Παναγία των Παρισίων: Ένας χρόνος από τη φωτιά που “μαύρισε” την ψυχή του γαλλικού πολιτισμού

“Όλα καίγονται! Δεν θα απομείνει τίποτα“, μετέφερε στο γαλλικό Πρατορείο εκπρόσωπος του ναού, την ώρα που η Παναγία των Παρισίων, το πιο ιστορικό και πλέον εμβληματικό μνημείο του γαλλικού πολιτισμού είχε παραδοθεί στις φλόγες.

Ήταν 15 Απριλίου του 2019, ώρα 19:50 (στην Ελλάδα), όταν ο Καθεδρικός ναός, το μεγαλύτερο σύμβολο, ο χώρος λατρείας, μυσταγωγίας, το λίκνο του πολιτισμού για τους Γάλλους δέχτηκε ολέθριο πλήγμα και υπέστη μία ανυπολόγιστη καταστροφή.

Ο γαλλικός λαός παρακολουθούσε σοκαρισμένος το ένα τμήμα μετά το άλλο να γίνεται στάχτη: Το εντυπωσιακό βέλος, η κορυφή του κωδωνοστασίου κατέρρευσε.

Χρειάστηκαν περίπου 500 πυροσβέστες και 15 ώρες κατάσβεσης για να αποτρέψουν την εξάπλωση της φωτιάς στην οροφή, στους δύο πύργους του καμπαναριού που στεγάζουν τις καμπάνες του καθεδρικού ναού. Λίγο μετά, αξιωματούχος της γαλλικής πυροσβεστικής υπηρεσίας δήλωνε ότι το οικοδόμημα του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων σώθηκε από ολική καταστροφή.

Ένας πυροσβέστης είχε τραυματιστεί σοβαρά κατά τη διάρκεια της επιχείρησης.

Η στέγη του Καθεδρικού Ναού της Παναγίας των Παρισίων κατέρρευσε εντελώς. Ένα τεράστιο σύννεφο καπνού είχε υψωθεί πάνω από την πόλη και στάχτες έπεφταν σε μεγάλη έκταση.

Σύμφωνα με εισαγγελέα του Παρισιού, η πυρκαγιά αποδόθηκε σε ατύχημα. “Προσανατολιζόμαστε προς το σενάριο του ατυχήματος”, έλεγε στους δημοσιογράφους, σημειώνοντας ότι περίπου 50 άνθρωποι απασχολούνται σε μια “μακρά” και “πολύπλοκη” έρευνα για τα αίτια της χθεσινής πυρκαγιάς.

Η Μέκκα του Πολιτισμού

Η ανέγερσή της Παναγίας των Παρισίων του άρχισε τον Μεσαίωνα, στο τέλος του 12ου αιώνα και συνεχίσθηκε επί δύο αιώνες μέχρι το 1345. Δεσπόζοντας στον παρισινό ουρανό, χαραγμένη στην καρδιά και στην μνήμη των Παριζιάνων, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της Γαλλίας: η μεγάλη καμπάνα της ανήγγειλε στις 24 Αυγούστου 1944 την απελευθέρωση της πόλης από τους ναζί, ενώ 26 χρόνια μετά εκεί κηδεύτηκε ο αρχηγός της γαλλικής Αντίστασης, ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκολ.

Η Παναγία των Παρισίων θα μείνει χαραγμένη στις σελίδες της γαλλικής λογοτεχνίας και θα εμπνεύσει σειρά λογοτεχνών, τον Ζεράρ ντε Νερβάλ, τον Θεόφιλο Γκοτιέ, τον Σαρλ Πεγκί, τον Λουί Αραγκόν. Ζωντανεύει ως κεντρικό πρόσωπο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Βίκτορ Ουγκό (1831), μαζί με τον καμπούρη κωδωνοκρούστη Κουασιμόδο, την γοητευτική τσιγγάνα Εσμεράλδα και τον ιερέα Φρολό, την ώρα που ένα σχέδιο κατεδάφισης απειλεί το φθαρμένο οικοδόμημα. Είναι μία έκκληση για την σωτηρία του από τον ποιητή-συγγραφέα που μιλά ως η συνείδηση του γαλλικού έθνους.

Με το πέρασμα του χρόνου κάθε ένας προσθέτει το στοιχείο του στον μνημειακό οικοδόμημα: ένα πρώτο “βέλος” (αρχιτεκτονικό σχήμα) ανεγέρθηκε στο 1250 για να κατεδαφιστεί πέντε αιώνες αργότερα. Αλλά το (αμφιλεγόμενο) βέλος που κατέρρευσε ανήκει στον Eugene Viollet-le-Duc, τον αρχιτέκτονα του 19ου αιώνα που αφιέρωσε την ζωή του στη αποκατάσταση μεσαιωνικών μνημείων και επέβαλε στους Παριζιάνους, το 1860, ένα βέλος που εξαφανίστηκε τελείως από την μνήμη τους.

Το πρώτο φως μετά το απόλυτο σκοτάδι

Στις 15 Ιουνίου, ακριβώς δύο μήνες μετά το ξέσπασμα της καταστροφικής πυρκαγιάς, τελέστηκε η πρώτη λειτουργία του ναού υπό από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας. Μόλις 30 άτομα, τα μισά από τα οποία ιερείς, βρέθηκαν στη λειτουργία, διάρκειας μίας ώρας.

“Για προφανείς λόγους ασφαλείας”, διευκρίνιζε η αρχιεπισκοπή του Παρισιού, “η λειτουργία αυτή δεν θα είναι ανοικτή για τους πιστούς, όμως θα αναμεταδοθεί απ’ ευθείας από το καθολικό κανάλι KTO ώστε οι χριστιανοί να μπορέσουν να συμμετάσχουν σ’ αυτή”.

Ένα αλλιώτικο Πάσχα

Το φετινό Πάσχα των Καθολικών είναι διαφορετικό μετά το γενικό lockdown λόγω του κορονοϊού. Τα περίεργα συναισθήματα, ωστόσο, είχαν προδιαγραφεί από την τραγική εκείνη βράδια της 15ης Απριλίου και την καταστροφική φωτιά του ναού.

Στις 10 Απριλίου, την περασμένη Παρασκευή, Μεγάλη Παρασκευή για τους καθολικούς, σχεδόν ένα χρόνο μετά την καταστροφική φωτιά στον καθεδρικό ναό, ο αρχιεπίσκοπος της γαλλικής πρωτεύουσας τέλεσε μια μικρή τελετή.

Μόλις επτά άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του αρχιεπισκόπου Μισέλ Οπετί, παρέστησαν στη λειτουργία, την οποία, όμως, παρακολούθησαν εκατομμύρια Γάλλοι από τις τηλεοράσεις τους.

“Πριν από έναν χρόνο, αυτός ο καθεδρικός ναός καιγόταν, κάνοντάς μας να σαστίσουμε. Σήμερα, βρισκόμαστε σε αυτόν τον μισο-γκρεμισμένο ναό για να διακηρύξουμε ότι η ζωή συνεχίζεται. Ο κόσμος έχει διαλυθεί και παραλύσει από μια πανδημία που σπέρνει τον θάνατο. Καθώς γιορτάζουμε το Πάσχα, θα γιορτάσουμε τη ζωή, που είναι δυνατότερη από τον θάνατο, την αγάπη που είναι ισχυρότερη από το μίσος“, είπε ο Οπετί.

Η ελπίδα ακόμη αργεί

Σήμερα, ακριβώς έναν χρόνο μετά την μαύρη εκείνη βραδιά για τον γαλλικό πολιτισμό, η Παναγία των Παρισίων θυμίζει παρατημένο εργοτάξιο.

Το τετραετές πλάνο για πλήρη αποκατάσταση του Καθεδρικού φαίνεται μάλλον άπιαστο όνειρο, αφού η απαγόρευση της κυκλοφορίας εμποδίζει τη συνέχιση των έργων στον ναό.

Ο υπεύθυνος των έργων ανοικοδόμησης πάντως, Ζαν-Λουί Ζορζελίν εμφανίστηκε αισιόδοξος και αποφασισμένος για τον στόχο της αποκατάστασης, υπό την προϋπόθεση της σκληρής δουλειάς: “Αν σηκώσουμε τα μανίκια μας και κάνουν καλά σχεδιασμένη δουλειά είναι πιθανή η ολική αποκατάσταση του ναού μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Δεν είναι αδύνατο να γίνει”, είπε.

“Προφανώς, η περιοχή γύρω από τον καθεδρικό ναό θα απέχει πολύ από την πλήρη αποκατάσταση και ίσως το κωδονοστάσιο να μην θα ολοκληρωθεί, αλλά ο καθεδρικός ναός θα είναι και πάλι ένας τόπος λατρείας και αυτός είναι ο στόχος μας”, συμπλήρωσε.

Οι εκτιμήσεις πάντως αναφέρουν ότι θεωρείται αδύνατο η Παναγιά των Παρισίων να ανοίξει πριν από το 2024. Οι τεχνίτες που εργάζονταν πάνω στην ανοικοδόμηση επέστρεψαν σπίτια τους μετά τη γενική απαγόρευση της κυκλοφορίας, ενώ η επιχείρηση για την απομάκρυνση των 4.000 κατεστραμένων σωλήνων που ήταν σε εξέλιξη έπαυσε ξαφνικά. ».

Μακρόν: «Θα ανοικοδομήσουμε την Νοτρ Νταμ σε πέντε χρόνια»

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε σήμερα ότι «θα γίνουν τα πάντα για την ανοικοδόμηση της Νοτρ Νταμ σε πέντε χρόνια», όπως είχε δεσμευθεί εδώ και έναν ακριβώς χρόνο μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε τμήμα του εμβληματικού καθεδρικού ναού του Παρισιού.

Σε βίντεο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της γαλλικής προεδρίας για την πρώτη επέτειο της πυρκαγιάς, ο πρόεδρος της Γαλλίας τονίζει ότι η τραγωδία αυτή δεν έχει ξεχαστεί, ακόμη και αν «οι ημέρες μας, οι σκέψεις και οι ζωές μας έχουν γίνει όμηροι» της κρίσης του κορονοϊού.

«Θα ανοικοδομήσουμε την Νοτρ Νταμ σε πέντε χρόνια, το έχω υποσχεθεί. Θα κάνουμε τα πάντα για να τηρήσουμε αυτήν την προθεσμία. Φυσικά, οι εργασίες έχουν διακοπεί αυτήν την στιγμή εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, αλλά θα ξαναξεκινήσουν μόλις αυτό γίνει δυνατό», είπε.