Olivier de Sagazan: “Δεν διαχωρίζω την τέχνη από τη ζωή και η ζωή είναι δραματική”

Δύο χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση στην Αθήνα ο θρυλικός performer και γλύπτης Olivier de Sagazan επιστρέφει, το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου, για μία και μόνο παράσταση στο θέατρο NOŪS-Creative space.

Η παράσταση «HYBRIDATION» αποτελεί παράλληλη δράση του Festival Performance με ευρύτερη θεματική: «Hybrid in the City» και τα παράξενα πλάσματα του de Sagazan έρχονται για να μας δείξουν την… εξέλιξή τους.

“Θέλω να δημιουργώ εικόνες που θα εισχωρήσουν στο μυαλό του θεατή” δηλώνει ο Olivier de Sagazan, ένας επιστήμων βιολόγος που στράφηκε στη ζωγραφική και τη γλυπτική με την ιδέα να αμφισβητήσει την οργανική ζωή.

Στην περφόρμανς «HYBRIDATION» ένας άνδρας και μια γυναίκα σμιλεύουν ξανά σώμα και πρόσωπο, δημιουργώντας ένα υβρίδιο που ταλαντεύεται ανάμεσα στον δημιουργό και το δημιούργημα, ανάμεσα στο ανδρείκελο και τον χειριστή. Όσοι έχουν δει τα έργα του, χαρακτηρίζουν το θέαμα τρομακτικό και την ίδια στιγμή δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από αυτό.

Λίγο πριν δούμε την ανατριχιαστική του οπτική να ξεδιπλώνεται στη σκηνή, ο Olivier de Sagazan μίλησε στο NEWS 24/7 για την «υβριδικότητα» στη σύγχρονη τέχνη και το νόημα της ζωής.

Olivier de Sagazan: “Δεν διαχωρίζω την τέχνη από τη ζωή και η ζωή είναι δραματική”

Ο Olivier de Sagazan, καλύπτεται με πηλό και άχυρο και μεταμορφώνεται σε αφηρημένα, ανατριχιαστικά υποκείμενα, ενώ «καρφώνει» το πρόσωπό τους και τους διαλύει σε κομμάτια. Οι παραστάσεις του αποτελούν ταυτόχρονα τέχνη τρόμου και μια αρχέγονη τελετουργία.

Έχει κάνει απίστευτες συνεργασίες με τον σχεδιαστή Gareth Pugh, τις τραγουδίστριες FKA Twigs (πρώην του Έλον Μασκ) και Mylene Farmer και ένα cameo στην ταινία «Samsara».

Στο έργο του διακρίνονται στοιχεία φυλετικής τέχνης και σαμανισμού, είτε πρόκειται για περφόρμανς, είτε για ζωγραφική, είτε για γλυπτική. Αυτό πιθανότατα συνδέεται με τις αφρικανικές του ρίζες: ο Sagazan κατάγεται από το Κονγκό, σπούδασε στο Καμερούν, αλλά ζει και εργάζεται στη Γαλλία εδώ και πολλά χρόνια.

Η πιο διάσημη περφόρμανς του De Sagazan είναι η “Transfiguration”, η οποία αφηγείται την ιστορία της ανθρώπινης μεταμόρφωσης σε διάφορα υβριδικά όντα. Ο Guardian περιγράφει το έργο ως “ένα από τα πιο πρωτότυπα και απίστευτα πράγματα που είναι πιθανό να δείτε. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα σας αρέσει”.

 “Μετά από το Transfiguration, που πραγματοποιήθηκε με δύο άτομα, αυτή η παράσταση που λέγεται Hybridation προσθέτει προβληματισμό και δουλειά πάνω στις σχέσεις που υφαίνουν τα ανθρώπινα σώματα μεταξύ τους” μας λέει ο De Sagazan.

Ο πηλός είναι ένα κομβικό υλικό στα έργα του και τον ρωτάμε για τον συμβολισμό του. “You and I Are Earth, εσύ και εγώ προερχόμαστε όλοι από τη γη, ο πλανήτης μας αποτελούταν μόνο από χώμα και επομένως πηλό πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Από αυτό σχηματίστηκε η ζωή. Υπάρχει ήδη ένα είδος ζωής μέσα στον πηλό” μας λέει, ενώ σε παλαιότερη συνέντευξή του είχε προσθέσει και τη σύνδεση με το σύμπαν, επειδή “είμαστε γη και φως”.

Καθώς οι ερμηνευτές – άντρες και γυναίκες – αλλάζουν ταυτότητες και ταλαντεύονται μεταξύ κουκλοθέατρου και μαριονέτας, τι αντιπροσωπεύει αυτή η ρευστότητα των ρόλων όσον αφορά τη δύναμη, τον έλεγχο και την εξάρτηση στις ανθρώπινες σχέσεις; “Όπως ακριβώς στο Transfiguration, βλέπουμε τα χέρια του πλάσματος να μεταμορφώνουν το πρόσωπο και το σώμα του άλλου πλάσματος, τα χέρια μιλούν. Κάποιος από τους δύο είναι ο “χρισμένος” αλλά δεν ξέρουμε πλέον πολύ καλά ποιος ενεργεί σε ποιον. Όπως και στη ζωή μπορούμε να αναρωτηθούμε αν υπάρχει ή όχι ένα αληθινό ελεύθερο Υποκείμενο. Κατά μείζονα λόγο με τον Υβριδισμό η ερώτηση διπλασιάζεται, αφού οι ενέργειες γίνονται με τέσσερα χέρια.”

