Ούτε συνδετήρα δεν μπορούν να αγοράσουν τα Μουσεία, ένα έτος μετά την μετατροπή τους σε Νομικά Πρόσωπα

Ένας χρόνος κλείνει σήμερα (16/2) από την ημέρα που δημοσιεύτηκε ο νόμος 5021/2023, με τον οποίο τα πέντε μεγάλα αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας μετατράπηκαν σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και αποκόπηκαν από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, εν μέσω απεργιών των εργαζόμενων στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εξέδωσε αναλυτική -και άκρως ανησυχητική- ανακοίνωση αναφορικά με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα σε αυτά τα Μουσεία, οι Διοικήσεις των οποίων έχουν διοριστεί από την Υπουργό Πολιτισμού.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων διαπιστώνει ότι «έναν χρόνο μετά η εμφανιζόμενη ως “μεταρρύθμιση” δεν έχει δικαιώσει κανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους της».

Στην ανακοίνωση διαβάζουμε πως “Τα Μουσεία σήμερα λειτουργούν με τις μισές αίθουσες κλειστές. Από τις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από τις 64 αριθμημένες αίθουσες, ανοιχτές είναι μόνον οι 27.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το οποίο αμέσως μετά τη μετατροπή του σε «ευέλικτο» ΝΠΔΔ, έμεινε για μήνες χωρίς κλιματισμό για επισκέπτες και υπαλλήλους εν μέσω θέρους, σήμερα λειτουργούν μόνο οι αίθουσες του ισογείου. Όλες οι αίθουσες του πρώτου ορόφου του Μουσείου παραμένουν κλειστές, και μόνο μία (τοιχογραφίες) είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης η περιοδική έκθεση του 2023 δεν είναι ανοιχτή στους επισκέπτες, αίθουσες της μόνιμης έκθεσης είναι κλειστές, ενώ το Μουσείο που μέχρι πέρσι ήταν όλες τις μέρες ανοιχτό, τώρα παραμένει κλειστό μία μέρα την εβδομάδα.

Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, εκτός από τις κλειστές αίθουσες (περισσότερες από τις μισές), οι επισκέπτες αντικρίζουν και την έλλειψη καθαριότητας, καθώς δεν υπήρξε σύμβαση με συνεργείο καθαριότητας ήδη από το 2023, και μία εργαζόμενη επιφορτίζεται την καθαριότητα όλων των χώρων του Μουσείου.

Στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης δεν λειτουργεί πλέον ούτε το καφέ του Μουσείου”.

Αίσθηση προκαλεί στην ανακοίνωση του ΣΕΑ το σημείο που αναφέρεται στους προϋπολογισμούς: “Τα «ευέλικτα» Μουσεία ΝΠΔΔ από 1/1/2024 δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν καμία δαπάνη. Οι προϋπολογισμοί των πέντε Μουσείων για το 2024, που είναι αποκλειστική ευθύνη των διορισμένων Διοικητικών Συμβουλίων, έχουν εγκριθεί μόνο σε δύο από τα πέντε Μουσεία ΝΠΔΔ.

Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν εγκεκριμένοι προϋπολογισμοί, ενώ βρισκόμαστε στα μέσα Φεβρουαρίου, σημαίνει ότι καμία δαπάνη δεν μπορεί να γίνει ακόμη για το 2024, για πιεστικά ζητήματα όπως η καθαριότητα, οι εκθέσεις, οι συντηρήσεις εξοπλισμού, οι επισκευές κ.ά. Ούτε καν σε αυτό το θέμα δεν κατάφεραν τα διορισμένα ΔΣ να επιτελέσουν τις αρμοδιότητές τους εμπρόθεσμα και ολοκληρωμένα.»

Και σε άλλο σημείο αναφέρει: «Η υποτονική παραγωγή δράσεων σε σχέση με το παρελθόν, η μη ύπαρξη εγκεκριμένου εκθεσιακού προγράμματος σε κανένα από τα Μουσεία ΝΠΔΔ καταδεικνύουν την προβληματική κατάσταση που έχει φέρει ο νόμος 5021 και η υποβιβασμός των μεγάλων δημόσιων αρχαιολογικών μουσείων σε κυβερνητικά υποχείρια.»

Σε κάθε περίπτωση, καμία μεγάλη έκθεση ή καινοτόμα δράση δεν έχει ανακοινωθεί από τα πέντε Μουσεία που έγιναν Νομικά Πρόσωπα, ώστε να δικαιολογηθούν τα όσα υποσχόταν η Υπουργός Πολιτισμού πέρσι τέτοια εποχή στη Βουλή, για τη «νέα εποχή» που θα έφερνε για τα Μουσεία η μεταρρύθμιση του διοικητικού τους καθεστώτος.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έναν χρόνο μετά

Σύμφωνα και με δικές μας πληροφορίες, από τις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο οι κλειστές αίθουσες είναι περισσότερες από τις ανοιχτές. Συγκεκριμένα από τις 64 αριθμημένες αίθουσες, ανοιχτές είναι μόνον οι 27, δηλαδή η μεγάλη Μυκηναϊκή αίθουσα, η κύρια διαδρομή της Συλλογής Γλυπτών, η αίθουσα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και η αίθουσα της Σαντορίνης. Κάποιες Κυριακές ανοίγει η Αιγυπτιακή Συλλογή, η Κυκλαδική και η Νεολιθική αίθουσα. Ερμητικά κλειστές ως τον Απρίλιο, στην καλύτερη περίπτωση, θα παραμένουν οι αίθουσες των Συλλογών Αγγείων, Μικροτεχνίας, Σταθάτου, Σερπιέρη-Βλαστού, Κυπριακή, το σύνολο της Συλλογής Χαλκών (πλην του Μηχανισμού).

Παράλληλα, η ψηφιακή αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που παρουσιάστηκε με συνέντευξη τύπου τον Δεκέμβριο 2023 είναι ένα έργο που σχεδίασε και υλοποίησε το προσωπικό του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από το 2020, με την προηγούμενη νομική του μορφή, ως υπηρεσία του ΥΠΠΟ. Περιέργως αυτό η Υπουργός, που ήταν παρούσα, «ξέχασε» να το αναφέρει. Όπως ξέχασε να αναφέρει και ότι ο ψηφιακός οδηγός του Μουσείου μιλά σε 6 γλώσσες για εκθέματα τα οποία από Οκτώβριο ως Απρίλιο ο επισκέπτης δεν μπορεί να δει, καθώς βρίσκονται στις κλειστές αίθουσες.

Ένα χρόνο πριν, η Υπουργός έλεγε ότι τα Μουσεία δεν καταφέρνουν να επιτελέσουν τους σκοπούς τους, παρέλειψε να πει ότι ουδέποτε έδωσε στα Μουσεία το αναγκαίο προσωπικό που ζητούσαν για να λειτουργήσουν. Αντιθέτως τώρα -όπως μαθαίνουμε από την ανακοίνωση του ΣΕΑ- βγήκαν προκηρύξεις για απόσπαση προσωπικού από όλες τις Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (και στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης).

Πριν την ψήφιση του Νόμου 5021 η Υπουργός ισχυριζόταν ότι δεν φταίει η έλλειψη προσωπικού, φταίει η νομική μορφή για τις ελλείψεις των Μουσείων. Μετά την ψήφιση του Νόμου 5021, ξαφνικά σπεύδει να καλύψει τις κενές οργανικές θέσεις! Φαίνεται ότι είναι άλλο να της το ζητάνε οι εργαζόμενοι και άλλο τα διορισμένα από την ίδια ΔΣ και οι Γενικές Διευθύντριες. Επιτελικό κράτος…

Σημειώστε επίσης, πως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δεν έχει ακόμη εγκεκριμένο προϋπολογισμό. Πληροφορίες μας λένε ότι ο προϋπολογισμός που συνέταξε το ΔΣ του Μουσείου είναι… εξωπραγματικός και ζητήθηκαν αλλαγές και μειώσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού. Έτσι δεν μπορεί να γίνει καμία δαπάνη, ούτε για να αγοραστεί ένας…συνδετήρας.

Ούτως ή άλλως, είναι απορίας άξιον γιατί η Υπουργός επέμενε να μιλά για “οικονομική αυτοτέλεια”, ειδικά για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αφού σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του ίδιου του Πρωθυπουργού, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα κλείσει για να επεκταθεί υπόγεια. Βέβαια, από την παρουσίαση της πρότασης Τσίπερφιλντ, παρουσία του Πρωθυπουργού πριν ένα χρόνο, δεν έχει υπάρχει καμία ανακοίνωση για το αν έχουν βρεθεί κονδύλια για να προχωρήσουν οι μελέτες.

Αν όμως θεωρήσουμε ότι θα προχωρήσουν τα σχέδια που παρουσίασαν ο Πρωθυπουργός και η Υπουργός Πολιτισμού, το Μουσείο στο προσεχές μέλλον δεν θα έχει έσοδα, αφού δεν θα εισπράττει ούτε εισιτήρια, ούτε έσοδα από το καφέ, το εστιατόριο ή το πωλητήριο.