Σταμπολίδης: “Και στο καλύτερο μουσείο να βάλετε τα Γλυπτά του Παρθενώνα, δε θα έχουν το χάδι από το φως που τα γέννησε”

Έχοντας σχεδόν διπλασιάσει τους επισκέπτες του από την προηγούμενη χρονιά, το Μουσείο Ακρόπολης γιορτάζει την Τρίτη 20 Ιουνίου τα 14 χρόνια λειτουργίας του. Όπως έχει ήδη γίνει γνωστό, τη γενέθλιο αυτή ημέρα αυτή, στον αύλειο χώρο του Μουσείου, η Ορχήστρα Νέων Δίου θα προσφέρει στους επισκέπτες του δωρεάν, ένα μουσικό αφιέρωμα στην μελοποιημένη ελληνική ποίηση, αφιερωμένο στη μνήμη του καθηγητή Δημητρίου Παντερμαλή.

Έναν απολογισμό των πεπραγμένων του Μουσείου Ακρόπολης τα δύο τελευταία χρόνια έκανε ο διευθυντής του Νίκος Σταμπολίδης το μεσημέρι της Δευτέρας 19 Ιουνίου στο Αμφιθέατρο του Μουσείου, ενώ από τη δημοσιογραφική αυτή συνάντηση δεν έλειψαν μία εκτενής αναφορά στα Γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά και ανακοινώσεις για το τι θα δούμε μελλοντικά στους χώρους του Μουσείου. Και όλα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέροντα.

Η συγκινητική αναφορά στον Δημήτριο Παντερμαλή

Με αναφορά στον “αγαπημένο δάσκαλο και φίλο”, αείμνηστο Δημήτριο Παντερμαλή, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 14 Σεπτεμβρίου 2022, ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης ξεκίνησε τη συνέντευξη Τύπου. Όπως μάθαμε, το Μουσείο τέλεσε μνημόσυνο 40 ημερών στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου και Αγίων Αναργύρων Μακρυγιάννη και την ίδια μέρα φυτεύτηκε μία ελιά στην μνήμη του αείμνηστου Προέδρου του, η οποία υποδέχεται τους επισκέπτες στην είσοδο του Μουσείου επί της οδού Μητσαίων. Το δέντρο ήδη “θάλλει και βγάζει καρπούς” και “θα εξακολουθεί να υπάρχει και όταν δεν θα είμαστε εδώ” είπε ο κ. Σταμπολίδης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου έδωσε το όνομα του αείμνηστου Προέδρου του στο Αμφιθέατρο και θεσμοθέτησε το Πρόγραμμα Υποτροφίας Κλασικής Αρχαιολογίας «Δημήτριος Παντερμαλής».

“Αυτά τα μάρμαρα λάμπουν στον ήλιο μόνο εδώ”

Ουσιώδη όλα όσα είπε ο κ. Σταμπολίδης και για την επανένωση των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα. Με μότο του το «στρατηγική που ανακοινώνεται, δεν είναι στρατηγική» ήταν εξαιρετικά φειδωλός στα όσα είπε για το αν υπάρχουν επαφές με άλλα μουσεία ή για το αν γίνονται διαπραγματεύσεις στο εξωτερικό για την επιστροφή και άλλων γλυπτών.

Έμεινε στα μέχρι τώρα πεπραγμένα, λέγοντας πως στις 29 Σεπτεμβρίου 2021 πάρθηκε για πρώτη φορά έπειτα από 38 χρόνια συστάσεων Απόφαση της UNESCO, που αναγνωρίζει τον διακρατικό/διακυβερνητικό χαρακτήρα του ελληνικού αιτήματος για την επανένωση των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα.

Αφού ανέφερε πως στις 3 Ιανουαρίου 2022 πραγματοποιήθηκε η επιστροφή από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο Μουσείο Ακρόπολης δέκα θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα, περιέγραψε τον ακριβή τρόπο με τον οποίο στις 10 Ιανουαρίου 2022 έγινε η επιστροφή με μορφή κατάθεσης του περίφημου «θραύσματος Fagan» από το Μουσείο A. Salinas του Παλέρμο. Στις 2 Μαΐου 2022 έγινε η επικύρωση παμψηφεί της Απόφασης του Σεπτεμβρίου 2021 από την UNESCO. Στις 29 Μαΐου 2022 εκδόθηκε η άδεια nulla osta από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας, ώστε το «θραύσμα Fagan» να φύγει για πάντα από την Ιταλία, καθώς είχε ήδη γίνει αποδεκτή από τις Σικελικές Αρχές. Στις 4 Ιουνίου 2022 πραγματοποιήθηκε η οριστική επανένωση του «θραύσματος Fagan» στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης.

Η ενέργεια αυτή άνοιξε το δρόμο για την οριστική επιστροφή τριών θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα από τα Μουσεία του Βατικανού, χάρη στην απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου στις 16 Δεκεμβρίου 2022 να τα δωρίσει στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο Β. Στις 7 Μαρτίου 2023, στις αίθουσες των Musei Vaticani, υπεγράφη το κείμενο της συμφωνίας μεταξύ του εκπροσώπου του Πάπα, Καρδιναλίου Fernando Vérgez Alzaga, του εκπροσώπου του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Πατρός Εμμανουήλ Παπαμικρούλη και της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κας Λίνας Μενδώνη.

Την ίδια ημέρα υπεγράφη και το Πρωτόκολλο Παράδοσης και Παραλαβής των τριών θραυσμάτων από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Β’ και τον Γενικό Διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, Καθ. Νικόλαο Χρ. Σταμπολίδη. Τα θραύσματα αφίχθησαν στην Αθήνα στις 10 Μαρτίου 2023 και επανενώθηκαν με τα υπάρχοντα στην έκθεση του Μουσείου στις 24 Μαρτίου 2023.

“Δεν μπορεί να ακούγεται ότι οι Έλληνες θέλουν τα Γλυπτά για τη δική τους ταυτότητα και περηφάνια. Είναι λάθος αυτό. Οι Έλληνες τα θέλουν εδώ, όχι μόνοι τους. Τα θέλει η παγκόσμια κοινότητα εδώ για το βιωματικό χαρακτήρα που έχει η αίθουσα του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης με το μνημείο το ίδιο απέναντι.

Η παγκόσμια κοινότητα τα θέλει και εκείνη πιέζει προς κάθε κατεύθυνση, γιατί όπου και να τοποθετηθούν, ακόμη και στο καλύτερο μουσείο του κόσμου, σε όποιες συνθήκες φωτισμού, ποτέ δε θα έχουν το χάδι από το φως του ήλιου που τα γέννησε. Αυτά τα μάρμαρα λάμπουν στον ήλιο μόνο εδώ. Και γιατί αυτό; Και για γλωσσολογικούς λόγους αν θέλετε. Μάρμαρο σημαίνει το υλικό, αλλά προέρχεται από το ρήμα ‘μαρμαίρω’ που σημαίνει ‘αντανακλώ το φως’. Πουθενά αλλού δεν μπορεί να αντανακλάται το φως με το ίδιο τρόπο, όπως εδώ”, τόνισε μεταξύ άλλων ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, που αναφέρθηκε διεξοδικά και στην ιστορία της επιστροφής του θραύσματος Fagan.

“Είναι το πρώτο ‘ελγίνειο’ που επιστρέφει στην Ελλάδα”, είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας τη μεγάλη σημασία που είχε η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα, καθώς “αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί, ο δρόμος δηλαδή της καλής θέλησης”.

Ανανέωση της μόνιμης έκθεσης

Ο διαρκής εμπλουτισμός και η ανανέωση της μόνιμης έκθεσης αποτελούν για το Μουσείο Ακρόπολης σημαντικό μέρος της μουσειακής πρακτικής του. Για τον λόγο αυτό προχώρησε σε σειρά διορθωτικών κινήσεων, κυρίως στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης, με σκοπό τον ορθολογικότερο καταμερισμό των εκθεμάτων στις θεματικές τους ενότητες. Έτσι, πλέον στην είσοδο της ανανεωμένης αίθουσας μάς υποδέχονται οι δύο Σφίγγες της Ακρόπολης και αμέσως μετά ο αριστουργηματικός Μοσχοφόρος.

Δίπλα, η συγκέντρωση των αρχαϊκών αρχιτεκτονικών γλυπτών, των Κορών και των ανδρικών αγαλμάτων σε διακριτές ενότητες, επιτρέπει την καλύτερη πρόσληψη του μουσειακού αφηγήματος και την ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη.

Δημιουργήθηκε επίσης η νέα εκθεσιακή ενότητα «Αξιωματούχοι και επαγγελματίες», δίνοντας τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει με άλλο μάτι, όχι μόνο την αισθητική ομορφιά των αγαλμάτων, αλλά και τα έργα τέχνης, τους ανθρώπους και τις κοινωνίες που τα παρήγαγαν.

Παράλληλα η έκθεση εμπλουτίστηκε με νέα έργα. Στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης επανατοποθετήθηκε ο Κούρος Ακρ. 596, μετά την επανασυντήρηση και τη συνάρμοση του κορμού με τη βάση, και προστέθηκαν από τις αποθήκες η βάση περιρραντηρίου της Πλύντριας Σμικύνθης (Ακρ. 607), ο κίονας του γναφέα Σίμωνα (Ακρ. 429) και ο κιονίσκος με το άγαλμα της Κόρης (Ακρ. 6503).

Στη βόρεια πτέρυγα του πρώτου ορόφου προστέθηκε η κεφαλή του Ομήρου (EAM 626), η κεφαλή που αποδίδεται στον ρήτορα Δέξιππο (EAM 581) και το αρχιτεκτονικό μέλος με τα ανάγλυφα σύμβολα της Αθηνάς (Ακρ. 2444).

Επιπλέον, το Μουσείο προχώρησε στην αλλαγή φωτισμού στους εκθεσιακούς χώρους του πρώτου και του τρίτου ορόφου, δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες θέασης και αναδεικνύοντας γοητευτικές λεπτομέρειες των εκθεμάτων.

Στα “σκαριά” μία πολύτιμη περιοδική έκθεση

Στα τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου το 2023, θα λάβει χώρα μία μεγάλη περιοδική έκθεση που θα αριθμεί περίπου 160 αντικείμενα και θα έχει υπότιτλο “Προσωποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα“. Ουσιαστικά η έκθεση αυτή – που θα συζητηθεί στο επόμενο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο- θα αποτελεί μια “τετραλογία”: θα εκτίθενται δηλαδή αρχαιότητες, έργα της εποχής του Βυζαντίου, της Αναγέννησης και της Μοντέρνας Τέχνης. Ο κ. Σταμπολίδης μας αποκάλυψε πως σε αυτήν θα υπάρχουν έργα του Ρούμπενς και του Μποτιτσέλι, χάλκινα ή μαρμάρινα αγάλματα που δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ, καθώς και αγγεία τα οποία εκπροσωπούν το μουσείο το οποίο βρίσκονται.

Και μία έκθεση στα θεμέλια του Μουσείου

Σημαντικό εκθεσιακό γεγονός του Μουσείου Ακρόπολης αναμένεται να είναι στις αρχές του 2024 και η μόνιμη έκθεση των αντικειμένων της Αρχαιολογικής Ανασκαφής στο -1 επίπεδο. Το Τμήμα Αρχαιολογικών Συλλογών συνεχίζει την τεκμηρίωση των συλλογών, με έρευνα, νέα λήμματα, επεξηγήσεις όρων (γλωσσάρι), βιβλιογραφικές αναφορές, φωτογραφίες και σχέδια για τα 1.112 αντικείμενα που πρόκειται να παρουσιαστούν στην επιτόπια έκθεση της Αρχαιολογικής Ανασκαφής, αλλά και για έργα της Ακρόπολης που φυλάσσονται στις αρχαιολογικές αποθήκες.

Απολογισμός με θετικό πρόσημο

Θετικός λοιπόν ο απολογισμός των δύο περασμένων ετών για το Μουσείο Ακρόπολης, καθώς διπλασίασε σχεδόν την επισκεψιμότητά του (1.716.570 ήταν οι επισκέπτες μεταξύ Ιουνίου 2022 και Ιούνιου 2023). Να σημειωθεί εδώ πως είναι το πρώτο και μέχρι στιγμής το μόνο απολύτως αυτοχρηματοδοτούμενο μουσείο της χώρας.

Δεκάδες οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και εμπειρίες που προσέφερε στους επισκέπτες του, εξαιρετικά ενδιαφέρουσες οι πρωτότυπες θεματικές παρουσιάσεις του (δωρεάν εβδομαδιαίες θεματικές παρουσιάσεις από τους αρχαιολόγους του, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να ανακαλύψουν ενδιαφέρουσες, συχνά άγνωστες, πτυχές του αρχαίου κόσμου), αλλά και οι περιοδικές του εκθέσεις άφησαν το στίγμα τους (θυμίζουμε το εξαιρετικό «Ένδυμα Ψυχής»).

Ανταποκρινόμενο στον ρόλο του ως πολιτιστικός οργανισμός στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου, το Μουσείο υλοποίησε και υλοποιεί δράσεις για σχολεία, αλλά και προγράμματα που απευθύνονται σε ειδικές ομάδες επισκεπτών, συμβάλλοντας στην κοινωνική τους ένταξη και επανένταξη (πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ πραγματοποίησε προγράμματα για ειδικά σχολεία, δομές περίθαλψης ψυχικά νοσούντων και κέντρα αποκατάστασης εθισμένων ατόμων, ύστερα από σχετικά αιτήματα).

Αξίζει να σταθούμε και στους απρόσμενους επισκέπτες στο Μουσείο, όπου παρουσιάστηκαν στο κοινό έργα από άλλα μουσεία μαζί ή και ανεξάρτητα από τα εκθέματά του. Τα βλέμματα μαγνήτισε φέτος η «Αφροδίτη με το χρυσό μπικίνι» που ήρθε στο Μουσείο για την «Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας». Ένα έργο – ύμνος στη γυναικεία ομορφιά, ένα μικρό άγαλμα που απεικονίζει τη θεά με εντυπωσιακά κοσμήματα και χρυσό ένδυμα που παραπέμπει σε «μπικίνι». Το έργο ταξίδεψε από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης και παρουσιάστηκε στο ισόγειο του Μουσείου από τις 8 Μαρτίου έως και τις 28 Μαΐου 2023.

Λίγους μήνες (τον Φεβρουάριο) πριν το Μουσείο υποδέχθηκε υποδέχθηκε τρία πήλινα αττικά αγγεία από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης των ΗΠΑ με παραστάσεις τεχνιτών και επαγγελματιών, που τοποθετήθηκαν στη νέα εκθεσιακή ενότητα «Αξιωματούχοι και Επαγγελματίες», στην Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης, προσφέροντας στους επισκέπτες μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα των ανθρώπων της εργασίας στην αρχαία Αθήνα.

Πέρσι δε, από τις 20 Ιουνίου 2022 έως τις 23 Απριλίου 2023 φιλοξένησε δύο εξαιρετικής τέχνης αγγεία από το Βασιλικό Μουσείο του Οντάριο του Καναδά. Πρόκειται για δύο παναθηναϊκούς αμφορείς, τα γεμάτα λάδι αγγεία που απονέμονταν ως έπαθλα σε νικητές των αγώνων της γιορτής των Μεγάλων Παναθηναίων. Η έκθεσή τους στην αίθουσα του Παρθενώνα έδωσε την ευκαιρία να «συνομιλήσουν» με την αριστοτεχνική ζωφόρο του μεγάλου ναού, στην οποία ο Φειδίας και οι συνεργάτες του λάξευσαν αριστουργηματικά την παναθηναϊκή πομπή της αθηναϊκής αυτής γιορτής.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις