Ποιοι θα “χτίσουν” το Νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα – Οι νικητές του αμφιλεγόμενου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού

Την πρόταση των αρχιτεκτονικών γραφείων David Chipperfield Architects και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε. για τη δημιουργία του Νέου Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα επέλεξε η Διεθνής Επιτροπή Αξιολόγησης -που συγκροτήθηκε από την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, τον Απρίλιο 2022- μετά από ενδελεχή και διεξοδική εξέταση των προτάσεων που υποβλήθηκαν.

Η επιλεγείσα πρόταση, σύμφωνα με το δελτίο Τύπου που μας έστειλε το Υπουργείο Πολιτισμού, συγκεντρώνει τα στοιχεία της ευρηματικής σχέσης μεταξύ του παλαιού και του νέου κτηρίου, της ποιότητας της χωρικής εμπειρίας, της ευαισθησίας προς τις προγραμματικές και μουσειολογικές-μουσειογραφικές προκλήσεις, της πολεοδομικής ένταξης στον ιστό της πόλης και της πρωτοπόρας επίλυσης θεμάτων βιωσιμότητας και περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Η διαδικασία της εκπόνησης μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου, με τίτλο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το Ακροπόλ Ακρός του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου…» έχει εγκριθεί με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού (αρ. 558074/17.11.2021-ΦΕΚ Β΄5352).

Ο αμφιλεγόμενος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός

Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί πως στο δελτίο Τύπου επισυνάπτεται μία μόνο φωτογραφία του έργου, που δε βοηθά ιδιαίτερα να καταλάβουμε πώς θα είναι το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο. Στην ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ διαβάζουμε πως η παρουσίαση της πρότασης των γραφείων Chipperfield –Τομπάζη θα γίνει, εντός του επομένου μηνός, από τους αρχιτέκτονες με την παρουσία του Πρωθυπουργού. Σε αναμονή λοιπόν.

Αξίζει να σχολιαστεί πως σε αντίστοιχες περιπτώσεις εμβληματικών έργων (όπως για παράδειγμα στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης) είχαν εκτεθεί ολοκληρωμένες μακέτες έργων, αλλά και φωτογραφίες των προτάσεων των επικρατέστερων αρχιτεκτονικών γραφείων, έτσι ώστε όλοι να έχουν γνώση του τι απορρίφθηκε από την Επιτροπή και τι τελικά επικράτησε.

Θυμίζουμε πως ο συγκεκριμένος διαγωνισμός αποτέλεσε “μια διαδικασία κλειστού διαγωνισμού με συμμετέχοντες δέκα αρχιτεκτονικά γραφεία αποκλειστικά του εξωτερικού”. Για τον λόγο αυτό έχουν αντιδράσει έντονα ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων και η Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ) – έχει μάλιστα καταφύγει στο Συμβούλιο Επικρατείας- και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) αναφέροντας ότι “με πρόσχημα δήθεν δωρεών ή χορηγιών οι ανοιχτοί διαγωνισμοί παρακάμπτονται, αγνοούνται και τελικά εγκαταλείπονται. Η ουσία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι ότι η μελέτη δεν ανατίθεται στον γνωστότερο ή πιο διάσημο μελετητή, αλλά στην καλύτερη από τις μελετητικές προτάσεις για το συγκεκριμένο έργο. Με το τέχνασμα των χορηγιών ο δημόσιος χώρος ουσιαστικά εκχωρείται στις επιθυμίες ιδιωτών που επιλέγουν με καθαρά προσωπικά και συμφεροντολογικά κριτήρια τον μελετητή του έργου».

Η εκπόνηση της παρούσας μελέτης του αρχιτεκτονικού προσχεδίου αποτέλεσε το αντικείμενο δωρεάς προς το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της ΑΜΚΕ «Οικογένεια ΝΣΛ» της οικογένειας Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού. Αυτή η δωρεά σύμφωνα με τους δύο συλλόγους χρησιμοποιήθηκε ως “πρόσχημα” “σύμβαση δωρεάς” από την ΑΜΚΕ της Οικογένειας Ν.Σ. Λαιμού και χωρίς καν να έχει δημοσιοποιηθεί, προβάλλεται ως “νομιμοποιητική βάση” από την υπουργό Πολιτισμού. Η σχετική Υπουργική Απόφαση ορίζει εξαρχής μια διαδικασία κλειστού διαγωνισμού, με συμμετέχοντες 10 αρχιτεκτονικά γραφεία αποκλειστικά του εξωτερικού. Προβλέπεται και συμμετοχή Ελλήνων αρχιτεκτόνων, αλλά μόνον ως υποβιβασμένων σε απλούς “συνεργάτες” γραφείων του εξωτερικού”.

