Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά, αλλά στην Αμοργό δεν υπάρχει Σείριος

Κάποιος έκανε πρώτος το λάθος. Ένα λάθος που, όπως συμβαίνει συχνά την εποχή του διαδικτύου, διαδόθηκε αστραπιαία- δια της μεθόδου του copy paste. Και υιοθετήθηκε ακόμα και από ορισμένους εκπαιδευτικούς όταν κλήθηκαν να δώσουν τις σωστές απαντήσεις στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Όμως το ποίημα «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά» που αποδόθηκε στην «Αμοργό» του Νίκου Γκάτσου (γεννήθηκε το 1911 ή 1915 και πέθανε το 1992) δεν ανήκει στο ποιητικό «σώμα» αυτού του έργου του-ίσως και magnum opus- που είχε εκδώσει πρώτη φορά ο ποιητής σε 308 αντίτυπα το 1943, μέσα στην Κατοχή, από τον αθηναϊκό εκδοτικό οίκο Αετός. Και πρώτος το επεσήμανε μ΄ένα ποστ του ο ραδιοφωνικός παραγωγός, μουσικοκριτικός και ρεπόρτερ Μάκης Γκαρτζόπουλος.

Από πού προέρχεται λοιπόν το ποίημα «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά»; Γράφτηκε από τον Γκάτσο 45 χρόνια μετά την «Αμοργό» και είναι εμπνευσμένο από το ποίημα “Cometa” του Λόρκα, ποίημα το οποίο αποτελείται από τέσσερις λέξεις: “En Sirio hay niños”. «Cometa», όπως μας εξήγησε η σύντροφος του Γκάτσου, ποιήτρια, συγγραφέας και στιχουργός Αγαθή Δημητρούκα, σημαίνει στα ισπανικά «Κομήτης» βέβαια, σημαίνει όμως και «Χαρταετός». Το ομώνυμο ποίημα περιλαμβάνεται στο ποιητικό έργο «Noche (Suite para piano y voz emocionada)», δηλαδή «Νύχτα (Σουίτα για πιάνο και φωνή, συγκινημένη)» που είχε γράψει ο Λόρκα την περίοδο 1920-23.

Από αυτό το μινιμαλιστικό ποίημα του Λόρκα ο Γκάτσος εμπνεύστηκε τη δική του συνέχεια, το ποίημά του «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά» που με τη σειρά του λατρεύτηκε και μελοποιήθηκε από τον Χατζιδάκι και πρωτοερμηνεύτηκε από τον Γιώργο Νταλάρα. Και όχι μόνον. Διότι δεν είναι σύμπτωση φυσικά ότι ο Μάνος Χατζιδάκις βάφτισε «Σείριο» την περίφημη κι εκλεκτική του δισκογραφική του εταιρεία. Και ότι «Σείριο» αναβάπτισε το «Ζουμ» στην Πλάκα την περίοδο (1987-1989) που έκανε εκεί τις ιστορικές πια μουσικές του παραστάσεις με καλεσμένους σπουδαίους, κορυφαίους τότε ή και νέους, ταλαντούχους και ταχύτατα ανερχόμενους, τραγουδιστές, συνθέτες και τραγουδοποιούς από τον ευρύ χώρο του «έντεχνου» και του λαϊκού.

Εξ ου και το τριπλό άλμπουμ για τον «Σείριο» (που εδώ διατηρεί το τελικό του «ν» σε αντίθεση με την απόδοση του Γκάτσου), με τίτλο «Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά. Μάνος Χατζιδάκις. 1987-1988» (ΕΜΙ)

Το ίδιο το ποίημα «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά» ήταν σαφώς αποτέλεσμα της σχέσης που είχε αναπτύξει ο Γκάτσος με το έργο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, έχοντας προτού το γράψει, μεταφράσει ήδη τα εμβληματικά θεατρικά του μεγάλου Ισπανού «Ματωμένος γάμος» (1943) «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» (1954) και «Περλιμπλίν και Μπελίσα» (1959), καθώς και: α) την ποιητική σύνθεση «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας» (που μελοποίησε ο Σταύρος Ξαρχάκος) και β) την «Παραλογή του μισόυπνου»(μία από τις 18 μοντέρνες παραλογές που απαρτίζουν τη γνωστότερη ποιητική συλλογή του Λόρκα, το περίφημο «Romancero Gitano», το οποίο μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης). Αργότερα όλες αυτές οι αποδόσεις στα ελληνικά από το Νίκο Γκάτσο συγκεντρώθηκαν στην έκδοση «Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Θέατρο και ποίηση», που πρώτα κυκλοφόρησε από τον «΄Ικαρο» και ύστερα επανεκδόθηκε από τον «Πατάκη».

Το «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά» δεν υπάρχει ωστόσο σε κάποια ποιητική συλλογή του Νίκου Γκάτσου Άλλωστε όσο ζούσε η μόνη ποιητική σύνθεση που εξέδωσε ήταν η «Αμοργός». Υπάρχει όμως στον τόμο «Νίκος Γκάτσος. Όλα τα τραγούδια» που επιμελήθηκε η Αγαθή Δημητρούκα και εκδόθηκε από τον «Πατάκη»

Τέλος η μοναδική ίσως σχέση της «Αμοργού» με τον «Σείριο» είναι η έμπνευση που άντλησε ο Γκάτσος από τον Λόρκα, ίσως-ίσως ακόμα και για το δικό του πρωτότυπο έργο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Έτσι κοιμάται ολόγυμνη μία τρυφερή μου αγάπη» από την «Αμοργό», το οποίο μελοποίησε επίσης ο Μάνος Χατζιδάκις.

Κατά τα άλλα αυτή η μικρή ιστορία έχει κι ένα επιμύθιο. Σε μία ανέμπνευστη λίγο-πολύ εκπαιδευτική μέθοδο, αν δεν έχουν δοθεί στα παιδιά κάποιες έστω από αυτές τις πληροφορίες για τις εκλεκτικές συγγένειες των δημιουργών μεταξύ τους και για το ποιες συναρπαστικές, δημιουργικές αλυσιδωτές αντιδράσεις μπορεί να πυροδοτήσουν μόλις τέσσερις λέξεις στα ισπανικά (“En Sirio hay niños”), πως μπορούν αυτά να απαντήσουν στεγνά σε ερωτήσεις όπως «Γιατί κατά τη γνώμη σας, «Στον Σείριο δακρύσαν τα παιδιά…». Α! και παρεμπιπτόντως τα παιδιά δακρύσαν στο Σείριο χωρίς τελικό «ν»-γιατί έτσι το θέλησε ο Γκάτσος.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις