Ο Αηδονίδης μέσα από τα μάτια του μαθητή του, Βαγγέλη Δημούδη

Η απώλεια του “αηδονιού της Θράκης” είναι βαριά για τους μαθητές του, που δημιούργησαν και μας παρουσιάζουν την νεοσυσταθείσα ορχήστρα “Χρόνης Αηδονίδης” και μια συναυλία-αγάπης για την παράδοση.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΣΑΤΣΑΡΑΓΚΟΥ
08 Απριλίου 2024 06:50

Έξι μήνες μετά τον θάνατο του αηδονιού της Θράκης, οι φίλοι και μουσικοί συνεργάτες του, με πρωτεργάτη τον μαθητή και συμπατριώτη του, Βαγγέλη Δημούδη, διοργανώνουν μια συναυλία αγάπης την Δευτέρα 15 Απριλίου στο Αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου στην Αθήνα.

Η συναυλία με τίτλο «Φίλοι μ΄, καλώς ορίσατε!» είναι αφιερωμένη στον μεγάλο δάσκαλο και ερμηνευτή, Χρόνη Αηδονίδη, τον άνθρωπο που ένωσε με τις ερμηνείες του την Θράκη με την Πόλη και όλη τη Μικρασία, το παραδοσιακό τραγούδι με το βυζαντινό τροπάρι, το χθες με το σήμερα της ρωμαίικης ψυχής.

Στη συναυλία θα παρουσιαστεί επίσημα η νεοσυσταθείσα ορχήστρα «Χρόνης Αηδονίδης», με τη συμμετοχή κορυφαίων ερμηνευτών που συνεργάστηκαν μαζί του, όπως ο Γιώργος Νταλάρας και ο Παντελής Θαλασσινός.

Χρόνης Αηδονίδης: “Διέσωσε – Διαμόρφωσε- Δημιούργησε – Δίδαξε”

Από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Θρακικής Ιστορίας εδώ και 80 και πλέον χρόνια, ο Χρόνης Αηδονίδης υπήρξε γέφυρα ανάμεσα στις αλησμόνητες πατρίδες και τη μάνα γη Θράκη, που αγκάλιασε τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, του Πόντου, της Πόλης και της Ανατολικής Θράκης.

Γεννήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1928 στην Καρωτή Διδυμοτείχου. Γιος του δάσκαλου και ιερέα Χρήστου Αηδονίδη και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, ήταν το δεύτερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας. Στην Καρωτή πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί έμαθε τα πρώτα του τραγούδια. Μυήθηκε στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής πρώτα από τη μητέρα του, που γνώριζε τα περισσότερα τραγούδια της Θράκης, κι έπειτα από τους πλανόδιους μουσικούς.

Διδάχθηκε βυζαντινή μουσική, μαθητής ακόμη, από τον ιερέα πατέρα του και αργότερα από τον δάσκαλο Μιχάλη Κεφαλοκόπτη. Το τεράστιο έργο του μπορούμε να το συνοψίσουμε σε τέσσερις λέξεις: “Διέσωσε – Διαμόρφωσε – Δημιούργησε – Δίδαξε”. Διέσωσε τη μουσική παράδοση της Θράκης όπως τη βίωσε, αλλά και όπως τη διδάχθηκε από την καλλίφωνη μητέρα του Χρυσάνθη.

Στη συναυλία «Φίλοι μ΄, καλώς ορίσατε!» θα συμμετέχουν οι μαθητές του: Μάνος Κουτσαγγελίδης, Κώστας Μερετάκης, Λευκοθέα Φιλιππίδη, καθώς και η Χορωδία Ενοριακής Νεανικής Εστίας Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής, υπό τη διεύθυνση του πρωτοψάλτη Χρήστου Σταύρου.

Στην εκδήλωση θα προβληθούν αφιερωματικά βίντεο στον Χρόνη Αηδονίδη, σε σκηνοθεσία του Νίκου Σούλη και επιμέλεια κειμένων της Φεβρωνίας Ρεβίνθη.

Βαγγελης Δημούδης: “Ο Αηδονίδης μπορούσε να σε συγκινήσει, να σε μαγέψει και να σε ταξιδέψει”

Ο Βαγγέλης Δημούδης γεννήθηκε το 1954 στην Καρωτή Διδυμοτείχου του νομού Έβρου. Είναι χορευτής, χοροδιδάσκαλος, παίζει ούτι και τραγουδάει. Από το 1983 συνεργάστηκε με τον συγχωριανό και δάσκαλό του στο τραγούδι, Χρόνη Αηδονίδη, τόσο στη δισκογραφία, όσο και σε ζωντανές εμφανίσεις.

Στο πλαίσιο της οργάνωσης αυτής της αφιερωματικής βραδιάς τον ρωτήσαμε για τη γνωριμία του με τον αείμνηστο Αηδονίδη. “Είμαστε από το ίδιο χωριό. Έχουμε μακρινή συγγένεια. Η μητέρα του και η γιαγιά μου ήταν ξαδέρφες από άλλο χωριό, από τα Βρυσικά. Όταν γεννήθηκα εγώ ο Χ. Αηδονίδης είχε φύγει οικογενειακώς απο το χωριό το 1950. Το 1972 έφυγα κι εγώ. Κατέβηκα στην Αθήνα και γνωριστήκαμε. Μια δεκαετία αργότερα ξεκινήσαμε την συνεργασία μας. Εγώ ήμουν χορευτής και δάσκαλος στο θέατρο της Δόρας Στράτου. Επειδή όμως τραγουδούσα, ξεκίνησα και ούτι ο Χ. Αηδονίδης με πρότεινε να ξεκινήσουμε συνεργασία.”

Τι θυμόσαστε έντονα από την προσωπικότητά του και το εκτόπισμα που είχε ως μουσικός, δάσκαλος και τραγουδιστής;

“Ο Χ. Αηδονίδης ήταν μια γενιά μεγαλύτερος μου. Τον άκουγα σαν πατέρα μου, σαν συνεργάτη και σαν δάσκαλο μου. Ήταν ήρεμος, πράος, και ευχάριστος με όλους. Πάντα είχε κάτι να μας πει, κάτι να μας ορμηνέψει. Όσο για το τραγούδι του, ήταν ο μοναδικός που μπορούσε με τις ερμηνείες του να σε συγκινήσει, να σε μαγέψει και να σε ταξιδέψει.”

“Το να ασχολείται κανείς με την παράδοση είναι λειτούργημα” έλεγε ο Χ. Αηδονίδης και θεωρούσε τα παραδοσιακά τραγούδια σαν ιερό κειμήλιο, που πρέπει παραδοθεί στις τις νέες γενιές. Ποια είναι η δική σας άποψη;

“Πράγματι, η παράδοση, όπως έλεγε ο δάσκαλός μας, ήταν λειτούργημα. Ήταν η συνέχεια της ζωής, πάνω σε πρότυπα και αξίες που για αιώνες μας κράτησαν σαν λαό, ζωντανούς. Πρέπει και οι νέοι να ασχολούνται και να μαθαίνουν απ’ τους προγόνους τους την ιστορία, μέσα από το τραγούδι, την μουσική, την ποίηση, και γενικά την παράδοσή μας. Δεν μπορεί να υπάρξει άνθος ή καρπός χωρίς ρίζα.”

Στηρίζει σήμερα το κράτος τη μουσική μας παράδοση, και τους δημιουργούς που θέλουν να μεταλαμπαδεύσουν το μεράκι και στους νεότερους; Βλέπετε ενδιαφέρον από τις νέες γενιές;

“Το κράτος δυστυχώς θα έλεγα αδιαφορεί. Ενώ σε όλα τα άλλα κράτη με πολλή μικρότερη παράδοση έχουν κρατικές ορχήστρες, εμείς είμαστε στο έλεος. Ευτυχώς την πλούσια παράδοση μας, την στήριξαν άνθρωποι με αγάπη και πίστη για αυτήν. [ π.χ. Σίμωνας Καράς, Δόμνα Σαμίου, Χρόνης Αηδονίδης, στο χορό η Δόρα Στράτου. κ.τ.λ.]. Οι νέοι σήμερα δείχνουν ενδιαφέρον. Έχουμε πολλούς καλούς νέους μουσικούς, αλλά η αλλαγή τρόπου ζωής δεν τους δίνει πολλές ευκαιρίες. Ευτυχώς οι πολιτιστικοί σύλλογοι βοηθούν όσο μπορούν.”

