Ξυπόλυτη Eurovision, ABBA και douze points από το παρελθόν

Κλείνοντας παιχνιδιάρικα το μάτι στο Φεστιβάλ Μουσικής του Σαν Ρέμο, η Eurovision είναι πλέον ο πιο μακροχρόνιος ετήσιος διεθνής τηλεοπτικός διαγωνισμός μουσικής και ένα από τα μακροβιότερα τηλεοπτικά προγράμματα στον κόσμο.

Ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν θα μπορούσαν να προβλέψουν τη σημερινή εξέλιξη, όλοι εκείνοι που εργάστηκαν το 1950 για να πάρει σάρκα και οστά η Eurovision. Εκεί πίσω στα ασπρόμαυρα βάθη του διαγωνισμού, τότε που υπήρχε ζωντανή ορχήστρα, το κοινό δεν ψήφιζε και κάποιος υπάλληλος κρεμούσε τη βαθμολογία σε ξύλινο πίνακα, υπήρξαν στιγμές που έχουν γραφτεί στην ιστορία του διαγωνισμού.

Ποια είναι η ιστορία της Eurovision;

Όταν άρχισαν όλα

Ο διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision είναι πνευματικό παιδί του Ελβετού επιχειρηματία και διευθυντή της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (1955-1970), Μαρσέλ Μπεζανσόν (Marcel Bezençon). Ο Μπεζανσόν γεννήθηκε στο Ορμπ της Ελβετίας το 1907 και είχε πτυχίο στην ιστορία της Τέχνης, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η τηλεόραση και όλες οι δυνατότητες που θα προσέφερε στον τομέα της ψυχαγωγίας. Κατάφερε να δει τον διαγωνισμό που είχε οραματιστεί στα νιάτα του να ανθίζει, και απεβίωσε στη Λωζάνη το 1981.

Οι ρίζες του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision βρίσκονται στην πρόθεση να προωθηθεί η συνεργασία μέσω διασυνοριακών τηλεοπτικών εκπομπών μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (EBU) το 1950 ενίσχυσε αυτόν τον σκοπό.

Το 1950 έγινε και η πρώτη διεθνής τηλεοπτική σύνδεση με απευθείας εικόνα ανάμεσα στη Γαλλία και τη Βρετανία. Οι Βρετανοί θεατές μπόρεσαν να παρακολουθήσουν ζωντανά ένα φεστιβάλ στο Καλέ και ένα θέαμα με πυροτεχνήματα στο Place de l’Hotel de Ville.

Η λέξη “Eurovision” πάντως χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο της EBU από τον Βρετανό δημοσιογράφο George Campey, ο οποίος εργαζόταν στην London Evening Standard το 1951. Ο ίδιος σε συνέντευξή του είχε πει ότι τελείως τυχαία γράφοντας ένα άρθρο έκανε τη σύνθεση της λέξης Ευρώπη και vision για δώσει έναν ευφάνταστη περιγραφή για την … EBU.

Το όνομα χρησιμοποιήθηκε χαλαρά για διάφορες εκδηλώσεις που μεταδόθηκαν διεθνώς μέσω του δικτύου. Μεταξύ αυτών και η στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ Β’ το 1953. Πολλοί μάλιστα διαφώνησαν με το όνομα μέχρι να καταλάβουν ότι ήταν η πιο σωστή λέξη για τον διαγωνισμό.

Η πρώτη Eurovision με 7 χώρες

Η πρώτη διοργάνωση έλαβε χώρα στις 24 Μαΐου του 1956 στο Λουγκάνο της Ελβετίας και συμμετείχαν μόνο επτά κράτη (Ολλανδία, Ελβετία, Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία Λουξεμβούργο και Ιταλία). Μία ειδοποιός διαφορά με τη σημερινή διοργάνωση ήταν η ύπαρξη ζωντανής ορχήστρας, που έδινε τελείως άλλη ατμόσφαιρα στον διαγωνισμό. Νικήτρια της πρώτης διοργάνωσης ήταν η Lys Assia με το τραγούδι “Refrain” για την Ελβετία. Δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στον διαγωνισμό και τερμάτισε στη δεύτερη θέση.

Douze Points!

Στην αρχή ήταν προφανές ότι κάθε χώρα θα τραγουδάει στη δική της γλώσσα. Το 1965 η Σουηδία συμμετείχε με το τραγούδι “Absent Friend” και ξαφνικά τραγούδησε στα αγγλικά. Το αποτέλεσμα ήταν η EBU να κάνει πιο αυστηρούς τους κανόνες για τη γλώσσα, που πρέπει να χρησιμοποιείται. Οι απανταχού στιχουργοί όμως έσπευσαν θέσουν το ερώτημα “πώς θα αντιλαμβάνονται οι κριτές το περιεχόμενο του τραγουδιού για να ψηφίσουν;“. Μέχρι που ήρθε το “Βατερλό” των Abba και έφερε μεταξύ άλλων ελευθερία στις γλώσσες…

Μεγάλες αλλαγές έχουν γίνει και στο σύστημα ψηφοφορίας, μιας και στις πρώτες Eurovision δεν υπήρχε καν η ψήφος του κοινού. Μετά το 1975 τα πράγματα πλησίασαν σε αυτό που βλέπουμε σήμερα. Σύντομα εφαρμόστηκαν νέες τεχνολογίες στη μετάδοση του διαγωνισμού, με την 30η διοργάνωση το 1985 να είναι η πρώτη μέσω δορυφόρου, ενώ το 2000 για πρώτη φορά μεταδόθηκε ζωντανά μέσω του Διαδικτύου.

