Ντίνος Χριστιανόπουλος: 5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον “αιρετικό” ποιητή

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους και σπουδαιότερους εν ζωή Έλληνες ποιητές. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαρτίου του 1931 και σήμερα κλείνει τα 88 του χρόνια, ενώ το πραγματικό του όνομα είναι Κωνσταντίνος Δημητριάδης.

Πέρα από ποιητής, είναι διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, ερευνητής, λαογράφος, εκδότης και βιβλιοκριτικός, με την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Εποχή των ισχνών αγελάδων” να εκδίδεται το 1950 και να διακρίνεται αμέσως για το προσωπικό ύφος του δημιουργού της.

Με αφορμή τα γενέθλιά του, ανατρέχουμε σε πέντε σημαντικά στοιχεία για τη ζωή, το έργο και την πορεία του:

1. Ο τολμηρός και “στριμμένος” ποιητής

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έχει ένα χαρακτηριστικό ύφος στα ποιήματά του, τα οποία έχουν ως κυρίαρχο θέμα την εφήμερη ομοφυλοφιλική σχέση και το ερωτικό πάθος που οδηγεί στην ταπείνωση και στη μοναξιά. Επίσης, αρκετά ποιήματά του έχουν μια κοινωνική οπτική, ενώ υμνεί συχνά το ρεμπέτικο τραγούδι.

Καυστικός και ειρωνικός σε πολλά σημεία των έργων του, έχει χαρακτηριστεί “τολμηρός” λόγω της απενοχοποίησης πολλών λέξεων που συμπεριλαμβάνει σε αυτά, κάτι που έχει σχολιαστεί έντονα. Τρανό παράδειγμα είναι η λέξη “καύλα” την οποία έχει χρησιμοποιήσει πολλάκις, τόσο σε ποιήματά του όσο και σε συνεντεύξεις του.

Επιπλέον, ο έντονος τρόπος συμπεριφοράς του του έχει προσδώσει διάφορα επίθετα, όπως “παράξενος”, “αιρετικός”, “ιδιόρρυθμος”, με τον ίδιο να χαρακτηρίζει τον εαυτό του “στριμμένο”.

“Παράξενα παιδιά.
Προτιμούν να καυλώνουν εξ αποστάσεως παρά εξ επαφής”

(Από τη συλλογή «Το κορμί και το σαράκι» )

2. “Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας”

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έχει μελοποιηθεί από οκτώ άτομα, ωστόσο, ο ίδιος κάνει ιδιαίτερη μνεία στον Μάνο Χατζιδάκι, αλλά και τον Σταύρο Κουγιουμτζή, που ήταν οι πιο γνωστοί. Παρόλα αυτά, έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του ότι είναι κατά της μελοποίησης, γιατί θεωρεί ότι υποβιβάζει την ποίηση.

Επίσης, το ποίημά του “Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας” έχει μελοποιήσει και τραγουδήσει ο Διονύσης Σαββόπουλος, με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο να μην είναι και τόσο χαρούμενος για αυτό.

Σε συνέντευξή του στη LIFO έχει δηλώσει για αυτό: “Παρότι του τα παραχώρησα από αγάπη, ούτε ανέφερε το όνομά μου στον δίσκο ούτε και με πλήρωσε ποτέ, πράγμα που το θεωρώ ντροπή!”

3. “Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης”

Το 2011 ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του, ωστόσο, αρνήθηκε να το παραλάβει, παραπέμποντας στο κείμενό του “Εναντίον” από το 1979. Στο κείμενό του αυτό ο ποιητής καταγράφει την εναντίωσή του προς κάθε είδους τιμητική διάκριση, γράφοντας:

Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ΄ όπου και αν προέρχεται….

Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω την αξία κάποιου κατώτερου μου – και κάποτε πρέπει να απαλλαγούμε από την συγκατάβαση των μεγάλων. Παίρνω βραβείο σημαίνει παραδέχομαι πνευματικά αφεντικά – και κάποτε πρέπει να διώξουμε τα αφεντικά από την ζωή μας…

Είμαι εναντίον των χρηματικών επιχορηγήσεων, σιχαίνομαι τους φτωχοπρόδρομους που απλώνουν το χέρι τους για παραδάκι. Οι χορηγίες μεγαλώνουν την μανία μας για διακρίσεις και την δίψα μας για λεφτά΄ ξεπουλάνε την ατομική ανεξαρτησία μας.

Είμαι εναντίον των σχέσεων με το κράτος και βρίσκομαι σε διαρκή αντιδικία μαζί του. Πότε μου δεν πάτησα σε υπουργείο, και το καυχιέμαι. Η μόνη μου εξάρτηση απο το κράτος είναι η εφορεία, που με γδέρνει.

Είμαι εναντίον των εφημερίδων. Χαντακώνουν αξίες, ανεβάζουν μηδαμινότητες, προβάλλουν ημετέρους, αποσιωπούν τους απροσκύνητους΄ όλα τα μαγειρεύουν, όπως αυτές θέλουν. Δεξιές, αριστερές, κεντρώες – όλες το ίδιο σκατό….

Είμαι εναντίον κάθε ιδεολογίας, σε οποιαδήποτε απόχρωση και αν μας την πασέρνουν. Όσο πιο γοητευτικές και προοδευτικές είναι οι ιδέες, τόσο πιο τιποτένια ανθρωπάκια μπορεί να κρύβονται από πίσω τους. Όσο πιο όμορφα τα λόγια τους, τόσο πιο ύποπτα τα έργα τους. Όσο πιο υψηλοί οι στόχοι, τόσο πιο άνοστοι οι στίχοι.

Είμαι, προπάντων, εναντίον κάθε ατομικής φιλοδοξίας, που καθημερινά μας οδηγεί σε μικρούς και μεγάλους συμβιβασμούς. Αν σήμερα κυριαρχούν παραγοντίσκοι και τσανάκια, δεν φταίει μόνο το κωλοχανείο΄ φταίνε και οι δικές μας παραχωρήσεις και αδυναμίες. Αν πιάστηκε η μέση του οδοκαθαριστή, φταίμε και εμείς που πετούμε το τσιγάρο μας στο δρόμο. Κι αν η λογοτεχνία μας κατάντησε σκάρτη, μήπως δεν φταίει και η δική μας σκαρταδούρα.

Κείμενο του 1977 στο περιοδικό ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ, αρ. 1, Ιανουάριος – Απρίλιος 1979

4. Η ομοφυλοφιλία και τα ερωτικά ποιήματα

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έχει δηλώσει και μιλήσει ανοιχτά για την ομοφυλοφιλία του εδώ και πολλά χρόνια. Άλλωστε, στα ποιήματά του περιγράφεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο ο ομοφυλοφιλικός έρωτας, ενώ διαφωνεί έντονα όταν χαρακτηρίζουν τα ποιήματά του “ομοφυλοφιλικά”, καθώς πιστεύει πως είναι καθαρά “ερωτικά” και πως ο ορισμός που τους προσδίδουν είναι εντελώς λανθασμένος.

Σε συνέντευξή του στη LIFO έχει δηλώσει:

“Τα ποιήματά μου είναι εντελώς ερωτικά. Η λεζάντα αυτή, την έχω βάλει εγώ, γιατί κάποιοι κακοήθεις θα λέγανε ομοφυλόφιλα. Πρώτα πρώτα δεν έχουν δίκιο αυτοί που τα λένε, για το βασικό λόγο ότι δεν είναι όλα ομοφυλόφιλα. Δεύτερον, και για έναν άλλο μυστήριο λόγο, γιατί η ομοφυλοφιλία είναι αυτή που δημιουργεί τελικά την αίσθηση του ερωτικού. Ένας μη ομοφυλόφιλος ποιητής δεν μπορεί να είναι ερωτικός. Αυτό φαίνεται υπερβολή, δεν ξέρω πώς φαίνεται. Απλά είναι μια αλήθεια. Αντίθετα εγώ ως ομοφυλόφιλος μπορώ να εκφράσω καλύτερα και μη ομοφυλόφιλους έρωτες”.

5. Αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ

Την 1η Ιουνίου του 2011 ο Ντίνος Χριστιανόπουλος αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Μάλιστα, ο ίδιος είχε φοιτήσει στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πήρε πτυχίο του Τομέα Κλασικών Σπουδών.

Ο ποιητής και λογοτέχνης είχε δηλώσει από παλιά ότι δεν θα δεχόταν καμία τιμή – όπως είδαμε, άλλωστε, και παραπάνω. Τη συγκεκριμένη, όμως, τιμή τη δέχτηκε για δυο λόγους, όπως εξήγησε στη δημοσιογράφο Βίκυ Χαρισοπούλου, του ΑΠΕ-ΜΠΕ:

“Το ξέρω πως παλιότερα έχω δηλώσει ότι δε θα λάμβανα ποτέ βραβείο αλλά αυτό το κάνω για να μιλήσω επιτέλους εγώ για τους ποιητές αυτής της πόλης”.

Πρόσθεσε πως η τιμή αυτή έγινε από τη σχολή του κι αυτός ήταν ο δεύτερος λόγος που τον έκανε να δεχτεί.