Η δήλωση της Λίνας Μενδώνη για το νέο ΕΑΜ

Μετά την ενημέρωσή της από τον Πρόεδρο της Διεθνούς Επιτροπής Αξιολόγησης Ανδρέα Κούρκουλα, η Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Η πρόταση των γραφείων David Chipperfield και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη εικονοποιεί το όραμα, δημιουργεί ένα μοναδικό τοπόσημο στον αστικό ιστό, είναι ανθρωποκεντρική. Προβάλλει την εθνική διάσταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο συνδέει με το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Επισημαίνω, ότι όλες οι προτάσεις, που κατατέθηκαν, διακρίνονται από υψηλή ποιότητα, αισθητική και όραμα, ενώ ανταποκρίνονται πλήρως στις προδιαγραφές που θέσαμε. Ευχαριστώ όλους όσους συμμετείχαν, Ελληνες και ξένους αρχιτέκτονες. Θέλουμε ένα Μουσείο εξωστρεφές, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία, με δυναμική ματιά προς το μέλλον. Η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου συμβάλλει ουσιαστικά στην αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας.

Πρόκειται για ένα από τα εμβληματικά έργα, που ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει συμπεριλάβει στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης και για το οποίο έχει έντονο προσωπικό ενδιαφέρον. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τα μέλη της Διεθνούς Επιτροπής Αξιολόγησης για την εξαιρετική ποιότητα της δουλειάς τους. Ευχαριστώ τον Νικόλα και την Ειρήνη Λαιμού, καθώς το πρώτο στάδιο του έργου, ολοκληρώθηκε χάρι στην ευγενική δωρεά τους. Ευχαριστώ τα στελέχη του ΥΠΠΟΑ, μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης των διαδικασιών εξέλιξης του έργου της δωρεάς, για την υποστήριξη του όλου εγχειρήματος. Η παρουσίαση της πρότασης των γραφείων Chipperfield –Τομπάζη θα γίνει, εντός του επομένου μηνός, από τους αρχιτέκτονες με την παρουσία του Πρωθυπουργού».

Λίγα λόγια για τα αρχιτεκτονικά γραφεία

Ο David Chipperfield είναι ένας διεθνώς καταξιωμένος και πολυβραβευμένος αρχιτέκτονας. Το αρχιτεκτονικό του γραφείο διαθέτει αποδεδειγμένα μεγάλη εμπειρία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μουσειακών χώρων διεθνώς, μεταξύ των οποίων το Neues Museum στο Βερολίνο, το The Hepworth στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Museo Jumex στο Μεξικό. Το αρχιτεκτονικό γραφείο μελετών Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε. είναι αναγνωρισμένο και βραβευμένο γραφείο με εμπειρία σε μεγάλα έργα.

Σύμφωνα με την ορισθείσα διαδικασία, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης της Επιτροπής Αξιολόγησης, κατατέθηκαν προσχέδια από δέκα αρχιτεκτονικά γραφεία του εξωτερικού σε συνεργασία, αντίστοιχα, με δέκα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία.
Είναι τα εξής:

• David Chipperfield Architects και Γραφείο Μελετών Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε.
• SANAA (Kazuyo Sejima + Ryue Nishizawa) και Buerger Katsota Architects
• Herzog and de Meuron και ΑΕΤΕΡ Αρχιτέκτονες
• Diller Scofidio + Renfro και VAP Architects και Neiheiser Argyros
• Adjaye Associates και Kizi Studio
• OMA και Σακελλαρίδου/Παπανικολάου Αρχιτέκτονες
• Atelier Jean Nouvel και George Batzios Architects
• Kengo Kuma and Associates και K-studio
• Thomas Phifer και Tsolakis Architects και Καλλιόπη Κοντόζογλου
• RCR Arquitectes και Παρμενίδης- Longuepee- Μάρη

Tην Διεθνή Επιτροπή Αξιολόγησης –με αλφαβητική σειρά- αποτελούν τα εξής μέλη:

• Γεράσιμος Γιαννόπουλος, Νομικός
• Γεώργιος Δεοδάτης, Πολιτικός Μηχανικός, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κολούμπια
• Pierre B. Ducrey, Αρχαιολόγος, Καθηγητής, π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Λωζάνης
• Louis Godart, Αρχαιολόγος, Ομότιμος Καθηγητής Πολιτισμών του Αιγαίου του Πανεπιστημίου της Νάπολης Federico II, Σύμβουλος για την καλλιτεχνική κληρονομιά των Προέδρων της Ιταλικής Δημοκρατίας C. A. Ciampi και G. Napolitano.
• ·Christopher Hudson, Ιστορικός Τέχνης και εκδότης του οίκου Lowgill Publishing, Πρόεδρος του Motovun Group of International Publishers (MGIP)
• Ανδρέας Κούρκουλας, Αρχιτέκτων, Καθηγητής στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Ε.Μ.Π.
• Meejin Yoon, Αρχιτέκτων, Κοσμήτορας του Cornell University College of Architecture, Art and Planning. Ιδρύτρια του Design Across Scales Lab.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις