Ποδόσφαιρο – όπερα, σημειώσατε Χ

Όλοι λίγο-πολύ έχουμε ακουστά την κατά Μπρεχτ και Βάιλ «Όπερα της πεντάρας». Ήρθε, λοιπόν, η ώρα να μάθουμε και την όπερα της τεσσάρας… Ή καλύτερα, της τριάρας, αφού αυτό που θα δούμε απόψε κι αύριο στην Πειραιώς 260 είναι ένα οπερατικό ματς 3×3. Ας την πούμε, λοιπόν, όπερα της ματσάρας, κι είμαστε μέσα.

Ο λόγος, για το «Soccer Opera», ένα εντελώς ευφάνταστο κι αλλούτερο μουσικοθεατρικό εγχείρημα με την υπογραφή του Λευτέρη Βενιάδη, που κάνει πρεμιέρα απόψε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου . Ένα από τα πολλά τολμηρά, ολόφρεσκα διαμαντάκια που βρίθουν στο φετινό πρόγραμμα που έστησε η Κατερίνα Ευαγγελάτου με τους συνεργάτες της, και που, κατά την γνώμη μου, δεν έχουν τύχει της προβολής που τους πρέπει.

Ένας ενθουσιώδης τρελάρας

Συνάντησα τον Λευτέρη την περασμένη Πέμπτη στο… γήπεδό του. Ήγουν, στον χώρο Δ της Πειραιώς 260, εκεί όπου απόψε κι αύριο θα ξετυλιχτεί αυτό το ιδιότυπο ματς στο οποίο συμμετέχουν μια σοπράνο, μια κοντράλτο, ένας τενόρος, ένας βαρύτονος, ένας ηθοποιός, ένας χορευτής, το εξαμελές μουσικό σύνολο Ventus Ensemble, και η νεανική χορωδία Sonoare του Μουσικού Σχολείου Καλαμάτας. Α, κι ο μαέστρος σε ρόλο διαιτητή, φυσικά.

Ο Λευτέρης ήταν ενθουσιασμένος. Όχι μόνο επειδή είναι φρεσκοπατέρας 10 ημερών για δεύτερη φορά, ή επειδή το ανάδελφο αυτό έργο του θα συναντιόταν οσονούπω με το κοινό του. Όχι, ο λόγος του ενθουσιασμού του φάνταζε τελείως εγγενής. Θέλω να πω, ο Λευτέρης Βενιάδης μοιάζει σαν να έπεσε στην μαρμίτα με τον ενθουσιασμό και την δημιουργική τρέλα απ’ όταν ήταν παιδί στην γενέθλια Χίο. Ένα παιδί ακριβοδίκαια μοιρασμένο μεταξύ ποδοσφαίρου και μουσικής.

Για να τον γνωρίσουμε καλύτερα, αντιγράφω από το βιογραφικό του που φιλοξενείται στον ιστότοπο του Μουσικού Φεστιβάλ Χίου, ενός θεσμού που ο ίδιος ίδρυσε το 2017 μαζί με την επίσης Χιώτισσα βιολονίστρια Όλγα Χόλντορφ-Μυριαγκού –οι Χιώτες, ως γνωστόν, πάνε κατά κανόνα δυό-δυό… «Ο Λευτέρης Βενιάδης, γιός του ζωγράφου Κύριλλου Βενιάδη και της μουσικού Νίκης Βενιάδη, μεγάλωσε στην Χίο. Σπούδασε υποκριτική στην ανώτερη δραματική σχολή Βεάκη, και πιάνο, βιολί και ανώτερα θεωρητικά στην Αθήνα. Με υποτροφία του Παγχιακού Ιδρύματος “Ιωάννου Δ. Πατέρα” συνέχισε τις σπουδές του στην σύνθεση στο Πανεπιστήμιο των Τεχνών του Βερολίνου, από όπου αποφοίτησε με τον καλύτερο βαθμό που μπορεί να δοθεί από το πανεπιστήμιο, και συνέχισε στην Ανώτατη Μουσική Ακαδημία της Δρέσδης Καρλ Μαρία φον Βέμπερ, απ’ όπου τελείωσε με άριστα.»