Ασπρόμαυρες στιγμές από την ιστορία της Eurovision

Η διεθνούς φήμης Ελληνίδα καλλιτέχνις Νάνα Μούσχουρη βρέθηκε στον διαγωνισμό της Eurovision το 1963.

Το 1962, ο Quincy Jones, που την είχε ακούσει στο Φεστιβάλ της Βαρκελώνης, την κάλεσε στις ΗΠΑ για να ηχογραφήσει τον πρώτο αμερικάνικο δίσκο της με τίτλο “The girl from Greece sings”. Την επόμενη χρονιά εκπροσώπησε το Λουξεμβούργο στο διαγωνισμό της Eurovision στο Λονδίνο. Ερμήνευσε το “A force de prier”, που παρόλο που δεν κέρδισε στον διαγωνισμό, αποτέλεσε μια από τις πρώτες επιτυχίες της που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.

To 1965, η 18χρονη νικήτρια της Eurovision, France Gall, που εκπροσώπησε το Λουξεμβούργο με το κομμάτι “Poupée de cire, poupée de son”, ποζάρει με τον Serge Gainsbourg, και τον διευθυντή ορχήστρας Alain Gorauguer. Συνθέτης του τραγουδιού ο Gainsbourg και η επιτυχία του θεωρείται κομβικής σημασίας για το στιλ του διαγωνισμού. Την επόμενη χρονιά όλοι έσπευσα να τον μιμηθούν υποβάλλοντας κομμάτια με μία νέα ποπ αισθητική.

Βρετανική ποπ; Ο Cliff Richard στην Eurovision; Δεν τον θυμούνται πολλοί όμως ο μετέπειτα γνωστός τραγουδιστής έχει λάβει μέρος στον διαγωνισμό και πολύ το διασκέδασε..

Το 1968 με το “Congratulations” ο Cliff Richard εκπροσώπησε τη Μεγάλη Βρετανία στο Λονδίνο. Ο τραγουδιστής νωρίτερα είχε ερμηνεύσει τα έξι υποψήφια κομμάτια στο τηλεοπτικό σόου της τραγουδίστριας και παρουσιάστριας Cilla Black και το βρετανικό κοινό κλήθηκε να ψηφίσει αυτό που θα έφτανε στη Eurovision (ήταν το Congratulations).

Το κομμάτι συγκέντρωσε 171.300 ψήφους που έφτασαν μέσα σε φακέλους με το… ταχυδρομείο. Ο Richard και οι Black άνοιξαν έναν έναν τους φακέλους στο Kensington House. Τελικά το “Congratulations” πήρε τη δεύτερη θέση, χάνοντας από την Ισπανία με έναν μόλις βαθμό.

Στις 25 Μαρτίου 1972, στο Usher Hall στο Εδιμβούργο, η 20χρονη Βίκυ Λέανδρος κατέκτησε την πρώτη θέση στον διαγωνισμό, εκπροσωπώντας το Λουξεμβούργο με το τραγούδι “Apres toi”.

To τραγούδι αυτό θα ηχογραφηθεί σε 7 γλώσσες και θα πουλήσει πάνω από 6.000.000 δίσκους. Θεωρείται ένα από τα τραγούδια με τις περισσότερες πωλήσεις παγκοσμίως για το 1972. Η Λέανδρος έχει πει για το τραγούδι: “Ο πατέρας μου μαζί με τον συνθέτη, Klaus Munro, έγραφαν μαζί τα πρωινά μουσική και στίχους. Ήξεραν ότι με είχαν καλέσει για τη Eurovision και άρχισαν να γράφουν και βρήκαν ότι αυτό το τραγούδι ήταν το καλύτερο“.

Ήταν 6 Απριλίου του 1974 όταν το σουηδικό συγκρότημα των ABBA κατέκτησε με το “Waterloo” την πρώτη θέση στον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision, στο Brighton Dome της Αγγλίας. Είναι ένα από τα πιο εμπορικά επιτυχημένα συγκροτήματα στην ιστορία της ποπ μουσικής. Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή η νίκη της Σουηδίας στον θεσμό, θα ήταν η αρχή για μια μεγάλη διεθνή καριέρα.

Για την ιστορία τα μέλη γνωρίστηκαν το 1970 σε διακοπές στην Κύπρο. Το συγκρότημα τιμήθηκε στην 50η επέτειο του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision το 2005, όταν η επιτυχία του “Waterloo” επιλέχθηκε ως το καλύτερο τραγούδι στην ιστορία του διαγωνισμού.

