Ντίνος Χριστιανόπουλος: 5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον “αιρετικό” ποιητή

Ένας από τους μεγαλύτερους και σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, κατά κόσμο Κωνσταντίνος Δημητριάδης, έφυγε την Τρίτη (11/08) από τη ζωή.

Πέρα από ποιητής, ήταν διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, ερευνητής, λαογράφος, εκδότης και βιβλιοκριτικός, με την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Εποχή των ισχνών αγελάδων” να εκδίδεται το 1950 και να διακρίνεται αμέσως για το προσωπικό ύφος του δημιουργού της.

Με αφορμή τον θάνατό του, ανατρέχουμε σε πέντε σημαντικά στοιχεία για τη ζωή, το έργο και την πορεία του:

1. Ο τολμηρός και “στριμμένος” ποιητής

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος είχε ένα χαρακτηριστικό ύφος στα ποιήματά του, τα οποία είχαν ως κυρίαρχο θέμα την εφήμερη ομοφυλοφιλική σχέση και το ερωτικό πάθος που οδηγεί στην ταπείνωση και στη μοναξιά. Επίσης, αρκετά ποιήματά του είχαν μια κοινωνική οπτική, ενώ υμνούσε συχνά το ρεμπέτικο τραγούδι.

Καυστικός και ειρωνικός σε πολλά σημεία των έργων του, είχε χαρακτηριστεί “τολμηρός” λόγω της απενοχοποίησης πολλών λέξεων που συμπεριλάμβανε σε αυτά, κάτι που είχε σχολιαστεί έντονα. Τρανό παράδειγμα είναι η λέξη “καύλα” την οποία είχε χρησιμοποιήσει πολλάκις, τόσο σε ποιήματά του όσο και σε συνεντεύξεις του.

Επιπλέον, ο έντονος τρόπος συμπεριφοράς του του είχε προσδώσει διάφορα επίθετα, όπως “παράξενος”, “αιρετικός”, “ιδιόρρυθμος”, με τον ίδιο να χαρακτηρίζει τον εαυτό του “στριμμένο”.

“Παράξενα παιδιά.
Προτιμούν να καυλώνουν εξ αποστάσεως παρά εξ επαφής”

(Από τη συλλογή «Το κορμί και το σαράκι» )

2. “Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας”

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έχει μελοποιηθεί από οκτώ άτομα, ωστόσο, ο ίδιος έκανε ιδιαίτερη μνεία στον Μάνο Χατζιδάκι, αλλά και τον Σταύρο Κουγιουμτζή, που ήταν οι πιο γνωστοί. Παρόλα αυτά, είχε δηλώσει σε συνεντεύξεις του ότι ήταν κατά της μελοποίησης, γιατί θεωρούσε ότι υποβιβάζει την ποίηση.
 

Επίσης, το ποίημά του “Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας” έχει μελοποιήσει και τραγουδήσει ο Διονύσης Σαββόπουλος, με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο να μην ήταν και τόσο χαρούμενος για αυτό.

Σε συνέντευξή του στη LIFO είχε δηλώσει για αυτό: “Παρότι του τα παραχώρησα από αγάπη, ούτε ανέφερε το όνομά μου στον δίσκο ούτε και με πλήρωσε ποτέ, πράγμα που το θεωρώ ντροπή!”

3. “Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης”

Το 2011 ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του, ωστόσο, αρνήθηκε να το παραλάβει, παραπέμποντας στο κείμενό του “Εναντίον” από το 1979. Στο κείμενό του αυτό ο ποιητής κατέγραψε την εναντίωσή του προς κάθε είδους τιμητική διάκριση, γράφοντας:

Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ΄ όπου και αν προέρχεται….

Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω την αξία κάποιου κατώτερου μου – και κάποτε πρέπει να απαλλαγούμε από την συγκατάβαση των μεγάλων. Παίρνω βραβείο σημαίνει παραδέχομαι πνευματικά αφεντικά – και κάποτε πρέπει να διώξουμε τα αφεντικά από την ζωή μας…

Είμαι εναντίον των χρηματικών επιχορηγήσεων, σιχαίνομαι τους φτωχοπρόδρομους που απλώνουν το χέρι τους για παραδάκι. Οι χορηγίες μεγαλώνουν την μανία μας για διακρίσεις και την δίψα μας για λεφτά΄ ξεπουλάνε την ατομική ανεξαρτησία μας.

Είμαι εναντίον των σχέσεων με το κράτος και βρίσκομαι σε διαρκή αντιδικία μαζί του. Πότε μου δεν πάτησα σε υπουργείο, και το καυχιέμαι. Η μόνη μου εξάρτηση απο το κράτος είναι η εφορεία, που με γδέρνει.

Είμαι εναντίον των εφημερίδων. Χαντακώνουν αξίες, ανεβάζουν μηδαμινότητες, προβάλλουν ημετέρους, αποσιωπούν τους απροσκύνητους΄ όλα τα μαγειρεύουν, όπως αυτές θέλουν. Δεξιές, αριστερές, κεντρώες – όλες το ίδιο σκατό….

Είμαι εναντίον κάθε ιδεολογίας, σε οποιαδήποτε απόχρωση και αν μας την πασέρνουν. Όσο πιο γοητευτικές και προοδευτικές είναι οι ιδέες, τόσο πιο τιποτένια ανθρωπάκια μπορεί να κρύβονται από πίσω τους. Όσο πιο όμορφα τα λόγια τους, τόσο πιο ύποπτα τα έργα τους. Όσο πιο υψηλοί οι στόχοι, τόσο πιο άνοστοι οι στίχοι.

Είμαι, προπάντων, εναντίον κάθε ατομικής φιλοδοξίας, που καθημερινά μας οδηγεί σε μικρούς και μεγάλους συμβιβασμούς. Αν σήμερα κυριαρχούν παραγοντίσκοι και τσανάκια, δεν φταίει μόνο το κωλοχανείο΄ φταίνε και οι δικές μας παραχωρήσεις και αδυναμίες. Αν πιάστηκε η μέση του οδοκαθαριστή, φταίμε και εμείς που πετούμε το τσιγάρο μας στο δρόμο. Κι αν η λογοτεχνία μας κατάντησε σκάρτη, μήπως δεν φταίει και η δική μας σκαρταδούρα.

Κείμενο του 1977 στο περιοδικό ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ, αρ. 1, Ιανουάριος – Απρίλιος 1979

4. Η ομοφυλοφιλία και τα ερωτικά ποιήματα

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος είχε δηλώσει και μιλήσει ανοιχτά για την ομοφυλοφιλία του εδώ και πολλά χρόνια. Άλλωστε, στα ποιήματά του περιγραφόταν με έναν ιδιαίτερο τρόπο ο ομοφυλοφιλικός έρωτας, ενώ διαφωνούσε έντονα όταν χαρακτήριζαν τα ποιήματά του “ομοφυλοφιλικά”, καθώς πίστευε πως ήταν καθαρά “ερωτικά” και πως ο ορισμός που τους προσέδιδαν ήταν εντελώς λανθασμένος.

Σε συνέντευξή του στη LIFO είχε δηλώσει:

“Τα ποιήματά μου είναι εντελώς ερωτικά. Η λεζάντα αυτή, την έχω βάλει εγώ, γιατί κάποιοι κακοήθεις θα λέγανε ομοφυλόφιλα. Πρώτα πρώτα δεν έχουν δίκιο αυτοί που τα λένε, για το βασικό λόγο ότι δεν είναι όλα ομοφυλόφιλα. Δεύτερον, και για έναν άλλο μυστήριο λόγο, γιατί η ομοφυλοφιλία είναι αυτή που δημιουργεί τελικά την αίσθηση του ερωτικού. Ένας μη ομοφυλόφιλος ποιητής δεν μπορεί να είναι ερωτικός. Αυτό φαίνεται υπερβολή, δεν ξέρω πώς φαίνεται. Απλά είναι μια αλήθεια. Αντίθετα εγώ ως ομοφυλόφιλος μπορώ να εκφράσω καλύτερα και μη ομοφυλόφιλους έρωτες”.

5. Επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ

Την 1η Ιουνίου του 2011 ο Ντίνος Χριστιανόπουλος αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Μάλιστα, ο ίδιος είχε φοιτήσει στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και είχε πάρει πτυχίο του Τομέα Κλασικών Σπουδών.

Ο ποιητής και λογοτέχνης είχε δηλώσει από παλιά ότι δεν θα δεχόταν καμία τιμή – όπως είδαμε, άλλωστε, και παραπάνω. Τη συγκεκριμένη, όμως, τιμή τη δέχτηκε για δυο λόγους, όπως είχε εξηγήσει στη δημοσιογράφο Βίκυ Χαρισοπούλου, του ΑΠΕ-ΜΠΕ:
 

“Το ξέρω πως παλιότερα έχω δηλώσει ότι δε θα λάμβανα ποτέ βραβείο αλλά αυτό το κάνω για να μιλήσω επιτέλους εγώ για τους ποιητές αυτής της πόλης”.

Είχε προσθέσει πως η τιμή αυτή έγινε από τη σχολή του κι αυτός ήταν ο δεύτερος λόγος που τον είχε κάνει να δεχτεί.