Το στήσιμο ενός ανάδελφου ματς

Αξιοζήλευτα, όλα αυτά, δεν χωράει αμφιβολία. Μα πώς στο καλό του ήρθε η ιδέα γι’ αυτό το πάντρεμα μπάλας και όπερας; «Χρόνια την έχω την ιδέα, από το 2003-2004. Έπαιζα πολλή μπάλα όταν ήμουν μικρός· και έκανα και μουσική με την μαμά, που είναι μουσικός, και ήταν δυο κόσμοι παράλληλοι που λειτουργούσαν μέσα μου. Κάποια στιγμή, όταν ήμουν φαντάρος… στην Χίο κάναμε μια συναυλία στις Οινούσσες, σε ένα γήπεδο που το ένα του πέταλο είναι θέατρο. Και μόλις μπήκα, μου ήρθε μια φλασιά: λέω, εδώ μπορεί να γίνει κάτι τρελό! Εκεί ήταν η πρώτη σύλληψη της ιδέας. Μετά, όταν πήγα στο Βερολίνο και άρχισα να μαθαίνω πώς μπορείς να φτιάξεις μια παράσταση σύγχρονου μουσικού θεάτρου, είδα σιγά-σιγά ότι όλα μπορούν να γίνουν. Ακριβώς επειδή το μουσικό θέατρο σου δίνει την δυνατότητα να σπας τις φόρμες, να δουλέψεις ως συνθέτης σε μια πιο ευρεία γκάμα, να παντρέψεις πράματα. Κάποια στιγμή, λοιπόν, ένιωσα ότι μπορεί να γίνει. Έφυγα, βέβαια, από την ουτοπία της αρχικής ιδέας –ότι θα είναι 11x11, ότι θα έχει ορχήστρα, ότι θα έχει μπάντα, ότι θα είναι γεμάτο φιλάθλους, ότι θα είναι πραγματικά ένας αγώνας. Δηλαδή, μπορεί κι αυτό κάποια στιγμή και να γίνει. Προσπάθησα να το μειώσω στο απολύτως δυνατό, οπότε, για να μπορούμε να τα διαχειριστούμε όλα καλύτερα, καταλήξαμε σε έναν αγώνα 3x3. Ούτε καν 5x5! [γέλια].»

Μου μιλάει με ενθουσιασμό και κέφι ανείπωτο για τους συνεργάτες του στο εγχείρημα –οι οποίοι, έτσι όπως τους βλέπω τριγύρω μας να ετοιμάζονται για πρόβα, μοιάζουν εξίσου παλαβιάρηδες και καταχαρούμενοι. Για τον χορευτή Μικέ Γλύκα, ας πούμε, που επιμελήθηκε την κίνηση, και που μαζί με τον βοηθό σκηνοθέτη, Γιώργο Κουτλή, είχαν καταλυτική συνεισφορά καθώς ξέρουν από μπάλα. Για την σοπράνο Αγγελική-Ζωή Καραγκούνη, που υποδύεται τον έναν τερματοφύλακα, και, που πιστή στο διαβόητο χούι του συνεπώνυμου πασίγνωστου μέσου της Εθνικής και του Παναθηναϊκού, όλο πέφτει και κάνει θέατρο εκβιάζοντας το φάουλ. Αυτή ερμηνεύει και την «Άρια των fake news», που τελειώνει με την επωδό «όποιος έχει γεγονότα έχει το πλεονέκτημα/ αλλά όποιος έχει κατασκευασμένα γεγονότα κερδίζει».

Γενικά, όπως μου εξηγεί ο Λευτέρης, το ματς-όπερα που έστησαν έχει σχεδόν ό,τι έχει ένας κανονικός ποδοσφαιρικός αγώνας. Έστω, ένας πειραγμένος ποδοσφαιρικός αγώνας. «Έχουμε την “Άρια του χαμένου πέναλτι”, που είναι η άρια της χαμένης ευκαιρίας της ζωής μας. Ή την άρια του τενόρου, του [Διονύση] Μελογιαννίδη, που είναι η άρια του παίκτη που βγαίνει διαρκώς οφσάιντ, και θα ήθελε να είναι αυτός που βάζει γκολ κι όχι αυτός που το χάνει. Έχουμε το τείχος των παικτών μετά από ένα φάουλ, αλλά γίνεται μεταφορά και αναφερόμαστε [πάντα μουσικά] στα τείχη των συνόρων,» λέει ο Βενιάδης σπεύδοντας να εκθειάσει το κομψό, και υπόκωφα πολιτικοποιημένο κείμενο της τακτικής αυστριακής συνεργάτιδάς του, Γκέρχιλντ Στάινμπουχ.