Στις 30 Απριλίου 1988 η Σελίν Ντιόν εκπροσώπησε την Ελβετία στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό Τραγουδιού, στο Δουβλίνο. Η 20χρονη και άσημη τότε Σελίν στέφθηκε νικήτρια της βραδιάς, κερδίζοντας την πρώτη θέση, με το τραγούδι “Ne partez pas sans moi”, σε γαλλικό στίχο. Αν και ο διαγωνισμός σπάνια έχει βγάλει καλλιτέχνες που έχουν γίνει σουπερστάρ, η περίπτωση της Dion και των ABBA είναι οι φωτεινές εξαιρέσεις.

Τα trivial του διαγωνισμού

Το μεγαλύτερο τραγούδι σε διάρκεια

Το πιο μεγάλο σε διάρκεια τραγούδι της Eurovision είναι πέντε λεπτά και εννέα δευτερόλεπτα χρόνος που θα τίναζε την … μπάνκα στον αέρα με τα τωρινά δεδομένα. Το “Corde Della Mia Chitarra”, η συμμετοχή της Ιταλίας, το 1957, στην Γερμανία είναι ο Μπεν Χουρ της Eurovision. Αμέσως μόλις τελείωσε η βραδιά οι διοργανωτές, τραβώντας σχεδόν τα μαλλιά τους, έθεσαν χρονικό όριο στα τραγούδια… όχι πάνω από 3 λεπτά.

Οι ξυπόλυτοι πρίγκιπες της Eurovision

Και ενώ για τη διάρκεια των τραγουδιών μπαίνουν κάποιοι κανονισμοί, αυτό δεν ισχύει για τα… υποδήματα. Ως γνωστόν οι… ξυπόλυτοι πρίγκιπες έχουν καλύτερη γείωση και ίσως καλύτερη απόδοση. Πέντε διαγωνιζόμενοι έβγαλαν τα παπούτσια τους στη σκηνή και κέρδισαν την πρώτη θέση.

Η Αγγλίδα Sandie Shaw με το “Puppet on a String” το 1967, η Τουρκάλα Sertab Erener με το “Everyway That I Can” το 2003, ο Ρώσος Dima Bilan με το “Believe” το 2008 (και τη φοβερή εμφάνιση του πρωταθλητή καλλιτεχνικού πατινάζ, Γεβγένι Πλουσένκο), η Σουηδή Loreen με το “Euphoria” το 2012 και η Δανή Emmelie De Forest με το “Only Teardrops”το 2013.

Φέτος ξυπόλυτη στη σκηνή εμφανίστηκε και το φαβορί της Σουηδίας Cornelia Jakobs. Ξυπόλυτοι εμφανίστηκαν κι άλλοι δεν δεν κέρδισαν. Η Tanja από Εσθονία το 2014 με το “Amazing”, η María Ólafs για την Ισλανδία το 2015, η Χριστίνα Μεταξά για την Κύπρο το 2009, οι Frizzle Sizzle της Ολλανδίας το 1986 και η Sofia Nizharadze με τη Γεωργία το 2010.

Με αγάπη από Τζόνι Λόγκαν και Ιρλανδία

Η Ιρλανδία συμμετέχει στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision από την αρχή του… κόσμου, από το 1965. Θεωρείται η πιο επιτυχημένη χώρα στον διαγωνισμό, με συνολικά επτά νίκες.

Όλες οι ιρλανδικές συμμετοχές έχουν πραγματοποιηθεί στα αγγλικά, με εξαίρεση τη συμμετοχή του 1972, “Ceol an Ghrá”, η οποία τραγουδήθηκε στα ιρλανδικά. Δικός μας αγαπημένος ο Τζόνι Λόγκαν (Johnny Logan) που αν και μισός Αυστραλός εμείς μόνο Ιρλανδό τον θυμόμαστε. Είναι ο μοναδικός καλλιτέχνης που κέρδισε δύο φορές εκπροσωπώντας την Ιρλανδία.

Κέρδισε πρώτη φορά το 1980 με το τραγούδι “What’s Another Year?”, σε στίχους της Shay Healy. Το 1984 συνέθεσε το τραγούδι “Terminal 3”, το οποίο ερμηνεύτηκε από την Λίντα Μάρτιν και κατέλαβε την δεύτερη θέση. Πιο διάσημο όλων, το Hold Me Now (1987) σε στίχους του ίδιου. Η τρίτη του νίκη ήρθε το 1992, αυτή τη φορά ως συνθέτης στο νικητήριο τραγούδι της Λίντα Μάρτιν “Why Me?”.

Όταν οι Lordi “έσωσαν” τη Φινλανδία

Ο φετινός εκπροσωπος της Eurovision Sam Ryder θεωρεί ότι οι Lordi σάρωσαν στην Eurovision του 2006 και αυτό είναι αλήθεια από μία ακόμη πλευρά. Η Φινλανδία συμμετείχε επί 44 χρόνια στον διαγωνισμό χωρίς καμία διάκριση. Τα “τέρατα” πήραν τελικά την πρώτη θέση στην διοργάνωση της Αθήνας, τραγουδώντας αμέσως μετά την Άννα Βίσση.