίσουνε μάγκες μες στον σωρό.

Κι έπειτα μίλησαν πολλοί για κείνη την κοπέλα
κι είπαν τους δύο φονιάδες της κτήνη ελεεινά,
τέρατα που γεννήθηκαν σε έναν κόσμο-τέρας,
μια άρρωστη διαστροφή που ζέχνει αποφορά.

Μα είπανε πως έφταιγε κι εκείνη η καημένη,
που ήσανε απρόσεκτη μέσα στην παγωνιά:
«Είναι συνήθεια των αντρών να δέρνουν τις γυναίκες,
ή και να τις βιάζουνε – στρέχει από παλιά.»

Κι ύστερα όλοι γύρισαν στις θλιβερές δουλειές τους,
σε γυμναστήρια, γήπεδα, σε καψιμί στρατού
Με τον καιρό ξεχάσανε το δάκρυ της κοπέλας,
το σώμα που βιάστηκε, τον τρόμο του πνιγμού.

Και οι μανάδες ντύνουνε τα δύστυχα παιδιά τους
ράμπο και καουμπόηδες σε κάθε αποκριά.
Κι οι πατεράδες τρέχουνε τους γιους τους στα μπουρδέλα
για ν’ αγοράσουν ανδρισμό πληρώνοντας λεφτά.

Και κάθε βράδυ ρίχνουμε στα βράχια μια γυναίκα
κι έπειτα μένουμε μουγγοί μέσα στην παγωνιά,
γιατί αυτό μας έμαθαν οι τρομεροί αιώνες,
να φτιάχνουμε έναν φονιά στην αντρική καρδιά.