Το ελληνικό τραγούδι και το πώς μας ενώνει συζητήθηκε σε εκδήλωση της ΕΔΕΜ

Την εκδήλωση “Το τραγούδι στη ζωή μας ως συνδετικός δεσμός” την οποία διοργάνωσε η Ένωση Δικαιούχων Έργων Μουσικής (ΕΔΕΜ) παρακολουθήσαμε στον φιλόξενο χώρο του Gazarte το βράδυ της 11ης Δεκεμβρίου, όπου συζητήθηκε η σημασία του ελληνικού τραγουδιού, η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών του και φυσικά η ενθάρρυνση της εγχώριας μουσικής δημιουργίας. 

Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό από τη Γενική Διευθύντρια της ΕΔΕΜ, κα Λούκα Κατσέλη, η οποία, παρουσιάζοντας την ΕΔΕΜ και το έργο που επιτελεί για τους 3.500 δικαιούχους της, υπογράμμισε την ανάγκη “να στηρίξουμε την ελληνική μουσική δημιουργία μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον άκρατου ανταγωνισμού, όπου το αμερικανικό και το αγγλικό ρεπερτόριο είναι πολύ επιθετικά σε όλες τις αγορές”.

“Αν θέλουμε να υπάρχει ελληνικό τραγούδι μετά από πέντε και δέκα χρόνια, θα πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι βρίσκεται σε κίνδυνο”

Η κα Κατσέλη υπενθύμισε ότι τα πνευματικά δικαιώματα έχουν γίνει χρηματιστηριακό προϊόν. Μιλάμε για μια αγορά 52 δισεκατομμυρίων διεθνώς, όπου μεγάλοι δημιουργοί πουλούν όλο τους το ρεπερτόριο σε σύγχρονες πλατφόρμες, οι οποίες το διαχειρίζονται στην πρωτογενή και στη δευτερογενή αγορά. «Βασικός μας στόχος» υπογράμμισε η κα Κατσέλη «και ένας λόγος για τον οποίο κάνουμε και τέτοιες εκδηλώσεις, είναι να στηρίξουμε το εθνικό ρεπερτόριο. Γιατί αν θέλουμε να υπάρχει ελληνικό τραγούδι μετά από πέντε και δέκα χρόνια, θα πρέπει όλοι, χρήστες και δημιουργοί να καταλάβουμε ότι είναι ένα είδος που βρίσκεται σε κίνδυνο. Είμαστε μια χώρα με ένα πολύ πλούσιο κεφάλαιο, πολιτισμικό. Εάν δεν το προστατεύσουμε θα το χάσουμε. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Γάλλοι, οι Ισπανοί, οι Βούλγαροι πέρασαν νομοθεσία με την οποία τουλάχιστον στα ραδιόφωνα, στηρίζουν το εθνικό τους ρεπερτόριο κατά 30% ή 40% ανάλογα. Είναι κάτι το οποίο έχουμε προτάξει ως αίτημα στο υπουργείο Πολιτισμού.»

Ο καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κος Βασίλης Καραποστόλης, με την εισήγησή του αναφέρθηκε στη θεραπευτική δύναμη του τραγουδιού αναφέροντας χαρακτηριστικά την έννοια της «συλλύπησης» – όπως την είχε αναφέρει ο σημαντικός λόγιος του 19ου αιώνα, Σπυρίδων Ζαμπέλιος – που εκφράζεται μέσω του τραγουδιού καθώς και ότι «στα δημοτικά τραγούδια ό άνθρωπος που πάσχει δεν είναι ποτέ μόνος, αλλά όταν κάποιος υποφέρει η φύση συμπάσχει μαζί του» και ότι « το πρόβλημα σήμερα είναι ο φόβος του κενού με τα ντεσιμπέλ να μην μπορούν να καλύψουν τη ροπή των Ελλήνων να ανακοινώνουν το πώς αισθάνονται» με τις μουσικές συναντήσεις να αραιώνουν επειδή οι υποχρεωτικές  συναντήσεις πυκνώνουν.

Με πολύ εύστοχες παρατηρήσεις και αναφορές, ο κ. Καραποστόλης μίλησε για το έργο κρίσιμης σημασίας  που αναλαμβάνει το τραγούδι σήμερα καθώς «ο άνθρωπος του καιρού μας επιφυλάσσεται απέναντι στις ίδιες του τις συγκινήσεις, ζει με αναβολές και ματαιώσεις και το τραγούδι σήμερα αντί να αποδίδει τις συγκινήσεις του κοινού, καλείται σχεδόν να τις δημιουργήσει».

«Η άλλοτε τόσο ομιλητική ελληνική κοινωνία μαζεύει πλέον τα λόγια της, ενώ ταυτόχρονα ξεμαθαίνει αυτό που ήξερε από παλιά, να διηγείται, να ξετυλίγει ιστορίες, να βγάζει αποφθέγματα. Καθώς λοιπόν στενεύουν τα περιθώρια για έκφραση, το τραγούδι καλείται να πει ιστορίες που τα άτομα είτε δεν βρίσκουν τις λέξεις είτε και τον χρόνο για να τις πουν. […] Το τραγούδι αναλαμβάνει να μας κάνει και να αναπολούμε και να ελπίζουμε. Η κοινωνία μας, ο οικείος μας κόσμος, έχει ανάγκη και από τα δύο. […]Έχουμε ανάγκη, εκτός από το να λέμε τον πόνο μας, πράγμα το οποίο κάνουμε κατά κόρον, να δημιουργούμε έργα στα οποία να αφιερώνουμε ό, τι μέσα μας αρνείται να πεθάνει. Τι περιμένουμε λοιπόν από τα τραγούδια τους οι Έλληνες, εκτός από το να τους παρηγορούν και να τους εξυψώνουν;»

«Ο ρόλος του κόσμου είναι να ζει κι ο ρόλος του δημιουργού να το κάνει αυτό τραγούδι»

Η κα Λίνα Νικολακοπούλου, στιχουργός και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΔΕΜ, μιλώντας για την εκφραστική διαδικασία, ανέφερε χαρακτηριστικά «ότι πολλές φορές είναι κανείς σε μεγάλη αναστάτωση μέσα του για το τι πρέπει να γράψει δηλαδή πως μπορεί να αποκωδικοποιήσει αυτό που συμβαίνει να το κάνει λόγο για να μπορέσει αυτός ο λόγος να καλύψει τα κενά τα υπαρξιακά ή να δώσει την προοπτική ζωής που τα τελευταία χρόνια νιώθουμε πως έχει θολώσει ή μπορούμε να πούμε έχει χαθεί». Επίσης, τόνισε την ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στον κόσμο και τους δημιουργούς, υπογραμμίζοντας τον τρόπο που τα τραγούδια ενσωματώνονται στην καθημερινότητα και στην καρδιά των ανθρώπων, την παντοδυναμία του τραγουδιού να εκφράζει, να παρηγορεί και να προσφέρει διέξοδο, όνειρο και ελπίδα και τον κρίσιμο ρόλο του δημιουργού στη διαδικασία αυτή: «Ο ρόλος του κόσμου είναι να ζει κι ο ρόλος του δημιουργού να το κάνει αυτό τραγούδι. […]

Είναι κάθε φορά που γράφει ο δημιουργός σαν να φτιάχνει φαγητό, ρούχο, ποτό, στέγη, αγκαλιά για όλο τον κόσμο. Και αυτό, αν είναι δυνατό και αγαπηθεί, ενώνει τους ανθρώπους. Έχεις κάτι να τραγουδήσεις όταν είσαι κάπου παρέα με τους φίλους σου, όταν περπατάς μόνος στο δρόμο και σου ‘ρχεται στα χείλη. Συντροφιά, παρηγοριά και δικαίωση, ταυτότητα, γέφυρα συνάντησης των δύο πλευρών του ποταμού που λέγεται ζωή. Ξεκινάει με ένα νανούρισμα, μετά με τα τραγουδάκια στο νηπιαγωγείο, στο δημοτικό και ύστερα στην εφηβεία. Η αποστασιοποίηση από την κοινή πλεύση και η αναζήτηση του προσωπικού δικού σου μονοπατιού.

Όλα με ένα τραγούδι γίνονται σε τρία λεπτά. Διάρκεια που σε μαγεύει… συγκινεί, εκτονώνει, σε καθρεφτίζει. Σου δίνει διέξοδο και προσωπικό χώρο να ονειρευτείς, να χορέψεις. Να αντέξεις τη δουλειά σου. Να σου φτιάξει το κέφι. Χωράει παντού, σε βρίσκει όπου και να είσαι. Και το πιο σπουδαίο είναι ότι το θυμάσαι. Θυμάσαι τη μελωδία και τα λόγια μέχρι τα βαθιά γεράματα. Άλλα μπορεί να τα ξεχνάς, αλλά αυτό το θυμάσαι. Λαός και δημιουργοί εύχονται να γράφονται δυνατά τραγούδια σε κάθε εποχή, δυνατές φωνές να τα ερμηνεύουν, να σηκώνουν και αυτοί και αυτά λίγο από το βάρος της ζωής, να γιορτάζουν κάτι από τις χαρές της, να παρηγορούν τις απώλειες και τις ατυχίες.»

Τις εξαιρετικές εισηγήσεις των ομιλητών πλαισίωσαν μουσικά με τις μελωδικές ερμηνείες τους οι Βίκυ Καρατζόγλου, Απόστολος Κίτσος, Παναγιώτης Λάμπουρας και  Θοδωρής Νικολάου, οι οποίοι με τον συνθέτη Χρίστο Θεοδώρου στο πιάνο  και τον Δημήτρη Ρέππα στο μπουζούκι και την κιθάρα, θύμισαν στο κοινό αγαπημένα τραγούδια  και ανέδειξαν με τον δικό τους εκφραστικό την ισχυρή σύνδεση της μουσικής με την κοινωνική συνοχή.

Θεοδωράκης, Μικρούτσικος, Λοΐζος και στίχοι μεγάλων μας ποιητών/στιχουργών, όπως του Μάνου Ελευθερίου πλημμύρισαν τον χώρο και μας υπενθύμισαν το μεγαλείο των σπουδαίων ελληνικών μας τραγουδιών.

Η μουσική βραδιά συνεχίστηκε με τη συμμετοχή έκπληξη του Χρήστου Νικολόπουλου. Ο καταξιωμένος μουσικοσυνθέτης και Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΔΕΜ στο σύντομο χαιρετισμό του εξέφρασε τη  χαρά  και την ικανοποίησή του για την εκδήλωση και τη θερμή ανταπόκριση από το κοινό και στη συνέχεια ανέβηκε στη σκηνή με το μπουζούκι του και μαζί με τον Δημήτρη Ρέππα αναβίωσαν εμβληματικά τραγούδια. Στο μουσικό φινάλε της βραδιάς, οι ερμηνευτές χάρισαν ρίγη συγκίνησης τραγουδώντας a capela δημοτικά τραγούδια, τιμώντας τις ρίζες του ελληνικού τραγουδιού.