Το χωριό σας απέχει 10 χιλ. από τον ποταμό Έβρο που είναι τα φυσικά σύνορα με την Τουρκία και 20 χιλ., από τα βουλγαρικά σύνορα. Πώς ασχοληθήκατε με τα τραγούδια και τους χορούς του τόπου σας, τη στιγμή που κάποιοι νέοι της ελληνικής επαρχίας ονειρεύονται κυρίως πώς θα φύγουν από το “χωριό”.

“Στο χωριό μου έζησα μέχρι τα 18 μου. Από μικρός αγάπησα το χορό και το τραγούδι, ίσως επειδή η μητέρα μου με καταγωγή από σόι, με παπάδες, ψάλτες, τραγουδιστές, μπόλιασε κι εμένα. Το χωριό μου είχε μεγάλη παράδοση και την πρόβαλαν άριστα οι δύο δάσκαλοί μου, ο Χ. Αηδονίδης και Καρυοφίλης Δοϊτσίδης. Εγώ ακολούθησα. Η αλήθεια είναι ότι οι νέοι φεύγουν απ’ τα χωριά τους, αλλά για επαγγελματική αποκατάσταση. Η παράδοση θα υπάρχει, όσο θα υπάρχει ζωή στα χωριά. Έτσι κι εγώ έφυγα με την παρότρυνση του Κ. Δοϊτσίδη. Ήρθα στην Αθήνα και πήγα στο θέατρο Δ. Στράτου και συνέχισα να κάνω αυτό που αγαπούσα. Ήταν το πρώτο μου σχολείο και έμεινα κοντά στην παράδοση.”

Είναι μουσειακό είδος η παράδοση και θα χαθεί, όπως λένε κάποιοι;

“Ακόμα δεν είναι μουσειακό είδος η παράδοση μας. Δεν θα χαθεί, αλλά θα αλλάξει τρόπο. Όπως αλλάζει τρόπο και η ζωή μας σε πολλούς τομείς. [ π.χ. άλλαξε η επικοινωνία μας, ναι μεν συχνή όσο θέλουμε, αλλά τεχνολογικά. ]. Ήδη ακούω πολλά τραγούδια παραδοσιακά, ρεμπέτικα ή και λαϊκά που έγιναν επιτυχίες, να διασκευάζονται από νέους μουσικούς ή σχήματα. Πρέπει να κρατήσουμε τα πανηγύρια, τους γάμους, τους αρραβώνες, τα βαφτίσια και άλλες εθνικές ή θρησκευτικές γιορτές όπου μικρές, ή μεγάλες κοινωνίες, έσμιγαν και γιόρταζαν πραγματικά.”

Τι θα ακούσουμε στη συναυλία με τίτλο “Φίλοι μ΄, καλώς ορίσατε!” με τη συμμετοχή του Γιώργου Νταλάρα και του Παντελή Θαλασσινού.

“Στην πρώτη μας εμφάνιση σαν ορχήστρα ‘ ΧΡΟΝΗΣ ΑΗΔΟΝΙΔΗΣ” , που θα γίνει στις 15 Απριλίου στο Πολεμικό Μουσείο, θα συμμετέχουν και οι κ. Γιώργος Νταλάρας και Παντελής Θαλασσινός. Ο Γ. Νταλάρας ο οποίος είχε συνεργασία με τον αείμνηστο Χ. Αηδονίδη στα ‘Αηδόνια της Ανατολής” συνέβαλε ώστε η φωνή του Χ. Αηδονίδη να ακουστεί σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό. Θα ερμηνεύσει τραγούδια του Χ.Α. Επίσης ο Π. Θαλασσινός θα ερμηνεύσει δικά του τραγούδια που έγραψε για το μεγάλο δάσκαλό μας.”

Ένα τραγούδι που θα τραγουδήσετε τη βραδιά-αφιέρωμα στον Αηδονίδη και είναι αγαπημένο σας.

“Δύσκολο να πει μια μητέρα πιο παιδί της αγαπά πιο πολύ. Όλα είναι διαλεγμένα, από το πρώτο μας που φέρει και τον τίτλο της εκδήλωσης ‘Φίλοι μ’ καλώς ορίσατε’ μέχρι και το τελευταίο. Θα ξεχωρίσω ένα που το αγαπώ και το λέω συχνά . Το Μαύρο μου χελιδόνι.”