“Ένας είναι ο στόχος σε κάθε έργο… να καταλάβω ποιος είμαι”

Έχει αναφέρει ότι ένας από τους στόχους του στην τέχνη είναι να “διαταράξει την οικειότητα της ζωής”.  “Στον τομέα των πλαστικών τεχνών, όπως και σε αυτόν των ζωντανών τεχνών, επιδιώκω να δημιουργήσω δυνατές εικόνες. Εκεί είναι όλη η τέχνη της παραμόρφωσης, θέλω να δημιουργήσω μια αναστάτωση στους θεατές, που τους οδηγεί να αναρωτηθούν το νόημα της ύπαρξης στη γη”.

Ο Francis Bacon (ο πίνακας «Screaming Pope») και ο Beksinski τον έχουν εμπνεύσει καλλιτεχνικά. Ωστόσο, έχει πει ότι το υπόβαθρό του στη βιολογία ήταν το χωνευτήρι της έμπνευσής του. “Επιδιώκω να κατανοήσω τη λογική της ζωής, αυτό που κάνει μια “δομή” να είναι ένα ζωντανό σώμα. Αυτό που κάνει μια “δομή” να έχει ευαισθησία, με άλλα λόγια να έχει εσωτερικότητα και όχι απλώς να είναι ένα αντικειμενικό, μετρήσιμο και ποσοτικοποιήσιμο γεγονός.

Γιατί η εσωτερικότητά μας ανήκει μόνο στον εαυτό μας και δεν μπορεί να γίνει αισθητή από τους άλλους; Ένας από τους στόχους της τέχνης είναι ακριβώς η προσπάθεια να μοιραστεί το ευαίσθητο. Αυτός ο στόχος επιτεύχθηκε θεωρώ από καλλιτέχνες όπως ο Φράνσις Μπέικον, στους πίνακες του οποίου μπορούμε να δούμε μια έκφραση του στόχου της πραγματικότητας των ανθρώπινων σωμάτων και ταυτόχρονα να νιώσουμε έντονα την ακραία μοναξιά μας.”

“Η δουλειά μου είναι μια υπαρξιακή αμφισβήτηση – Δεν με ενδιαφέρει η μόδα”

Είναι γνωστό ότι ξεπερνάει τα όρια του σώματός του στις παραστάσεις του, αλλά δεν είναι κάτι που μπορεί να το εξηγήσει, ούτε να μας πει πώς θα εξελιχθεί στο μέλλον:  “Δεν διαχωρίζω την τέχνη από τη ζωή. Όμως, η ζωή είναι δραματική. Έχω μια πρακτική εδώ και πολύ καιρό όπου αναμιγνύω διαφορετικά μέσα και τεχνικές. Η μετάβαση από τις εικαστικές τέχνες στις παραστατικές τέχνες συνέβη με φυσικότητα για μένα. Αλλά όποιο μέσο κι αν χρησιμοποιήσω, είτε γλυπτό, είτε ζωγραφική ή το δικό μου σώμα, το ερώτημα είναι πάντα το ίδιο: «τι σημαίνει «αυτό».”

Ο Olivier θίγει επίσης πολιτικά θέματα στα έργα του: σε μια από τις παραστάσεις του το 2018 ανέφερε την ομιλία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν προς τα «Κίτρινα Γιλέκα», ενώ τον Μάρτιο του 2022 κυκλοφόρησε μια βιντεοσκοπημένη παράσταση για έναν τρελό δικτάτορα που καταστρέφει τα πάντα γύρω του. Με αυτόν τον τρόπο εξέφρασε την υποστήριξή του στην Ουκρανία στον πόλεμο.

Στο DTF Magazine είχε πει: “Η βία ήταν πάντα παρούσα στην ανθρωπότητα, οι άνδρες τη χρησιμοποιούν για να εξασφαλίσουν την εξουσία τους. Δεν διστάζουν να εφαρμόσουν την αρχή του μυθιστορήματος 1984 του Τζορτζ Όργουελ: «Εάν θες ειρήνη προετοιμάσου για πόλεμο».

Τον ρωτάμε για το πώς με το έργο του σχολιάζει σύγχρονα πολιτικά θέματα ή τις παγκόσμιες κρίσεις και μας απαντά: “Η δουλειά μου είναι μια υπαρξιακή αμφισβήτηση που αμφισβητεί τους ανθρώπους χθες αλλά και του “σήμερα”. Δεν με ενδιαφέρει η μόδα.”

Το έργο του σπουδαίου γλύπτη και performer Olivier De Sagazan παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ “Hybrid in the City”, στο Θέατρο Noūs – Creative Space, που σε διάρκεια 5 ημερών φιλοξένησε 11 καλλιτέχνες επί σκηνής και 8 Performances από Ελλάδα και Γαλλία, καθώς και ενδιαφέροντα master classes παραστατικών τεχνών και ανοιχτές συζητήσεις με το κοινό.

«HYBRIDATION» – του Olivier de Sagazan

• Σκηνοθεσία : Olivier De Sagazan
• Performers:  Olivier De Sagazan
• Καλλιτεχνική διεύθυνση: Gaelle de Sagazan
• Φωτογραφία: Performance Photos by Sølve Sundsbø
• Ημέρα & ώρα Performance: Σάββατο 14 Δεκεμβρίου στις 21:30
• Εισιτήρια TicketServices.gr.