Η Στάινμπουχ έγραψε το λιμπρέτο της «Soccer Opera» στα γερμανικά –κάτι κείμενα που «βράζουν στο τώρα», όπως λέει ο Λευτέρης. Οπότε, πώς φτάνουμε στο ελληνικό θέαμα που θα δούμε στην Πειραιώς 260; «Έλεγα, ας πούμε, στην Γκέρχιλντ, ότι θέλω ένα κείμενο για τον ανθρώπινο εγωισμό παραλληλίζοντάς τον με τις πολλές ντρίπλες που κάνει ένας ποδοσφαιριστής αντί να δώσει πάσα. Το έγραφε η Γκέρχιλντ, μετά το έδινε στην Μαρία την Μαντή, μεταφράστρια με την οποία συνεργάζονται χρόνια και ξέρει το ύφος της, εκείνη το μετέφραζε στα ελληνικά, και μετά άρχιζε η μελοποίηση.»

Το Φεστιβάλ και τα ελληνικά φάουλ

Απύθμενη τρέλα και δημιουργικότητα, σας λέω. Και κέφι για δουλειά. Αλήθεια, τον ρωτώ, ζώντας και δουλεύοντας και στο εξωτερικό –όπως και πολλά από τα παιδιά που συμμετέχουν στο εγχείρημα– πού υπολειπόμαστε εδώ στην Ελλάδα; «Πιστεύω στην αξιοκρατία,» λέει ο Λευτέρης σοβαρεύοντας ανεπαίσθητα. «Στο εξωτερικό μπορεί να μετρήσει κάπως ο γνωστός, [το βύσμα, ντε], αλλά θα πρέπει σίγουρα να πληροίς τις προϋποθέσεις. Εδώ, μπορεί και να μην πληροίς τις προϋποθέσεις, και μόνο με τον γνωστό να γίνει κάτι. Επίσης, είναι πιο λίγα τα χρήματα εδώ. Και υπάρχει κι αυτό που μας τρώει λίγο, το “ποιος είσαι συ και ποιος είμαι γω”, αυτός ο φθόνος, που μπορεί να σε χαντακώσει κάποιος είτε από ζήλεια, είτε επειδή περνάει από το χέρι του –ο κακός γείτονας! Γενικώς, πιστεύω ότι πουθενά δεν είναι ρόδινα τα πράματα, παντού υπάρχουν δυσκολίες. Στο εξωτερικό, απλά, είναι πιο πολλές οι δυνατότητες, οι επιλογές. Αν δεν ανοίξει μια πόρτα, χτυπάς μια άλλη.»

Και πώς άνοιξε η πόρτα του Φεστιβάλ για την «Soccer Opera»; «Γνωρίζω προσωπικά την Κατερίνα Ευαγγελάτου, έχω κάνει μουσικές για δύο παραστάσεις της, τον “Ιδομενέα” εδώ [στην Πειραιώς 260] το 2014, και τον “Ρήσο” στο Λύκειο του Αριστοτέλη [το 2015]. Επίσης, όταν πρωτοξεκίνησα ως ηθοποιός έπαιζα στο θέατρο του πατέρα της. Έχουμε επαφή, μιλάμε, με παρακολουθεί. Κι όταν της είπα την ιδέα, μου λέει “θα το πω στους υπόλοιπους που αποφασίζουμε και θα σου πω”.» Και του είπαν μετά χαράς το ναι.

Είναι έτοιμος να ξεκινήσει πρόβα ο Λευτέρης Βενιάδης, που για τον εαυτό του έχει κρατήσει τον ρόλο του σπορτκάστερ, ο οποίος από ένα ολίγον αρχαιοπρεπές βάθρο κάνει την ζωντανή περιγραφή του αγώνα. Πριν τελειώσουμε την κουβέντα μας, πιάνουμε λίγο και τα αθλητικά. Ως λάτρης του ποδοσφαίρου, ο Λευτέρης αποκαρδιώνεται με «όλη αυτήν την παράγκα, που λένε, με τα στημένα παιχνίδια, με όλη αυτή την βρωμιά, με τους προέδρους που μπαίνουν στον χώρο και τον μολύνουνε». Ακόμη περισσότερο τον θλίβει που, σε αντίθεση με ό,τι έγινε στο μπάσκετ, το «θαύμα» του Euro 2004 δεν είχε καμιά απολύτως συνέχεια, «δυστυχώς ήταν μια φούσκα και έσβησε. Γιατί; Γιατί να μην γίνεις, δηλαδή, μια σταθερή δύναμη, όπως στο μπάσκετ και στο πόλο;» Έλα μου, ντε, που θα ‘λεγε κι ο Μπρεχτ…

Πληροφορίες Απόψε κι αύριο στις 21:00 στο κτίριο Δ της Πειραιώς 260. Εισιτήρια από 20 έως 5€ στα https://tickets.aefestival.gr/ και www.ticketservices.gr.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις